Ο ηγέτης της Τσετσενίας Ραμζάν Καντίροφ απασχολεί συχνά τον τελευταίο καιρό τα διεθνή μέσα, πότε με τη φημολογία για την υγεία του, πότε με τον γιο του που ξυλοκόπησε έναν φυλακισμένο που είχε κατηγορηθεί ότι έκαψε ένα αντίτυπο του Κορανίου.
Ο Καντίροφ είναι ένας ηγέτης με δύναμη που χρειάζεται στη Μόσχα για την διατήρηση των ισορροπιών, ωστόσο, ο τρόπος που αντέδρασε σε ένα σχολικό βιβλίο αποκαλύπτει ότι αποτελεί ταυτόχρονα και πονοκέφαλο για τον Ρώσο πρόεδρο.
Ο Καντίροφ είναι μεταξύ των ηγετών και δημόσιων προσώπων στον Βόρειο Καύκασο που εξέφρασαν τις ενστάσεις τους σχετικά με ένα σχολικό βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα και καταπιάνεται με την ιστορία της Τσετσενίας. Συγκεκριμένα, το ρωσικό βιβλίο, αναφέρει ότι οι κάτοικοι της περιοχής απελάθηκαν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου επειδή ήταν συνεργάτες των Ναζί.
Όπως εξηγεί το Newsweek, ιστορικά θεωρείται ότι ορισμένοι στην περιοχή όντως υποστήριξαν τη Ναζιστική Γερμανία, αλλά ήταν λίγοι και χωρίς επιρροή.
Αρκετές εξέχουσες προσωπικότητες στον Καύκασο απορρίπτουν έτσι την ιστορία των απελάσεων, παρόλο που το βιβλίο αναγνωρίζει την αδικία της αναγκαστικής εξορίας.
Συγγραφέας του βιβλίου είναι ο πρώην υπουργός Πολιτισμού της Ρωσίας Βλαντίμιρ Μεντίνσκι, συνεργάτης του Ρώσου προέδρου για τον οποίο υπάρχει οι New York Times έχουν υποστηρίξει ότι εργάζεται ως «ghost writer» του Βλαντίμιρ Πούτιν γράφοντας κείμενα που φέρουν το όνομά του.
Με τον τίτλο «συνεργάτες των κατακτητών», το βιβλίο περιγράφει πώς η συνεργασία των Ναζί ήταν ο λόγος που ο Στάλιν απέλασε περίπου 600.000 Τσετσένους, Ινγκουσέτιους, Μπαλκάρους και Καρατσαΐτες στη Σιβηρία και την Κεντρική Ασία το 1943 και το 1944, με χιλιάδες να πεθάνουν καθ’ οδόν ή αφού έφτασαν στον προορισμό τους.
Τέτοια ήταν η ενόχληση του Καντίροφ που διέταξε να κατασχεθούν όλα τα αντίγραφα του βιβλίου στην Τσετσενία, σύμφωνα με τον πρόεδρο του κοινοβουλίου της Τσετσενίας, ο οποίος αργότερα διέγραψε την ανάρτησή του στο Instagram στην οποία έλεγε ότι τα αντίγραφα του βιβλίου κατασχέθηκαν. Ο Τσετσένος ηγέτης φαίνεται επίσης ότι έχει ζητήσει από τον Μεντίνσκι να αλλάξει το κείμενο του βιβλίου.
Το περιστατικό με τον γιο του
Η ενόχληση στην Τσετσενία με αφορμή το σχολικό βιβλίο έρχεται μετά από ένα άλλο περιστατικό: το βίντεο του Καντίροφ που προκάλεσε ανησυχία σε όσους συνδέονται με το ρωσικό κράτος. Στο βίντεο ο Τσετσένος ηγέτης επαινεί τον έφηβο γιο του επειδή ξυλοκόπησε έναν κρατούμενο που κατηγορείται ότι έκαψε το Κοράνι, λέγοντας ότι «έκανε το σωστό».
Ο 19χρονος κρατούμενος συνελήφθη τον Μάιο κατηγορούμενος ότι έβαλε φωτιά σε ένα αντίγραφο του Κορανίου έξω από ένα τζαμί στο Βόλγκογκραντ και στη συνέχεια στάλθηκε στην κατά κύριο λόγο μουσουλμανική Τσετσενία για να διωχθεί, σύμφωνα με την Επιτροπή των Ηνωμένων Πολιτειών για τη Διεθνή Θρησκευτική Ελευθερία, η οποία έχει εκφράσει ανησυχίες για την ασφάλειά του.
Το περιστατικό προκάλεσε πολλές αντιδράσεις στο εσωτερικό της Ρωσίας και εκκλήσεις για έρευνα από τους αξιωματούχους.
Αρχικά έγινε γνωστό τον Αύγουστο μετά την υποβολή καταγγελίας από τον κρατούμενο. Τότε η Ρωσίδα διαμεσολαβήτρια Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Τατιάνα Μοσκάλκοβα ανακοίνωσε ότι θα διεξαχθεί έρευνα για το περιστατικό.
Ο Καντίροφ όμως δημοσίευσε το βίντεο στις 25 Σεπτεμβρίου θέλοντας να επιβραβεύσει τον γιο του αλλά και να αποδείξει ότι όντως η επίθεση είχε λάβει χώρα.
Σχολιάζοντας ο επικεφαλής του Ρωσικού Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRC) Βάλερι Φαντέγιεφ δήλωσε ότι το κάψιμο του Κορανίου είναι ένα σοβαρό έγκλημα, αλλά οι αξιωματούχοι πρέπει να ακολουθούν κανόνες για την κράτηση των υπόπτων. Επίσης, το μέλος του HRC Έβα Μερκάτσεβα ζήτησε έρευνα και χαρακτήρισε την κατάσταση «πρόκληση για ολόκληρο το νομικό σύστημα της Ρωσίας».
Η Μερκάτσεβα άσκησε επίσης διακριτική κριτική στη Δημοκρατία της Τσετσενίας, υποστηρίζοντας ότι «σε μια συγκεκριμένη περιοχή οι αξιωματούχοι] έδειξαν ότι διαπράττουν εγκλήματα και δεν θα τους συμβεί τίποτα γι’ αυτό».
Πάντως απαντώντας σε δημοσιογράφο, ο Καντίροφ φέρεται να ισχυρίστηκε ότι δεν ήταν μπροστά στην επίθεση και ο γιος του είναι «ανεξάρτητος και κυκλοθυμικός». Παράλληλα, επαίνεσε τη συμπεριφορά του και δήλωσε ότι δεν τιμώρησε τον γιο του. Αποκάλυψε, ωστόσο,. ότι εάν τον καταδικάσει ρωσικό δικαστήριο, τότε θα τιμωρηθεί στο μέγιστο βαθμό της ρωσικής νομοθεσίας.
«Οι εντάσεις Τσετσένων και μη Τσετσένων αξιωματούχων και στρατιωτικών μονάδων, και οι συναισθηματικές αντιδράσεις ανώτερων Ρώσων αξιωματούχων υποδηλώνουν ότι η πολιτική θέση του Καντίροφ μπορεί να είναι ανεπαρκής για να προστατεύσει τον γιο του από τις συνέπειες αυτής της κατάστασης», εκτιμάει το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW).
