«Ολοι εναντίον του Ερντογάν»: Είναι το κεντρικό μήνυμα της Εθνικής Συμμαχίας, του συνασπισμού της αντιπολίτευσης που επιδιώκει να κερδίσει τις αυριανές προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές στην Τουρκία.
Για πρώτη φορά από τότε που ανήλθε στην εξουσία ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το 2002, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το σοσιαλδημοκρατικό CHP, κατάφερε να καταλήξει σε συμφωνία με άλλα πέντε κόμματα -φιλελεύθερους, εθνικιστές, ακόμη και πρώην συμμάχους του σημερινού προέδρου- για να υποστηρίξει μια κοινή υποψηφιότητα, στέλνοντας ένα μήνυμα αλλαγής και ελπίδας στη χώρα. Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου υπόσχεται τον εκδημοκρατισμό των θεσμών της χώρας, την αποκατάσταση της τουρκικής διπλωματίας και τη μετάβαση από μια πιο προσωποπαγή εξουσία σε μια πολιτική που θα λειτουργεί με δημοκρατικούς θεσμούς.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων , ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα χάσει την προεδρία. Η Konda, μια από τις πιο αξιόπιστες δημοσκοπικές εταιρείες στην Τουρκία, επισημαίνει ότι ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου θα λάβει το 49,3% των ψήφων, ενώ ο σημερινός πρόεδρος θα είναι πέντε μονάδες πίσω, στο 43,7%.
Η δημοσκόπηση της Yöneylem προβλέπει 49,5% των ψήφων για τον Κιλιτσντάρογλου και 44,4% για τον Ερντογάν.
Η απόσυρση από την κούρσα του Μουχαρέμ Ιντζέ, πρώην σύμμαχου του Κιλιτσντάρογλου θα μπορούσε να δώσει στον υποψήφιο της αντιπολίτευσης περισσότερη δύναμη για να κερδίσει στον πρώτο γύρο, λένε οι αναλυτές.
Ο τρίτος υποψήφιος, ο Σινάν Ογκάν, πρώην μέλος του υπερεθνικιστικού κόμματος MHP, συγκεντρώνει περίπου το 4% των ψήφων. Εάν ουδείς υποψήφιος σπάσει το φράγμα του 50%, ο μελλοντικός πρόεδρος της χώρας θα αποφασιστεί σε δεύτερο γύρο στις 28 Μαΐου.
Τέλος εποχής;
Εάν το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας της Κυριακής συμβαδίσει πάντως με τις δημοσκοπήσεις, θα σήμαινε το τέλος της 20ετίας στην εξουσία για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος ανέλαβε πρωθυπουργός το 2002 και πρόεδρος το 2014.
Η Τουρκία πέρασε από το κοινοβουλευτικό σε προεδρικό σύστημα το 2018, συγκεντρώνοντας στα χέρια του Ερντογάν όλες τις εξουσίες.
Ο Κιλιτσντάρογλου διαβεβαιώνει ότι θα επαναφέρει την κοινοβουλευτική δημοκρατία και θα επανεκκινήσει την οικονομία. Στην προσπάθειά του να κερδίσει την ψήφο των 5 εκατομμυρίων νέων που ψηφίζουν για πρώτη φορά ,υποσχέθηκε να σταματήσει τη «διαρροή εγκεφάλων». Σύμφωνα με στοιχεία της Τουρκικής Στατιστικής Υπηρεσίας, περίπου 300.000 άτομα ηλικίας 20 έως 29 ετών εγκατέλειψαν τη χώρα μεταξύ 2019 και 2021. Η υποψηφιότητα του Κιλιτσντάρογλου έχει και την υποστήριξη του φιλοκουρδικού HDP, της τρίτης δύναμης της Βουλής, που αναμένεται να λάβει περίπου 11% στις βουλευτικές εκλογές.
Η ψήφος των Κούρδων
Παρά το γεγονός ότι ο Κιλιτσντάρογλου είναι μέλος ενός κόμματος με τουρκική εθνικιστική κεμαλική παράδοση, έχει πείσει ένα μεγάλο μέρος των Κούρδων ψηφοφόρων, οι οποίοι υποφέρουν για χρόνια από την κυβερνητική επίθεση, τις επιχειρήσεις των δυνάμεων ασφαλείας στις πόλεις τους και έχουν επηρεαστεί αρνητικά σε μεγάλο βαθμό από την οικονομική κρίση. Η συμμαχία της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν έχει υποσχεθεί τίποτα στους Κούρδους εάν νικήσει, αλλά ελπίζουν ότι η κατάστασή τους θα βελτιωθεί σε μια πιθανή αλλαγή κυβέρνησης.
Ο Ερντογάν έχει σκληρύνει μάλιστα τις επιθέσεις κατά του Κιλιτσντάρογλου, κάνοντας λόγο «υποστήριξη από τρομοκρατικές ομάδες», αναφερόμενος στην υποστήριξη κουρδικών αριστερών κομμάτων, τα οποία η κυβέρνηση θεωρεί ότι συνδέονται με το PKK.
«Η αντιπολίτευση υπόσχεται να απελευθερώσει τρομοκράτες από τη φυλακή, υπόσχεται να απασχολήσει υποστηρικτές τρομοκρατικών οργανώσεων. Ακόμη χειρότερα, υπόσχεται να αφήσει τα παιδιά μας στα νύχια των διεστραμμένων ΛΟΑΤΚΙ» κραύγαζε ο Ερντογάν στις προεκλογικές του συγκεντρώσεις. Καλούσε μάλιστα τους ψηφοφόρους του να πείσουν τους συγγενείς τους να ψηφίσουν το κόμμα του για «να μην έχουν ατυχήματα αυτή την Κυριακή». Ο σκληροπυρηνικός υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού προειδοποίησε επίσης ότι αυτές οι εκλογές είναι ένα «πραξικόπημα από τη Δύση».
Φόβοι για νοθεία
Η αντιπολίτευση και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών έχουν κινητοποιήσει έναν αριθμό ρεκόρ εθελοντών στα εκλογικά κέντρα για να αποτρέψουν πιθανή νοθεία. Η ανησυχία είναι βάσιμη: η δημοτικότητα του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει πληγεί σημαντικά από τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση και την καταστροφή από τους πρόσφατους σεισμούς, με αποτέλεσμα να υπάρχουν φόβοι ότι θα χρησιμοποιήσει κάθε μέσο για να αποτρέψει την ήττα του.
Σίγουρα, το κλίμα είναι ιδιαίτερα τεταμένο, μετά από μια προεκλογική εκστρατεία που είδε τον Ερντογάν να εξαπολύει βαριές κατηγορίες κατά της αντιπολίτευσης, συμβάλλοντας έτσι στην περαιτέρω πόλωση του εκλογικού σώματος.
Δυο κρίσιμα ερωτήματα
Την παραμονή των εκλογών, ωστόσο, δύο είναι τα ερωτήματα που τίθενται: Θα εγκαταλείψει πραγματικά ο Ερντογάν την εξουσία σε περίπτωση ήττας; Και θα μπορέσει η αντιπολίτευση να τηρήσει τις υποσχέσεις της; Ο απερχόμενος πρόεδρος έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι η χώρα του δεν θα επιτρέψει σε ένα πρόσωπο όπως ο Κιλιτσντάρογλου να κυβερνήσει και το 2019 στις δημοτικές εκλογές χρησιμοποίησε τον έλεγχο του στη δικαιοσύνη για να αμφισβητήσει το εκλογικό αποτέλεσμα και τη νίκη του αντιπολιτευόμενου δημάρχου Εκρέμ Ιμάμογλου στην Κωνσταντινούπολη.
Το ίδιο σενάριο θα μπορούσε να επαναληφθεί το 2023, ειδικά σε περίπτωση οριακής ήττας του Ερντογάν. Δεν μπορεί να αποκλειστεί επίσης μια νέα επιχείρηση βίαιης καταστολής ,σε περίπτωση επαναληπτικού γύρου . Πολλά σε αυτή την περίπτωση θα εξαρτηθούν επίσης από το δικαστικό σώμα και το Ανώτατο εκλογικό συμβούλιο το οποίο, ωστόσο, δεν φαίνεται πλέον διατεθειμένο να υποταχθεί σε έναν πρόεδρο που δεν είναι στο αποκορύφωμα της δημοτικότητας.
Ωστόσο, ακόμη και η νίκη της αντιπολίτευσης και η ειρηνική μετάβαση της εξουσίας δεν αποτελούν εγγύηση σταθερότητας. Ο συνασπισμός των «έξι» αποτελείται από πολύ διαφορετικά κόμματα και ήδη εγείρονται ερωτήματα για την πιθανή σταθερότητά του, ειδικά όταν πρέπει να εφαρμοστεί ένα νέο οικονομικό μοντέλο. Το μέλλον της Τουρκίας δεν έχει γραφτεί ακόμη.
