Η νέα «ευρωπαϊκή στρατηγική ατζέντα» υποτίθεται ότι θα ήταν το κύριο θέμα στη σύνοδο κορυφής των 27 στη Γρανάδα. Αλλά εξελίχθηκε σε μια σύνοδος για τη μετανάστευση.
Οι 27 χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν τελικά σε συμφωνία για τους κανονισμούς που ρυθμίζουν τον τρόπο δράσης σε καταστάσεις μεταναστευτικής κρίσης. Ωστόσο, η συμφωνία είναι τόσο εύθραυστη που η συναίνεση διήρκεσε λίγες ώρες.
Οι αποκλίσεις που εκφράστηκαν από ορισμένες χώρες-με την Πολωνία και την Ουγγαρία να πρωτοστατούν- ήταν αρκετές για να αποτρέψουν το θέμα της μετανάστευσης να εμφανιστεί στην τελική κοινή διακήρυξη.
Μακριά από την αρχική πρόταση άρθρωσης ενός μηχανισμού για τη δίκαιη και αλληλεγγύη κατανομή των αιτούντων άσυλο, η συμφωνία προβλέπει ένα υποχρεωτικό αλλά ευέλικτο σύστημα αλληλεγγύης. Έτσι οι χώρες θα μπορούν να επιλέξουν μεταξύ της αποδοχής της ποσόστωσης που τους αντιστοιχεί ή της πληρωμής 20.000 ευρώ για κάθε αίτηση που απορρίπτουν. Ήταν ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί επαρκής, αν και όχι πλήρης, συναίνεση.
Η Πολωνία και η Ουγγαρία συνεχίζουν να αντιτίθενται σε οποιαδήποτε κοινή πολιτική και είναι τόσο πολεμοχαρείς που ο Ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Όρμπαν, είπε ότι θεωρούν τον εαυτό θύμα …«νομικού βιασμού». Η Πολωνία και η Ουγγαρία αποχώρησαν, επιβεβαιώνοντας ότι δεν υπάρχει αλληλεγγύη μεταξύ των κυρίαρχων για το ζήτημα των μεταναστών. Το βέτο από τη Βαρσοβία και τη Βουδαπέστη ακρωτηρίασε τη Διακήρυξη της Γρανάδας.
Τι θα γίνει με τη διεύρυνση της ΕΕ
Οι ηγέτες των 27 χωρών-μελών της ΕΕ ξεκίνησαν πάντως στη Γρανάδα τις συζητήσεις για την ένταξη νέων χωρών στην Ένωση. Τελικά, εγκρίθηκε στην κοινή δήλωση μία παράγραφος αφιερωμένη στη διεύρυνση, αλλά δεν περιλαμβάνει την ημερομηνία του 2030 που πρότεινε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ. Μερικοί ηγέτες ήταν υπέρ, άλλοι λιγότερο. «Παρασκηνιακά, ορισμένοι θεωρούν αυτή την προθεσμία ως «λάθος», εξηγεί η ισπανική εφημερίδα La Razon.
Ο Βέλγος πρωθυπουργός Αλεξάντερ ντε Κρό, για παράδειγμα, δήλωσε ότι η Ευρώπη «δεν είναι έτοιμη» για τη διεύρυνση επειδή πρέπει να γίνουν πρώτα οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. «Πιστεύω ότι πρέπει να επιταχύνουμε (τη διεύρυνση), αλλά επίσης πιστεύω ότι πρέπει να είμαστε ειλικρινείς και ρεαλιστές με τους ανθρώπους για το πόσο καιρό θα πάρει », δήλωσε ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Λέο Βαράντκαρ.
Αλλά αν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων «ξεκίνησαν έναν προβληματισμό για τη διεύρυνση στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, τη Μολδαβία, τη Γεωργία και την Ουκρανία», η συνάντηση έδωσε μια γεύση «περισσότερων αμφιβολιών παρά βεβαιοτήτων», παρατηρεί η εφημερίδα El Periódico de Catalunya.
Η σύνοδος κορυφής αποκάλυψε «διαφορές» μεταξύ των ευρωπαίων εταίρων σχετικά με το χρονοδιάγραμμα για τη μέθοδο της διεύρυνσης, «αν και συμφωνούν στο γεγονός ότι είναι γεωπολιτική αναγκαιότητα μετά τον πόλεμο που πυροδότησε η Ρωσία πριν από ενάμιση χρόνο», γράφει η εφημερίδα της Βαρκελώνης. Όσον αφορά τον χρονικό ορίζοντα, «προς το παρόν δεν είναι πολύ σαφές γιατί οι φωνές είναι διαφορετικές», συνοψίζει ο La Razon.
Τον Νοέμβριο τα νεότερα
Για τις υποψήφιες χώρες, ένα νέο βήμα θα γίνει στις αρχές Νοεμβρίου, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να παρουσιάσει τις συστάσεις της για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία και τη Μολδαβία, οι οποίες απέκτησαν καθεστώς υποψήφιας χώρας τον Ιούνιο του 2022. «Αυτό θα μας επιτρέψει να έχουμε μια ενημερωμένη συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο», δήλωσε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Αν και υποστηρίζει την ένταξη της Ουκρανίας, η φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι η διεύρυνση της ΕΕ πρέπει να βασίζεται στην «αξία» και κάλεσε για υπομονή, λέγοντας ότι «δεν μπορεί «υπάρχουν συντομεύσεις», όπως αναφέρει η Deutsche Welle.
Αναμφίβολα, πολλά ερωτήματα προκύπτουν σχετικά με τις συνέπειες μιας νέας πραγματικότητας σε μια ΕΕ με 35, 36 ή και 37 μέλη (αν λάβουμε υπόψη την Τουρκία, αν και η διαδικασία της βρίσκεται σε αδιέξοδο από το 2018).
Ολική επανεφεύρεση
Σύμφωνα με τον Πορτογάλο πρωθυπουργό Αντόνιο Κόστα, η διεύρυνση θα απαιτήσει μια «ολική επανεφεύρεση» της θεσμικής και δημοσιονομικής αρχιτεκτονικής της ΕΕ.
Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς προειδοποίησε ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ έπρεπε να επιλύσουν πολλά οικονομικά διλήμματα που συνδέονται με την άφιξη νέων μελών, αναφέρει η Deutsche Welle. «Όλοι γνωρίζουν ότι δεν είναι δυνατόν όλες οι χώρες που λαμβάνουν καθαρές πληρωμές σήμερα να μπορούν να υπολογίζουν σε αυτές στο μέλλον», είπε ο Γερμανός καγκελάριος κατά την άφιξή του στη σύνοδο κορυφής στην Γρανάδα.
