Η χρηματοδότηση της βρετανικής μοναρχίας, δεν ήταν ποτέ ξεκάθαρη. Αλλά τώρα γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη.
Η τελετουργική μεταφορά της εξουσίας από την αείμνηστη βασίλισσα Ελισάβετ Β΄ στον γιο της, βασιλιά Κάρολο Γ΄, έφτασε στο αποκορύφωμά της με τη στέψη του Σαββάτου στο Λονδίνο. Στο προσκήνιο βλέπουμε μία αλλαγή γενιάς και αλλαγή προσώπου στη βρετανική μοναρχία. Στο παρασκήνιο η εταιρεία που χρηματοδοτεί τις δημόσιες δραστηριότητες της βασιλικής οικογένειας της Βρετανίας υφίσταται επίσης ριζικές αλλαγές.
Η Crown Estate καταγράφει τις ρίζες της πίσω στο 1066, όταν ο Γουλιέλμος ο Κατακτητής εισέβαλε στην Αγγλία από τη Νορμανδία και διεκδίκησε τη γη του «στο όνομα του Στέμματος». Σχεδόν μια χιλιετία αργότερα,τα περιουσιακά της στοιχεία περιλαμβάνουν ακίνητα στο Λονδίνο που εκτιμήθηκαν τελευταία σε 7,7 δισεκατομμύρια στερλίνες, ορισμένα εμπορικά κέντρα και εκτάσεις εκτός της πρωτεύουσας του Ηνωμένου Βασιλείου· και το μεγαλύτερο μέρος του βυθού γύρω από το νησί.
Τα περιουσιακά στοιχεία ανήκουν στον βασιλιά Κάρολο μόνο με τη δημόσια ιδιότητά του ως μονάρχη. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Crown Estate δίνει τα κέρδη στο υπουργείο Οικονομικών της χώρας να τα διαχειριστεί. Αυτό με τη σειρά του καταβάλλει ένα συμφωνημένο ποσό στη βασιλική οικογένεια για να εκτελέσει δημόσια καθήκοντα και να συντηρήσει πέντε ανάκτορα, συμπεριλαμβανομένων των Ανάκτορων του Μπάκιγχαμ και του Κάστρου Ουίνδσορ. Για το έτος έως τον Μάρτιο του 2022 το ποσό αυτό που ονομάζεται Sovereign Grant, ανήλθε σε 86,3 εκατομμύρια στερλίνες, με βάση μια πενταετή συμφωνία που υπεγράφη το 2016, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Wall Street Journal.
Τα αιολικά πάρκα
Θα έπρεπε ήδη από πέρυσι να έχει γίνει νέος διακανονισμός μεταξύ του μονάρχη και του Υπουργείου Οικονομικών. Ωστόσο πέρυσι η Crown Estate ολοκλήρωνε ακόμη έναν μεγάλο γύρο αδειοδότησης υπεράκτιων αιολικών πάρκων με ευρωπαϊκές εταιρείες ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των BP, TotalEnergies και RWE, οπότε οι διαπραγματεύσεις καθυστέρησαν. Οι συμφωνίες για τα αιολικά πάρκα υπογράφησαν τελικά τον Ιανουάριο, φέρνοντας στην Crown Estate ένα μπόνους μηνιαίων «τελών προαίρεσης». Η νέα ροή εσόδων της τάξης του 1 δισεκατομμυρίου λιρών ετησίως θα διαρκέσει χρόνια.
Αυτό συνιστά έναν ουσιαστικό μετασχηματισμό για μια εταιρεία που είχε έσοδα μόλις 491 εκατ. στερλινών κατά το έτος, που έληξε τον Μάρτιο του 2022. Πριν από μια δεκαετία η Crown Estate έμοιαζε και λειτουργούσε σαν εταιρεία ακινήτων: Τα ενοίκια από γραφεία, καταστήματα και άλλα αστικά ακίνητα συνεισέφεραν περίπου τα δύο τρίτα των εσόδων της. Η επιχείρηση που εκμεταλλεύεται τον βυθό της θάλασσας αυξάνεται εδώ και μερικά χρόνια, αλλά οι συμφωνίες του Ιανουαρίου για τα αιολικά πάρκα καθιστούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας τον οικονομικό πυρήνα της εταιρείας.
Η στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι ταιριαστή με τους στόχους του νέου βασιλιά. Αλλά υπάρχουν κάποια προβλήματα. Το Sovereign Grant πιθανότατα θα αυξηθεί αισθητά, αφού αυξάνονται αισθητά και τα κέρδη της Crown Estate και τα πρωτοσέλιδα με τα ποσά που θα καταβληθούν στη βασιλική οικογένεια θα πυροδοτήσουν αντιδράσεις. Ίσως λοιπον ο Κάρολος να επιδιώξει μία εντελώς νέα συμφωνία, ώστε το ποσοστό των κερδών, που καταλήγει στη βασιλική οικογένεια να είναι αρκετά μικρότερο και το συνολικό ποσό να μην προκαλεί.
Οι λογαριασμοί ρεύματος
Το δεύτερο πρόβλημα είναι πιο δύσκολο για τον μονάρχη να αντιμετωπίσει. Ο παράκτιος βυθός είναι ένα μονοπωλιακό περιουσιακό στοιχείο που στις περισσότερες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, ανήκει στο κράτος. Είναι σε μια πολύ διαφορετική κατηγορία από τα κτίρια που κατέχει η Crown Estate γύρω από την Regent Street του Λονδίνου, τα οποία βρίσκονται δίπλα σε άλλα που ανήκουν σε θεσμικούς επενδυτές ή σε Βρετανούς αριστοκράτες όπως ο Δούκας του Γουέστμινστερ. Καθιστά στρατηγικό τον ρόλο της εταιρείας στη μάχη της χώρας κατά της κλιματικής αλλαγής.
Κατά κάποιο τρόπο, αυτή η εταιρική μετάβαση φαίνεται κατάλληλη καθώς ο Κάρολος εδώ και χρόνια προωθεί πρωτοβουλίες προστασίας του περιβάλλοντος. Ωστόσο, θα καταστήσει επίσης πιο σαφή την μερικές φορές αμφιλεγόμενη εξάρτηση της βασιλικής οικογένειας του Ηνωμένου Βασιλείου από την κρατική χρηματοδότηση. Όπως εξηγεί η Wall Street Journal, το Sovereign Grant μπορεί ακόμη και να αρχίσει να συνδέεται με τους λογαριασμούς ενέργειας των νοικοκυριών, οι οποίοι τελικά θα πρέπει να πληρώσουν για τα προσοδοφόρα τέλη αδειοδότησης της Crown Estate.
Ο βασιλιάς Κάρολος έχει δηλώσει ότι θέλει μια πιο «λιτή» μοναρχία. Το πρώτο μεγάλο τεστ για το εάν πραγματικά το πιστεύει θα είναι το νέο Sovereign Grant, το ύψος του οποίου βρίσκεται επί του παρόντος υπό διαπραγμάτευση και ενδέχεται να ανακοινωθεί περίπου τη στιγμή που η Crown Estate και το παλάτι του Μπάκιγχαμ θα δημοσιεύσουν τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις τον επόμενο μήνα.
