Η Ιταλία αποχαιρετάει σήμερα το απόγευμα τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι, τον μακροβιότερο πρωθυπουργό μιας χώρας που φημίζεται για την συχνή αλλαγή κυβερνήσεων.
Πετυχημένος επιχειρηματίας και λαοφιλής πολιτικός, ο Μπερλουσκόνι θεωρείται ο άνθρωπος που διαμόρφωσε τη σημερινή πολιτική σκηνή του λαϊκισμού. Ένας Ντόναλντ Τραμπ πριν από τον Ντόναλντ Τραμπ.
Από τις πιο αξιοσημείωτες πολιτικές του επιτυχίες δεν ήταν η σταθερή του παρουσία στην εξουσία της Ιταλίας, αλλά ο τρόπος με τον οποίο οι Ιταλοί του συγχωρούσαν τα σκάνδαλα και τα 19 κατηγορητήρια που κατατέθηκαν εναντίον του για διάφορα εγκλήματα, από διαφθορά, φορολογική απάτη και δωροδοκία μέχρι πορνεία ανηλίκων στα περίφημα πάρτι του «μπούνγκα μπούνγκα». Σύμφωνα με τους επικριτές του, ο Μπερλουσκόνι έγραψε το εγχειρίδιο για το πώς οι ηγέτες μπορούν να αψηφούν τους κανόνες και να αποφεύγουν να λογοδοτήσουν.
Γίνεται εύλογο επομένως το ερώτημα για τους διαδόχους του, τόσο στην αυτοκρατορία που δημιούργησε μέσω των επιχειρηματικών του δραστηριοτήτων αλλά και στην ηγεσία του κόμματός του Φόρτσα Ιτάλια.
Οι πρώτες ενδείξεις για το ποιος θα αναλάβει την αυτοκρατορία, με δραστηριότητες που εκτείνονται από τα μίντια έως τον χρηματοοικονομικό κλάδο και το ποδόσφαιρο, θα έρθουν με την αποσφράγιση της διαθήκης του μετά την κηδεία. Η ανάγνωση της διαθήκης αναμένεται να ξεκινήσει μια διαδικασία που θα μπορούσε να επαναπροσδιορίσει τα σύνορα της αυτοκρατορίας του Μπερλουσκόνι. Ωστόσο, η μεγαλύτερη κόρη του Μαρίνα είναι ήδη ευνοημένη.
Αντίστοιχη «μάχη» αναμένεται στον κυβερνητικό συνασπισμό της Ιταλίας, στον οποίο συμμετέχουν οι μεταφασίστες Αδελφοί της Ιταλίας της πρωθυπουργού της χώρας Τζόρτζια Mελόνι, η Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι και το Φόρτσα Ιτάλια του Μπερλουσκόνι. Το κόμμα του Μπερλοσκόνι δημιουργήθηκε γύρω από την προσωπικότητά του και πλέον μένει ακέφαλο. Η Μελόνι θεωρείται σίγουρο ότι θα προσπαθήσει να εκμεταλλευθεί αυτή την κατάσταση.
Είναι ειρωνικό το γεγονός ότι ο θάνατος ενός άνδρα που για πολλούς ήταν η ενσάρκωση της τοξικής αρρενωπότητας φαίνεται να εδραιώνει την εξουσία δύο γυναικών, σχολιάζει το πρακτορείο Bloomberg: της πρώτης γυναίκας πρωθυπουργού της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, και μιας από τις λίγες γυναίκες CEO της χώρας, Μαρίνα Μπερλουσκόνι.
Η αυτοκρατορία του Μπερλουσκόνι
Πολύ πριν γίνει πολιτικός, ο Μπερλουσκόνι ήταν επιχειρηματίας. Ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε τη δύναμή του ως μεγιστάνας των μέσων ενημέρωσης για να εκλεγεί και έπειτα την πολιτική του εξουσία για να προστατεύσει και να επεκτείνει τα επιχειρηματικά του συμφέροντα.
Η αξία της αυτοκρατορίας του υπολογίζεται σε περίπου 7 δισ. ευρώ. Αλλά για να ευδοκιμήσει χρειάζεται ενιαίο μέτωπο από τα παιδιά του και νέο επιχειρηματικό μοντέλο.
Το σχέδιο διαδοχής του Μπερλουσκόνι αφορά κυρίως τη Fininvest, την εταιρεία συμμετοχών μέσω της οποίας επένδυε στις διάφορες δραστηριότητες, ανάμεσα στις οποίες ο μεγαλύτερος ιδιωτικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας της Ιταλίας, ο μεγαλύτερος εκδοτικός οίκος της χώρας και ένα μειοψηφικό μερίδιο σε μια μεγάλη τράπεζα.
Ο Μπερλουσκόνι κατείχε περίπου το 61% των μετοχών της Fininvest. Το υπόλοιπο 39% είχε μοιραστεί στους κληρονόμους του. Τα δύο μεγαλύτερα παιδιά του, η Μαρίνα και ο Πιερ Σίλβι, βρίσκονται ήδη σε βασικές διευθυντικές θέσεις: η Μαρίνα στη θέση του προέδρου της Fininvest καθώς και του εκδοτικού οίκου Arnoldo Mondadori Editore, ενώ ο Πιερ Σίλβιο στη θέση του διευθύνοντα συμβούλου του του ραδιοτηλεοπτικού φορέα MFE. Η διαθήκη αναμένεται να επιβεβαιώσει αυτούς τους ρόλους τους.
Ο ραδιοτηλεοπτικός φορέας MFE κυριαρχεί στην αγορά της τηλεοπτικής διαφήμισης στην Ιταλία, με μερίδιο άνω του 40%. Πίσω στη δεκαετία του 1990 αποτέλεσε το σημείο εκκίνησης για τις πολιτικές φιλοδοξίες του Μπερλουσκόνι. Όμως με τα χρόνια, και ενώ αναδύονταν οι πλατφόρμες streaming, υπήρξε αναδιαμόρφωση στην αγορά.
Με τον θάνατο του Μπερλουσκόνι, ο ραδιοτηλεοπτικός φορέας θα μπορούσε να αποτελέσει στόχο εξαγοράς για κάποια εταιρεία που προσπαθεί να δημιουργήσει έναν πανευρωπαϊκό ραδιοτηλεοπτικό όμιλο. Το είχε προσπαθήσει το 2016 η γαλλική Vivendi, και δεν αποκλείεται να προσπαθήσει ξανά. Το Bloomberg κάνει επίσης λόγο για φήμες που θέλουν το αμερικανικό Discovery+ να ενδιαφέρεται.
Η κούρσα διαδοχής στο Φόρτσα Ιτάλια
Αν και είναι πιθανό οι επιχειρήσεις του Μπερλουσκόνι να συνεχίσουν πιο δυναμικά μετά τον θάνατό του, δεν προβλέπεται το ίδιο για το μέλλον του πολιτικού κόμματος Φόρτσα Ιτάλια.
Την ημέρα προτού πεθάνει, ο Μπερλουσκόνι είχε προγραμματίσει μια συνάντηση με αξιωματούχους για να συζητήσουν το μέλλον του κόμματος. Με το θάνατό του, δεν είναι ξεκάθαρο καν εάν υπάρχει ακόμα κόμμα, δηλώνουν ανώνυμα στο Bloomberg στελέχη του κόμματος.
«Αφήνει ένα κόμμα ορφανό, καθώς είχε στο επίκεντρό του τον χαρισματικό ηγέτη χωρίς ξεκάθαρο κληρονόμο», όπως το έθεσε ο Federico Niglia που είναι από τους συγγραφείς του ενός βιβλίου για τον Μπερλουσκόνι. «Μένει να δούμε αν θα μπορέσουν να το ξαναχτίσουν ή να το εξαφανίσουν».
Αυτή η ορφάνια στο Φόρτσα Ιτάλια δημιουργεί μια ευκαιρία για την Μελόνι, η οποία είχε σχέση αγάπης και μίσους με τον Μπερλουσκόνι. Όταν, στα 30 της, υπηρέτησε σε μια από τις κυβερνήσεις του, εκείνος την αποκάλεσε περιφρονητικά ως piccolina («μικρή»). Στη συνέχεια δημιούργησε το δικό της κόμμα, το οποίο τελικά επισκίασε το δικό του.
