Απομένει ακόμη ένας χρόνος για τις ευρωεκλογές, αλλά στους κόλπους τής άκρας δεξιάς στην Ευρώπη επικρατεί αναταραχή: Η μεταφασίστρια πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, έχει αρχίσει να αποστασιοποιείται από τον πολιτικό και ιδεολογικό της χώρο και να φλερτάρει με το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ).
Η Μελόνι είναι πρόεδρος της ομάδας των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR), στην οποία μετέχουν όλα τα ακροδεξιά κόμματα, αλλά στην ευρωπαϊκή της πολιτική ακολουθεί την εσωτερική της, στην Ιταλία: συνεργασία με την κεντροδεξιά Forza Italia – της οποίας, μετά τον θάνατο του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ηγείται de facto τώρα ο Αντόνιο Ταγιάνι, πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Το γεγονός αυτό έχει θορυβήσει τόσο τη Μαρίν Λεπέν, όσο και τον Πολωνό πρωθυπουργό, Ματέους Μοραβιέτσκι, με τον οποίο η Μελόνι είχε μια θυελλώδη τηλεφωνική επικοινωνία στα μέσα της εβδομάδας, όπως γράφουν οι ιταλικές εφημερίδες. Η Ιταλίδα πρωθυπουργός προσπάθησε να μεσολαβήσει με τον Μοραβιέτσκι και τον Ούγγρο ομόλογό της, Βίκτορ Όρμπαν, για να τους κάνει να αποδεχτούν τα συμπεράσματα του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τη μετανάστευση, αλλά έμεινε με άδεια χέρια. «Η Μελόνι έχει πρόβλημα, γιατί οι δύο δυνάμεις του συντηρητισμού, η Πολωνία και η Ουγγαρία, των οποίων η Μελόνι υποτίθεται ότι ηγείται, απομακρύνονται από σημαντικά κοινά ψηφίσματα στην ΕΕ», εξηγεί ο καθηγητής πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο La Sapienza Μικέλε Πρόσπερο. «Η Μελόνι δεν μπορεί να είναι εγγυητής πολιτικών σχηματισμών που υπακούουν αποκλειστικά στα εθνικά πολιτικά συμφέροντα», επισημαίνει ο Ιταλός καθηγητής.
Η Μελόνι δεν θέλει επίσης να έχει καμία σχέση με το γερμανικό ακροδεξιό AfD λόγω της φιλορωσικής άποψης πολλών από τα μέλη του. Το ίδιο χωρίζει τη Μελόνι και από τη Μαρίν Λεπέν.
Τα μάτια στην Ισπανία
Την ίδια ώρα, στην έδρα της Μελόνι, στο Παλάτσο Κίτζι στη Ρώμη, αναμένουν το αποτέλεσμα που μπορεί να πάρει το επίσης ακροδεξιό Ισπανικό Vox στις εκλογές της 23ης Ιουλίου. Η προοπτική να αναδειχθεί το Vox τρίτο κόμμα και να συγκυβερνήσει με το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα, ενθουσιάζει τη Μελόνι, που θα δει να επαναλαμβάνεται το «ιταλικό πείραμα» και στην Ισπανία.
Όπως και το Vox, έτσι και το κόμμα της Μελόνι, «Fratelli d’Italia», χαρακτηρίζονται συχνά ως «μεταφασιστικά», καθώς προέκυψαν ιδεολογικά από τον ιστορικό φασισμό, αλλά προσπαθούν να περάσουν στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη ως δημοκρατικά κόμματα.
Άλλωστε, η αντι-μεταναστευτική πολιτική και των δύο κομμάτων δεν διαφέρει και πολύ πλέον από τη στάση που κρατούν στο ζήτημα του ασύλου τα περισσότερα κεντροδεξιά αλλά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα στην Ευρώπη.
Η Μελόνι είναι επίσης μια ευπρόσδεκτη επισκέπτης και μια περιζήτητη συνομιλητής στη σύνοδο κορυφής της G7 στη Χιροσίμα της Ιαπωνίας, τον περασμένο Μάιο φωτογραφήθηκε με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο οποίος της κρατούσε φιλικά το χέρι. Ο καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς την επισκέφτηκε στη Ρώμη και την υποδέχθηκε στο Βερολίνο. Η Μελόνι έγινε επίσης δεκτή με τιμές από τον Γάλλο Πρόεδρο, Εμμανουέλ Μακρόν, στο Παρίσι. Η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ιταλίας θεωρείται πλέον αξιόπιστος εταίρος παρά τον ακροδεξιό κυβερνητικό συνασπισμό της.
Καλωσόρισε τον Ουκρανό Πρόεδρο, Ζελένσκι, στη Ρώμη, τον περιέγραψε ως «φίλο» και υποσχέθηκε υποστήριξη στην Ουκρανία. Σε αυτό το κρίσιμο ζήτημα η Μελόνι υποστηρίζει τη στρατηγική της δυτικής συμμαχίας έναντι της Ρωσίας, γεγονός που τη διαφοροποιεί σημαντικά από τα άλλα ευρωπαϊκά ακροδεξιά κόμματα.
Οι βλέψεις του ΕΛΚ
Στην αρχή της χρονιάς προκάλεσε μάλιστα αίσθηση η συνάντηση που είχε η Μελόνι με τον επικεφαλής του ΕΛΚ, Μάνφρεντ Βέρνερ, ο οποίος χαρακτήρισε την πολιτική της Ιταλίδας πρωθυπουργού «εν μέρει εποικοδομητική». Υπήρξαν μάλιστα εικασίες για πιθανή ένταξη των Fratelli d’Italia στο ΕΛΚ.
Αυτό θα ήταν λογικό και για τις δύο πλευρές. Το ΕΛΚ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τις ψήφους των Fratelli d’Italia στις γενικές εκλογές της ΕΕ του επόμενου έτους και οι Fratelli, από την πλευρά τους, θα είναι μέρος της ισχυρότερης πολιτικής ομάδας στην Ευρώπη.
Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα μετράει τις ψήφους που θα χρειαστεί για να συνεχίσει να κυριαρχεί στο Ευρωκοινοβούλιο. «Μια συμμαχία με την Ιταλίδα πρωθυπουργό θα μπορούσε να είναι απαραίτητη, και αυτό θα μπορούσε να λάβει διάφορες μορφές», εξηγεί η μιλανέζικη εφημερίδα «Il Foglio» και προσθέτει: «Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα αναζητά ένα εθνικό κόμμα, πιθανώς ιταλικό, ικανό να κερδίσει περίπου 30 έδρες, το ελάχιστο απαραίτητο για το ΕΛΚ για να διατηρήσει τον ρόλο του ως η πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την ιδιότητά του ως το κόμμα με τη μεγαλύτερη επιρροή στην ΕΕ μετά το 2024».
Οι στόχοι της Μελόνι
«Η Forza Italia είναι η αναφορά μας στην Ιταλία. Αλλά το κόμμα βρίσκεται σε παρακμή εδώ και αρκετό καιρό», είπε μια πηγή του ΕΛΚ στο Foglio. «Απέχουμε ακόμη πολύ από μια επίσημη πρόσκληση, αλλά τελικά εναπόκειται στη Μελόνι να αποφασίσει τι θέλει να είναι και πού θέλει να είναι εντός της Ευρώπης», συνεχίζει η ίδια πηγή του ΕΛΚ.
Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, το οποίο παρουσιάζεται ως η κυρίαρχη ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ασκεί αναμφισβήτητη επιρροή στην ΕΕ. Η αριθμητική του ισχύς μειώνεται πάντως τα τελευταία 25 χρόνια. Το 2019 συγκέντρωσε συνολικά το 24% των εδρών στο Κοινοβούλιο, σε σύγκριση με περισσότερο από 37% το 1999.
Από την πλευρά της η Μελόνι ως επικεφαλής της άκρας δεξιάς δεν έχει την κοινοβουλευτική δύναμη στην ΕΕ για να νομιμοποιηθεί ως αξιόπιστη ηγέτης στις Βρυξέλλες τόσο σε οικονομικά, όσο και σε γεωπολιτικά ζητήματα. Σύμφωνα με ορισμένες δημοσκοπήσεις, η ευρωομάδα ECR της Μελόνι θα συνεχίσει να είναι τέταρτη, παρά την αυξανόμενη κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, πίσω από το ΕΛΚ, τους Σοσιαλδημοκράτες και τους Φιλελεύθερους. «Είναι σαφές ότι τα δύο μεγάλα κόμματα, το ΕΛΚ και οι Σοσιαλδημοκράτες, έχουν υποχωρήσει σε σύγκριση με το παρελθόν και αναδύεται μια συντηρητική άκρα δεξιά», λέει ο Τζιοβάνι Ντιαμάντι, επικεφαλής του ινστιτούτου πολιτικής ανάλυσης YouTrend. Σε αυτό το σενάριο, η Μελόνι φιλοδοξεί να έχει ισχυρή φωνή στην κατανομή των ευρωπαϊκών θέσεων.
