Η απόλυση του Ουκρανού υπουργού Αμυνας Ολέκσι Ρέζνικοφ από τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Στενός συνεργάτης του Ζελένσκι, ο Ρέζνικοφ έχει περάσει 550 ημέρες στη θέση του υπουργού από την έναρξη του ρωσικού πολέμου και για πολύ καιρό το όνομά του ήταν αναμιγμένο σε σωρεία σκανδάλων διαφθοράς. «Πιστεύω ότι το υπουργείο χρειάζεται νέες προσεγγίσεις και διαφορετικές μορφές συνεργασίας με τους στρατιώτες και την κοινωνία συνολικά», είπε ο Ζελένσκι, εξηγώντας την αποπομπή Ρέζνικοφ.
Η νέα προσέγγιση δεν αφορά τίποτα άλλο από τη διαφθορά. Για παράδειγμα, δεν θα έπρεπε να ήταν πρόβλημα η παραγωγή χειμερινών στολών για τον ουκρανικό στρατό το καλοκαίρι του 2022: το Υπουργείο Άμυνας θα μπορούσε να είχε αγοράσει ύφασμα στην Ασία και να το είχε ράψει τα χειμωνιάτικα μπουφάν και παντελόνια στην Ουκρανία.
Ωστόσο, το ουκρανικό υπουργείο Άμυνας υπέγραψε σύμβαση για την παράδοση 233.000 τζάκετ και 202.000 παντελονιών με μια τουρκική εταιρεία, την Vector Avia. Στην τουρκική εταιρεία ήταν μάλιστα συνέταιρος και συγγενικό πρόσωπο βουλευτή του προέδρου Ζελένσκι.
Ωστόσο, υπήρξαν αρκετά ερωτηματικά όσον αφορά τις παραδόσεις: Στην Τουρκία, το κάθε μπουφάν κόστιζε 29 δολάρια, αλλά στο Ουκρανικό υπουργείο Άμυνας τιμολογήθηκε στα 86 δολάρια το καθένα, σύμφωνα με έγγραφα που διαβίβασαν οι τελωνειακοί στην διαδικτυακή εφημερίδα του Κιέβου.
Σε μια άλλη περίπτωση, ρουχισμός για τον στρατό εκτελωνίστηκε στη Μολδαβία αντί 27.500 δολαρίων, αλλά μόλις μετεφέρθηκε στο ουκρανικό έδαφος, το κόστος… υπερδεκαπλασιάστηκε και τιμολογήθηκε στα 367.500 δολάρια. Στις 21 Ιανουαρίου, η Serkalo Nedeli είχε αποκαλύψει επίσης ότι το υπουργείο Άμυνας είχε συνάψει σύμβαση προμήθειας τροφίμων αξίας 340 εκατομμυρίων ευρώ σε τιμές που διογκώθηκαν πολλές φορές, από στενούς συνεργάτες του υπουργού. Ο Ρέζνικοφ χαρακτήρισε τους ισχυρισμούς «απόλυτη ανοησία». Όμως οι έρευνες των αρχών το επιβεβαίωσαν.
Ένας αναπληρωτής υπουργός Άμυνας – στενός φίλος του υπουργού Άμυνας – και ο προηγούμενος επικεφαλής του τμήματος προμηθειών του υπουργείου, αγορών βρίσκονται έκτοτε υπό κράτηση.
Ο 57χρονος Ρέζνικοφ είχε γίνει επίσης ένα από τα πιο εξέχοντα πρόσωπα των προσπαθειών της Ουκρανίας να προμηθευτεί με σύγχρονα όπλα από τη Δύση. Σε συνέντευξή του λίγο πριν την ανακοίνωση της απόλυσής του, ο Ρέζνικοφ είχε πει ότι περίμενε τη χρήση των μαχητικών αεροσκαφών F-16 κατά των ρωσικών δυνάμεων την ερχόμενη άνοιξη, όπως υποσχέθηκαν οι δυτικοί σύμμαχοι. Ο απολυθείς υπουργός είχε ζητήσει μάλιστα εκτός από την εκπαίδευση των Ουκρανών πιλότων στα F-16, και εγκαταστάσεις για τη συντήρησή τους.
Σωρεία σκανδάλων
Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής, η ηγεσία στο Κίεβο υποτίθεται πως προσπαθεί να αναλάβει πιο συνεπή δράση κατά της διαφθοράς και της δωροδοκίας στη χώρα.
Η ουκρανική εσωτερική μυστική υπηρεσία SBU συνέλαβε μάλιστα τον ισχυρό Ουκρανό ολιγάρχη Ιχόρ Κολομόισκι, έναν από τους πλουσιότερους ανθρώπους στη χώρα, μόλις το περασμένο Σαββατοκύριακο.
Οι κατηγορίες σε βάρος του 60χρονου ολιγάρχη και τραπεζίτη από την πόλη Ντνίπρο της ανατολικής Ουκρανίας βαραίνουν πολύ. Μεταξύ 2013 και 2020 λέγεται ότι έβγαλε παράνομα από τη χώρα περίπου 12,5 εκατομμύρια ευρώ.
Ο ολιγάρχης λέγεται ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στην είσοδο του Ζελένσκι στην πολιτική. Ο Ουκρανός πρόεδρος φέρεται να συναντήθηκε με στενό συνεργάτη του ολιγάρχη το 2019 για να εξασφαλίσει την υποψηφιότητά του για την ουκρανική προεδρία. Εκείνη την εποχή μάλιστα ,ο Κολομόισκι, ζούσε εξόριστος στο Ισραήλ. Ο ολιγάρχης λέγεται ότι βοήθησε πραγματικά τον πρώην τηλεοπτικό σταρ Ζελένσκι στην προεκλογική εκστρατεία, μεταξύ άλλων και από τα μέσα ενημέρωσης, τα οποία ήλεγχε. Μετά την εκλογή του Ζελένσκι, ο ολιγάρχης έγινε ο πιο σημαντικός άνθρωπος στην προεδρία.
«Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλοί στην Ουκρανία είδαν τον Ζελένσκι ως υποψήφιο του Κολομόισκι», έγραψε το 2021 η αμερικανική δεξαμενή σκέψης Atlantic Council για τη σχέση μεταξύ των δύο ανδρών.
«Καραγκιοζο-παίκτης»
Ο Κολομόισκι είχε μάλιστα το παρατσούκλι «Καραγκιοζο-παίκτης» στην Ουκρανία – και ο Ζελένσκι ήταν «το αγαπημένο του παιχνίδι»- μια κατηγορία που ο ίδιος ο σημερινός πρόεδρος αρνήθηκε πάντως σε συνέντευξή του.
Το γιατί συνελήφθη τώρα ο Κολομόισκι, μένει να φανεί. Θα μπορούσε να σχετίζεται με το γεγονός ότι ο Ζελένσκι προσπαθεί να εμφανιστεί ως πολέμιος της διαφθοράς για να μπορέσει η χώρα του να ενταχθεί στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ στο μέλλον.
Στην έκθεση του 2021, το Atlantic Council είχε θεωρήσει από τότε τη σύγκρουση μεταξύ του Ζελένσκι και του ισχυρού ολιγάρχη ως «ένα πολύ σημαντικό τεστ» για τις προσπάθειες κατά της διαφθοράς. Το αμερικανικό think tank τόνιζε τότε ότι η εκτεταμένη επιρροή του Κολομόισκι στην Ουκρανία «ενέχει σημαντικό κίνδυνο για την ποιότητα της δημοκρατίας και τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις της χώρας». Ο δισεκατομμυριούχος κατηγορείται ότι έκανε εκστρατεία για την απόλυση ενός εισαγγελέα που τον είχε ερευνήσει πριν αναλάβει ο Ζελένσκι την προεδρία.
Το Γραφείο του Προέδρου της Ουκρανίας δεν έχει εκδώσει δήλωση μετά τη σύλληψη του Κολομόισκι.Τον περασμένο Ιούλιο, ο Ζελένσκι είχε πάντως ανακοινώσει ότι ήθελε να αφαιρέσει την ουκρανική υπηκοότητα από ολιγάρχη επειδή διέθετε επίσης Κυπριακό και Ισραηλινό διαβατήριο.
