Τι και εάν κάποιοι τον θεωρούσαν ζωντανό – νεκρό ήδη από τις 21 Μαΐου, την επομένη της προσπάθειας πραξικόπηματος του Πούτιν; Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν πέρασε τις τελευταίες ημέρες του (αν δεχθούμε ως δεδομένο τον θάνατό του και όχι επανάληψη του στημένου δυστυχήματος του 2019 ) σχεδιάζοντας το μέλλον του. Αυτό αποκαλύπτει αποκλειστικό, εκτενές ρεπορτάζ της Wall Street Journal.
Η αφρικανική αυτοκρατορία του
Την περασμένη Παρασκευή το ιδιωτικό του αεροσκάφος προσγειώθηκε στην πρωτεύουσα της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας, όπου έχει ισχυρή παρουσία η διαβόητη ομάδα μισθοφόρων, Wagner. Μπορεί οι περισσότεροι στη Δύση να τον έμαθαν από τη δράση του στο μέτωπο της Ουκρανίας, αλλά στην Αφρική είχε εδώ και χρόνια «χτίσει» μία αυτοκρατορία 5.000 μισθοφόρων.
Στο προεδρικό μέγαρο στο Μπανγκούι, την πρωτεύουσα, ο Πριγκόζιν είπε στον Φοστέν Αρσάνζ Τουαντερά ότι η ματαιωμένη ανταρσία του Ιουνίου στη Ρωσία δεν θα τον εμπόδιζε από το να φέρει νέους μαχητές και επενδύσεις στους επιχειρηματικούς του εταίρους στην Κεντρική Αφρική, σύμφωνα με τρία άτομα που έχουν γνώση της συνάντησης.
Λίγο αργότερα, ένα ελικόπτερο της Wagner προσγειώθηκε κοντά με 5 διοικητές από τις Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης του Σουδάν, μια παραστρατιωτική ομάδα που βασίζεται στη Wagner για να διεξάγει πόλεμο εναντίον της κυβέρνησης της χώρας τους.
Η αντιπροσωπεία είχε ταξιδέψει στο Μπανγκούι από το Νταρφούρ φέρνοντας ένα δώρο στον Πριγκόζιν, ο οποίος τους είχε δώσει πυραύλους εδάφους-αέρος: ράβδους χρυσού από τα ορυχεία που βοήθησαν οι μισθοφόροι του να εξασφαλίσουν στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο δύση του Σουδάν.
Στην άλλη πλευρά της Σαχάρας οι αντίπαλοι του Πριγκόζιν από το ρωσικό υπουργείο Άμυνας είχαν ένα ξεκάθαρο μήνυμα για τους πελάτες της Wagner στη Λιβύη. Το Κρεμλίνο θα αναλάμβανε επισήμως το τον έλεγχο του δικτύου που είχε αναπτύξει εκεί ο Πριγκόζιν σε βαθμό που προκαλούσε δυσφορία στον Πούτιν.
Η «αποχαιρετιστήρια περιοδεία»
Ο Πριγκόζιν επέστρεψε στη Ρωσία, ύστερα από μία στάση στο Μάλι, όπου η Wagner είχε τεράστια επιρροή και μεγάλα σχέδια για το μέλλον. Έκανε και εκεί κρίσιμες συναντήσεις, αλλά ο 62χρονος δεν είχε αντιληφθεί πως ήταν μία αποχαιρετιστήρια περιοδεία.
Όταν το Embraer Legacy 600, που τον μετέφερε μαζί με ορισμένους από τους πιο στενούς συνεργάτες του συνετρίβη σε απόσταση μόλις 40 μιλίων από μία από τις παραθεριστικές κατοικίες του Πούτιν, δόθηκε τέλος στον άτυπο διαγωνισμό ανάμεσα στη Wagner και το Κρεμλίνο για τον έλεγχο της Αφρικής, που βρισκόταν σε εξέλιξη το τελευταίο δίμηνο.
Οι προσοδοφόρες επιχειρήσεις του
Επί χρόνια ο Πριγκόζιν ζούσε κυνηγημένος, με πλαστά διαβατήρια, περούκες, ακόμη και ψεύτικα γένια, υποδυόμενος διάφορους ρόλους, όπως αυτόν του Άραβα αξιωματικού. Και η μισθοφορική ομάδα του είχε εκατοντάδες επιχειρήσεις – βιτρίνα, οι οποίες συνδέονται με τις πλέον διαβόητες επιχειρήσεις σε πολεμικά μέτωπα. Είχε όμως τη στήριξη του Κρεμλίνου και είχε επίσης τη δυνατότητα να επεκταθεί σε μία σειρά από άκρως προσοδοφόρους επιχειρηματικούς τομείς- από τον χρηματοπιστωτικό και τις κατασκευές, έως τα logistics και την εξόρυξη. Μεταξύ άλλων εξήγαγε χρυσό από του Σουδάν στη Ρωσία, διαμάντια και ξυλεία από τον Κεντροαφρικανική Δημοκρατία στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Κίνα, όπως είπαν τοπικοί αξιωματούχοι στη WSJ.
O θάνατός του αφήνει το μέλλον όλων αυτών των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στην αβεβαιότητα. Το Κρεμλίνο φαίνεται να σκέφτεται σοβαρά να εθνικοποιήσει όλο αυτό το δίκτυο που λειτουργούσε υπό τον προσωπικό έλεγχο του Πριγκόζιν.
Ο Πούτιν την Πέμπτη εξέφρασε τα συλληπητήριά του για αυτούς που σκοτώθηκαν στη συντριβή του αεροσκάφους και αναφερόμενος στον Πριγκόζιν είπε ότι είχε «περίπλοκη ιστορία». Από τη μία είχε συμβάλλει καθοριστικά στην επίτευξη ρωσικών στόχων, αλλά από την άλλη είχε «κάνει ένα σοβαρό λάθος», είπε για τον άνδρα, που κάποτε είχε τιμηθεί με το μετάλλιο των Ηρώων της Ρωσίας.
«Διάφορες φράξιες συνδεόμενες με τον ρωσικό στρατό θα προσπαθήσουν τώρα να αποκτήσουν τον έλεγχο των προσοδοφόρων επιχειρήσεων και συμβολαίων και να στήσουν νέες δυνάμεις για proxy πολέμους» εκτιμά το Ντέιβιντ Λιούς του Exeter University. «Ο Πριγκόζιν ήταν ιδιαίτερα ικανός στη διαχείριση αυτών των διεθνικών δικτύων, αλλά δεν είναι αναντικατάστατος».
Το Μάλι, η Συρία και η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία
Χώρες ολόκληρες από το Μάλι έως τη Συρία είχαν φτάσει να εξαρτώνται από τους μισθοφόρους και τα όπλα του Πριγκόζιν, ενώ μόλις πριν από λίγες ημέρες ο ίδιος πρόσφερε τις υπηρεσίες του στους πραξικοπηματίες του Νίγηρα.
Τώρα νέες μισθοφορικές δυνάμεις υπό τις μυστικές υπηρεσίες ή τον στρατό της Ρωσίας θα αγωνιστούν για τα συμβόλαια της Wagner. Το προσπαθούσαν και όσο ήταν ζωντανός. Ο Πούτιν φέρεται να είχε πει προσωπικά στον Τουαντερά ότι έχει φτάσει η ώρα να πάρει αποστάσεις απο τον Πριγκόζιν. Ο πρόεδρος της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας είχε επισκεφτεί τον περασμένο μήνα τη γεννέτειρα του Πριγκόζιν, την Αγία Πετρούπολη, αλλά απέφυγε να βγάλει την καθιερωμένη selfie μαζί του.
«Και στην κόλαση θα είμαστε οι καλύτεροι»
Ο ίδιος δεν φαινόταν να φοβάται ότι τέλος της αυτοκρατορίας του ή της ζωής του είναι κοντά. «Όλοι θα πάμε στην κόλαση» ακούγεται να λέει σε ένα βίντεο που δεν φέρει ημερομηνία, αλλά δημοσιεύτηκε την Τετάρτη στο Grey Zone του Telegram, που δημοσιεύει συχνά δηλώσεις της Wagner. «Αλλά και στην κόλαση, θα είμαστε οι καλύτεροι».
Μεγάλο μέρος των συναλλαγών του Πριγκόζιν καλύπτονταν από δεκάδες εταιρείες – βιτρίνα που δραστηριοποιούνταν σε αδιαφανείς δικαιοδοσίες. Πολλές από τις συμφωνίες που έκλεισε με ξένες κυβερνήσεις έγιναν με χειραψία, με τις λεπτομέρειες να είναι γνωστές σε έναν εξαιρετικά στενό κύκλο αξιωματικών της Wagner που επέλεξε ο Πριγκόζιν. Ο ένας ήταν ο Ντμίτρι Ούτκιν, ο πρώην αξιωματικός της GRU, του οποίου τα ναζιστικά τατουάζ φαίνονται σε φωτογραφίες. Ήταν και εκείνος στη λίστα των επιβαινόντων του ιδιωτικού αεροσκάφους που συνετρίβη την Τετάρτη.
Εισέπραττε σε μετρητά, πλήρωνε σε μετρητά τους χιλιάδες υπαλλήλους του
Οι χιλιάδες υπάλληλοί του, οι μισθοφόροι, οι μάγειρες, οι γεωλόγοι εξόρυξης έως και τα τρολ των μέσων κοινωνικής δικτύωσης πληρώνονταν συχνά σε μετρητά, μερικές φορές από μια πλαστική σακούλα από τον ίδιο τον Πριγκόζιν – ο οποίος με τη σειρά του έβγαζε τον λογαριασμό για τις κυβερνήσεις και έστελνε τα ιδιωτικά του τζετ για να εισπράξουν τα ληξιπρόθεσμά του σε μετρητά.
Πετούσε με αεροπλάνα που έκλειναν τακτικά τους αναμεταδότες τους και απέφευγε τον εναέριο χώρο όπου οι δυτικές συμμαχικές κυβερνήσεις μπορούσαν να διεκδικήσουν αμοιβή 10 εκατομμυρίων δολαρίων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για πληροφορίες σχετικά με τον άνδρα που φέρεται να ήταν υπεύθυνος για ανάμιξη στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ του 2016.
Είχε υποχρεωθεί τουλάχιστον μία φορά σε μία αναγκαστική προσγείωση στη μέση της Σαχάρας αφού τελείωσαν τα καύσιμα και έκανε συχνά συναντήσεις σε διαδρόμους με το τζετ του σε περίπτωση που έπρεπε να κάνει μια γρήγορη έξοδο.
Η τελευταία αποστολή
Στο τελευταίο του ταξίδι, που όπως αναφέραμε ξεκίνησε στο Μπανγκούι, συναντήθηκε με τον πρόεδρο και τον επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών. Σε εκείνη τη συνάντηση είπε ότι η Wagner θα ενισχύσει την παρουσία της για να θωρακίσει την ασφάλεια της χώρας, αλλά και να προωθήσει επενδύσεις στον αγροτικό τομέα, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές που επικαλείται η WSJ. Όταν την επόμενη της συνάντησης με τον πρόεδρο υποδέχτηκε τους Σουδανούς παραστρατιωτικούς, τους είπε: «Χρειάζομαι περισσότερο χρυσό». Και υποσχέθηκε: «Θα διασφαλίσω ότι θα κερδίσετε την ισλαμιστική κυβέρνηση».
Από το Μπαγνκούτι πέταξε στο Μάλι, στον τελευταίο του σταθμό… πριν την κόλαση.
