«Ι have a dream – Έχω ένα όνειρο»: Ήταν 28 Αυγούστου 1963. Τέσσερις λέξεις, που ειπώθηκαν τότε από τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ μπροστά σε 250.000 Αμερικανούς στην Ουάσιγκτον, έχουν μείνει στην ιστορία. Ο Αμερικανός πάστορας που αφιέρωσε τη ζωή του σε ένα όνειρο, να σπάσουν οι αλυσίδες των φυλετικών διακρίσεων, εξακολουθεί να εμπνέει -60χρόνια μετά- τον αγώνα ενάντια στον ρατσισμό.
«Έχω ένα όνειρο ότι μια μέρα τα τέσσερα μικρά παιδιά μου θα ζήσουν σε ένα έθνος όπου δεν θα κρίνονται από το χρώμα του δέρματός τους αλλά από τον χαρακτήρα τους», ήταν ένα από τα οράματα του δρ. Κινγκ.
Όταν τελείωσε η ομιλία, οι άνθρωποι έκλαιγαν, αγκαλιάζονταν και χειροκροτούσαν. Η εμπειρία της πορείας του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ έδειξε πόσο σημαντική ήταν η υπεράσπιση της δικαιοσύνης. «Και αυτό που έμαθα από τότε είναι ότι η κοινωνική και η οικονομική δικαιοσύνη είναι αδιαχώριστες», λέει ο 77χρονος καθηγητής Οικονομικών, Μάικλ Ράιχ, που έγραψε αργότερα διατριβή για τον οικονομικό ρατσισμό.
«Ήταν μια συναρπαστική στιγμή για εμάς, που είδαμε όλους αυτούς τους ανθρώπους μαζί. Γιατί για πρώτη φορά στη ζωή μας, καταλάβαμε ότι δεν ήμασταν μόνοι» λέει σήμερα ο 80χρονος Φρανκ Σμιθ, ιδρυτής του Αφροαμερικανικού Μουσείου Εμφυλίου Πολέμου.
Ο Σμιθ ήταν τότε 20 ετών. Με καταγωγή από τον αμερικανικό Νότο, είχε μεταβεί και αυτός στην Ουάσιγκτον για να ακούσει τον δρ. Κινγκ. «Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι από όλη την Αμερική, συγκεντρωθήκαμε στην Ουάσιγκτον για να ζητήσουμε την αναγνώριση των πολιτικών μας δικαιωμάτων και τον τερματισμό των φυλετικών διακρίσεων», λέει ο Σμιθ.
Η Αφροαμερικανίδα Ροζέτα Χάργκρόουβ ήταν επίσης 20 χρονών τότε. «Πήρα το λεωφορείο από τη Νέα Υόρκη για την Ουάσιγκτον με την αδερφή μου για να ακούσουμε τον δρ. Κινγκ. Εκείνη την ημέρα συνειδητοποιήσαμε ότι το χρώμα του δέρματος δεν είχε σημασία. Δεν βλέπαμε αν κάποιος είναι μαύρος ή άσπρος», λέει η 80χρονη Ροζέτα. «Πήγαμε για να αγωνιστούμε μαζί για περισσότερη δικαιοσύνη, για καλύτερες δουλειές, ενάντια στον ρατσισμό. Δεν βγάλαμε καν φωτογραφίες τότε, δεν είχαμε ιδέα ότι αυτό θα έμενε στα βιβλία της ιστορίας, αλλά είναι».
Πολλά βήματα να γίνουν
Τα λόγια του δρ. Κινγκ είχαν σημαντικές επιπτώσεις, όχι μόνο στο επίπεδο της κοινωνίας των πολιτών, αλλά και από θεσμική άποψη. Αρκεί να αναφέρουμε ότι μόλις ένα χρόνο αργότερα, το 1964, εγκρίθηκε από το Κογκρέσο ο Νόμος για τα Πολιτικά Δικαιώματα, που θα απαγόρευε κάθε διάκριση λόγω χρώματος δέρματος, θρησκείας, φύλου ή εθνικότητας.
Η ομιλία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ λειτούργησε ως υπενθύμιση και αφύπνιση για τις αμερικανικές αρχές της εποχής να αναλάβουν συγκεκριμένη δράση ενάντια στις αδικίες που οι μαύροι αναγκάζονταν να υπομένουν σε καθημερινή βάση. Αλλά ήταν επίσης μια συγκλονιστική διακήρυξη για μια ολόκληρη γενιά που κλήθηκε να αγωνιστεί ειρηνικά, χωρίς βία, για εκείνα τα θεμελιώδη δικαιώματα που δεν έπρεπε ποτέ ξανά να παραβιαστούν.
Αν και οι ρατσιστικοί νόμοι έχουν πλέον καταργηθεί, υπάρχουν ακόμη πολλά βήματα που πρέπει να γίνουν, λέει η Σίνθια Ρόμπινς, δικηγόρος που υπερασπίζεται τα πολιτικά δικαιώματα. «Εδώ και αρκετά χρόνια, οι Αφροαμερικανοί διαμαρτύρονται για το σύστημα διαχωρισμού που εφαρμόζεται στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στα σχολεία και σε διάφορους χώρους. Δεν μπορούμε να θεωρούμε δεδομένα αυτά τα δικαιώματα. Πρέπει να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε καθημερινά, ειδικά όταν βλέπουμε την άνοδο του μίσους και των ακροδεξιών κινημάτων της λευκής υπεροχής», λέει η Ρόμπινς.
Αναζητώντας το όνειρο
Ο ρατσισμός στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν εξαφανίστηκε. Παραμένει πάντα πολύ ριζωμένος, ιδιαίτερα σε ορισμένες πολιτείες. Ο θάνατος του Τζορτζ Φλόιντ και το τεράστιο κίνημα του Black Lives Matter είναι απόδειξη για αυτό. Το κίνημα Black Lives Matter, ειδικότερα, έφερε στο προσκήνιο τα ίδια ζητήματα που έθιξε ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ εκείνη την εποχή και έχει επιστήσει την προσοχή στην ανάγκη για διαρκή αλλαγή, ιδιαίτερα εντός των θεσμών και των υπηρεσιών επιβολής του νόμου.
Ο μεγαλύτερος γιος του, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ακτιβιστής για τα πολιτικά δικαιώματα και πρόεδρος του Ινστιτούτου Drum Major, τόνισε με αφορμή τη σημερινή επέτειο ότι «ανησυχεί πολύ που οι Ηνωμένες Πολιτείες οπισθοδρομούν» σε σχέση με τις διαφυλετικές συγκρούσεις και τη βία με φυλετικό υπόβαθρο σε αρκετές κοινότητες στις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Πρέπει να διατηρήσουμε, να προστατέψουμε και να επεκτείνουμε τη δημοκρατία. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι το δικαίωμα ψήφου προστατεύεται για όλους τους ανθρώπους. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι γυναίκες και τα παιδιά μας αντιμετωπίζονται δίκαια. Πρέπει να τερματίσουμε τη βία με τα όπλα», είπε ο Κινγκ.
Η Γιολάντα Ρενέ Κινγκ, εγγονή του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, μίλησε επίσης για μια κρίσιμη κατάσταση: «Σήμερα, ο ρατσισμός είναι ακόμα ανάμεσά μας. Η φτώχεια είναι ακόμα ανάμεσά μας. Και τώρα η ένοπλη βία έχει φτάσει σε χώρους λατρείας, σε σχολεία και σε εμπορικούς χώρους».
«Δεν θέλουμε να τιμήσουμε την επέτειο, αλλά να συνεχίσουμε την αναζήτηση του ονείρου του Κινγκ», τόνισαν χιλιάδες ακτιβιστές που συγκεντρώθηκαν σήμερα για να τιμήσουν τη μνήμη του πάστορα.
