Η ρωσο-ουκρανική σύγκρουση αντιπροσωπεύει ίσως τον πρώτο σύγχρονο « πόλεμο των drones ». Τα φονικά αυτά «εργαλεία» στην πραγματικότητα έχουν πολύ καθοριστική χρήση κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης και από τις δύο πλευρές.
Οι ρωσικές δυνάμεις έχουν χρησιμοποιήσει κυρίως μη επανδρωμένα αεροσκάφη για τη διεξαγωγή αναγνωριστικών επιχειρήσεων, λόγω της κακής συνδυασμένης λειτουργίας με άλλα οπλικά συστήματα και των ελλείψεων εκπαίδευσης στη χρήση των drones.
Αντίθετα, η Ουκρανία έχει δώσει πολύ μεγαλύτερη σημασία σε αυτά τα συστήματα, τα οποία θεωρούνται ως το μόνο εργαλείο ικανό να εξισορροπήσει τη συμβατική ανωτερότητα της Ρωσίας. Οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν λάβει εκπαίδευση στη χρήση drones και κυρίως έχουν καταφέρει να τα συνδυάσουν τέλεια με άλλα οπλικά συστήματα.
Οπως έδειξε και η τελευταία επίθεση με drones στη Μόσχα, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, διαπέρασαν τη ρωσική αεράμυνα. Οσο κι αν το Κίεβο αρνείται ότι ήταν πίσω από την επιχείρηση.
Ο ουκρανικός όμιλος Ukroboronprom ανακοίνωσε πέρυσι τον Δεκέμβριο ότι αναπτύσσει drone με επιχειρησιακή εμβέλεια έως και 1000 χιλιομέτρων, ως απάντηση στις επιθέσεις σε ουκρανικές πόλεις από τη Μόσχα με ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Shahed.
Ο Όλεγκ Μποντάρεφ project manager της Ukroboronprom, δήλωσε πώς αυτό το drone είναι μια πολυλειτουργική πλατφόρμα ικανή να μεταφέρει συνολικό φορτίο 75 κιλών.
Η χρήση του drone θα έχει μεγάλο αντίκτυπο στη σύγκρουση και θα αποτελέσει σημαντική αύξηση των ουκρανικών δυνατοτήτων τόσο στρατηγικά όσο και τακτικά.
Ο ουκρανικός στρατός θα είναι σε θέση να προσδιορίσει επακριβώς τις υλικοτεχνικές γραμμές που χρησιμοποιούνται από τις δυνάμεις της Μόσχας για τον εφοδιασμό των στρατευμάτων της στην Ουκρανία, καθώς και τα οπλικά συστήματα που έχουν αναπτυχθεί για την υπεράσπιση των διαφόρων στρατιωτικών εγκαταστάσεων.
Τελικά, η χρήση του drone θα έχει επίσης ισχυρό ψυχολογικό αντίκτυπο στον πόλεμο , καθώς κάθε επίθεση σε πόλεις, όπως η Μόσχα, θα πλήττει το ηθικό των ρωσικών δυνάμεων.
Σε κάθε περίπτωση , πόλεμος στον 21ο αιώνα συνδέεται όλο και περισσότερο με την υψηλή τεχνολογία και κυρίως την τεχνητή νοημοσύνη , για την επίτευξη της νίκης.
Μαχητικό έκτης γενιάς
Οι Ηνωμένες Πολιτείες μέσω της Boeing ,σχεδιάζουν ένα μαχητικό αεροσκάφος έκτης γενιάς με δυνατότητες stealth : Η κωδική του ονομασία είναι «F/a-Xx» και προορίζεται να γίνει το επίκεντρο της ισχύος των Ηνωμένων Πολιτειών.
Το F/a-Xx θα είναι το νέο μαχητικό πολλαπλών ρόλων που θα «φιλοξενεί»έναν άνθρωπο «χειριστή», αν και θα μπορεί να λειτουργεί αυτόνομα και σαν drone. Θα είναι εξοπλισμένο με τελευταίας γενιάς αισθητήρες που θα κρατούν το αεροσκάφος συνδεδεμένο με δορυφόρους ώστε να μπορεί να παρέχει πληροφορίες για τη μεγιστοποίηση της απόδοσης στο πεδίο μάχης σε πραγματικό χρόνο.
Την ίδια ώρα, στο πλαίσιο του συμφώνου Aukus που υπογράφηκε μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, της Αυστραλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο στην Αγγλία ,μια άσκηση όπου χρησιμοποιήθηκαν drones με νέες δυνατότητες αξιοποίησης της τεχνητής νοημοσύνης και της μηχανικής μάθησης ( machine learning ) για τον αυτόματο εντοπισμό και παρακολούθηση εχθρικών στόχων.
Η άσκηση διεξήχθη στις 28 Απριλίου στο Γουόλτσάιρ και χρηματοδοτήθηκε από το Εργαστήριο Επιστήμης και Τεχνολογίας Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου , αλλά μόλις πρόσφατα αποκαλύφθηκε.
Σμήνος drones
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν στραφεί προς αυτόν τον τύπο τεχνολογίας: πειράματα και ασκήσεις πραγματοποιήθηκαν εδώ και αρκετό καιρό χρησιμοποιώντας τόσο «σμήνη drones» όσο και γενικά μη επανδρωμένα συστήματα εξοπλισμένα με τεχνητή νοημοσύνη .
Τον Φεβρουάριο του 2021 η Raytheon κέρδισε ένα συμβόλαιο για την ανάπτυξη ενός «σμήνους drones», που θα είναι ικανό να λειτουργεί αυτόνομα. Τέτοια μικρά drones θα έχουν τη δυνατότητα να εκτοξεύονται από μη επανδρωμένες μονάδες επιφάνειας (Usvs) και μη επανδρωμένα υποβρύχια (Uuvs). Αυτό το σύστημα αναμένεται να χρησιμοποιηθεί για τη διεξαγωγή επιχειρήσεων πληροφοριών, επιτήρησης και αναγνώρισης, καθώς και πλήγματα ακριβείας από θαλάσσιες πλατφόρμες.
Το σμήνος των drones θα μπορεί νε παρατηρεί μια καθορισμένη περιοχή του πεδίου μάχης, εντοπίζοντας γρήγορα και κατηγοριοποιώντας τις απειλές που υπάρχουν , για να μεταβιβάσει αμέσως τα δεδομένα στα κέντρα διοίκησης. Αυτές οι πληροφορίες μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν το προσωπικό να σχεδιάσει επιθέσεις και να αποφύγει τον κίνδυνο.
H χρήση σμήνων drones εξοπλισμένων με τεχνητή νοημοσύνη προφανώς δεν επιδιώκεται μόνο από τον δυτικό κόσμο: η Κίνα σημειώνει επίσης πρόοδο σε αυτόν τον τομέα και διαρρέουν επίσης διάφορες αναφορές για μικρά «φονικά» drones που κινούνται σε σμήνη για να χτυπήσουν στόχους.
Μηχανές εναντίον του ανθρώπου
Μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα αρχίζει να ελλοχεύει πάντως και ο φόβος ότι οι μηχανές μπορεί μια μέρα να στραφούν εναντίον των δικών τους δημιουργών. Κάτι που δεν είναι νέο φυσικά , αλλά μέχρι τώρα συναντάται κυρίως σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας.
Ενα περιστατικό προκάλεσε όμως σάλο όταν δημοσιοποιήθηκε πριν από λίγες μέρες στο πλαίσιο του «Future Combat Air and Space Capabilities Summit». Ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος ελεγχόμενο από AI λέγεται ότι εξάλειψε τον δικό του χειριστή σε μια προσομοίωση της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ επειδή πίστευε ότι «αποτελούσε εμπόδιο στο έργο του».
Ο συνταγματάρχης Τάκερ Χάμιλτον, ανώτερο στέλεχος της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, υπεύθυνος για τις δοκιμές και τις επιχειρήσεις AI, εξιστόρησε μια προσομοίωση στην οποία μια «τεχνητή νοημοσύνη» λέγεται ότι χρησιμοποίησε ασυνήθιστες στρατηγικές για να επιτύχει τους στόχους της αποστολής της.
Συγκεκριμένα, επρόκειτο για ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος ελεγχόμενο από AI που έλαβε εντολή να αναγνωρίσει και να εξαλείψει θέσεις εχθρικής αεράμυνας. Υπήρχαν σημεία αναγνώρισης και απενεργοποίησης, αλλά η απενεργοποίηση επιτρεπόταν μόνο μετά από έγκριση από τον άνθρωπο «χειριστή»
«Τι έκανε λοιπόν; Σκότωσε τον χειριστή. Σκότωσε τον χειριστή επειδή αυτό το άτομο εμπόδιζε την τεχνητή νοημοσύνη να φτάσει στον στόχο της»,φέρεται να είπε ο Χάμιλτον σε ανάρτηση στο ιστολόγιο της Royal Aeronautical Society.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό: όταν η AI έλαβε εντολή να μην σκοτώσει τον χειριστή για προφανείς λόγους, η τεχνητή νοημοσύνη εργάστηκε με μια διαφορετική στρατηγική για τη μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων: λέγεται ότι άρχισε να καταστρέφει τον πύργο επικοινωνίας που χρησιμοποιούσε ο χειριστής με το droneεπικοινώνηεπικοινώνησς, για να μπορέσει στη συνέχεια να εξουδετερώσει τους στόχους ανενόχλητη.
Ο Χάμιλτον προειδοποίησε για την υπερβολική εξάρτηση από την τεχνητή νοημοσύνη σε όλη αυτή την αφήγηση, προσθέτοντας: «Δεν μπορείτε να κάνετε συζητήσεις για την τεχνητή νοημοσύνη,, τη μηχανική μάθηση και την αυτονομία χωρίς να μιλάτε επίσης για ηθική και τεχνητή νοημοσύνη».
Η προσομοίωση δεν έγινε ποτέ
Η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ αρνήθηκε ότι αυτή η προσομοίωση πραγματοποιήθηκε ποτέ. Τουλάχιστον όχι επίσημα. Σε μια δήλωση στο Insider, ο Χάμιλτον υποβάθμισε την ιστορία του. “Το Τμήμα Πολεμικής Αεροπορίας δεν έχει διεξαγάγει τέτοιες προσομοιώσεις AI drone και παραμένει προσηλωμένο στην ηθική και υπεύθυνη χρήση της τεχνολογίας AI”, δήλωσε η εκπρόσωπος της Πολεμικής Αεροπορίας Αν Στέφανεκ. Για να προσθέσει : «Φαίνεται ότι τα σχόλια του συνταγματάρχη Χάμιλτον έγιναν εκτός πλαισίου και ήταν …ανέκδοτο»!
Οσο για τον Χάμιλτον : παραδέχτηκε ότι μάλλον εκφράστηκε παραπλανητικά…
