Οι υπουργοί Εξωτερικών των κρατών της G7, στη χθεσινή συνάντησή τους στην Ιαπωνία, κατέστησαν σαφές ότι εργάζονται από κοινού για να αντιταχθούν στις βίαιες αλλαγές στη διεθνή τάξη. «Θα απορρίψουμε οποιεσδήποτε μονομερείς προσπάθειες χρήσης βίας για την αλλαγή του status quo», δήλωσε ο Ιάπωνας υπουργός Εξωτερικών Γιοσιμάσα Χαγιάμι κατά την έναρξη των συνομιλιών. «Θα δείξουμε στον κόσμο τη σταθερή αποφασιστικότητα της G7 να διατηρήσει τη διεθνή τάξη που βασίζεται στο κράτος δικαίου», πρόσθεσε.
Προφανώς, οι υπουργοί Εξωτερικών των επτά πιο ισχυρών δυτικών οικονομιών, θέλησαν να στείλουν δυο μηνύματα με αποδέκτες τη Ρωσία και την Κίνα: Στη Ρωσία, να σταματήσει τον επιθετικό πόλεμο στην Ουκρανία και στην Κίνα να μην αποπειραθεί να εισβάλει στην Ταϊβάν, αλλά και να επεκτείνει στρατιωτικά τη δική της θέση ισχύος στην περιοχή. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών της Ιαπωνίας, οι υπουργοί της G7 τόνισαν ότι η ειρήνη και η σταθερότητα στα στενά της Ταϊβάν είναι «απαραίτητο στοιχείο για την ασφάλεια και την ευημερία της διεθνούς κοινότητας».
Απάντηση από το Κρεμλίνο
Την ίδια ώρα , πάντως, από το Κρεμλίνο, σε μια άλλη συνάντηση, Ρωσία και Κίνα έστελναν το δικό τους μήνυμα στους G7: Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν στη συνάντησή του με τον υπουργό Άμυνας της Κίνας Λι Σανγκφού τόνιζε τις «πολύ ισχυρές» και «πολύ σταθερές» σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Κίνας. «Οι σχέσεις μας είναι καλύτερες από τις στρατιωτικές και πολιτικές συμμαχίες της εποχής του Ψυχρού Πολέμου», είπε ο Πούτιν. «Η συνεργασία μεταξύ Ρωσίας και Κίνας στον στρατιωτικό και τεχνικό τομέα αναπτύχθηκε πολύ καλά. Είναι μια συμβολή στην παγκόσμια και περιφερειακή ασφάλεια», υποστήριξε ο Ρώσος πρόεδρος , σύμφωνα με το ρωσικό κρατικό πρακτορείο TASS.
«Η Κίνα θέλει να ενισχύσει τη συνεργασία με τη Ρωσία», σημείωσε ο υπουργός Άμυνας Λι Σανγκφού. Όπως μετέδωσε ο κρατικός τηλεοπτικός σταθμός CCTV News , η συνεργασία θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει τη στενή στρατηγική επικοινωνία μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων και των δύο χωρών. «Η Κίνα είναι έτοιμη να συνεργαστεί με τη Ρωσία για να συμβάλει στη διατήρηση της ασφάλειας και της σταθερότητας στον κόσμο και την περιοχή», είπε ο Κινέζος υπουργός.
Νέος διπολισμός
Τα μηνύματα που στέλνουν και οι δυο συναντήσεις, είναι σαφή· το σύστημα διεθνών σχέσεων που αναδύεται από τη συνεχιζόμενη σύγκρουση στην Ουκρανία φαίνεται να θυμίζει σε πολλούς τον κόσμο που γεννήθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά με διαφορετικούς πρωταγωνιστές. Ένας κόσμος χωρισμένος σε δύο αντίπαλα μπλοκ με επικεφαλής δύο υπερδυνάμεις που αντικρίζουν η μια την άλλη με περισσότερο ή λιγότερο απειλητικό τρόπο.
Σήμερα, όπως και τότε, φαίνεται ότι διαμορφώνονται δύο σφαίρες επιρροής που καθοδηγούνται από διαφορετικές αξίες και συστήματα: Δύση και Ανατολή, αστικές δημοκρατίες από τη μία πλευρά και αυταρχικά κράτη από την άλλη, τεχνολογική υπεροχή και εξαγωγείς πρώτων υλών, η G7 απέναντι στις χώρες BRICS .
Σε τελική ανάλυση, η δημιουργία δύο νέων αντίθετων μπλοκ , είναι το προκαταρκτικό βήμα για μια νέα μορφή γεωπολιτικής ισορροπίας και χρηματοπιστωτικής και οικονομικής σταθερότητας. Είναι κρίμα βέβαια που χρειάστηκαν δύο παγκόσμιοι πόλεμοι και εκατομμύρια νεκροί, για να δημιουργηθεί το σύστημα διεθνών σχέσεων που λειτούργησε από το 1945 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Χαοτική διαδικασία
Η πρόσφατη συνάντηση στο Πεκίνο μεταξύ του προέδρου της Βραζιλίας Λούλα ντα Σίλβα και του Κινέζου ομολόγου τοy Σι Τζινπίνγκ, έθεσε ζητήματα για «μια νέα παγκόσμια διακυβέρνηση» . Μια νέα παγκόσμια τάξη με την οποία θα ξεκινήσει μια διαδικασία που θα οδηγήσει σε πλήρη αποδολαριοποίηση της παγκόσμιας ηγεμονίας.
Στην πραγματικότητα, η μετάβαση προς αυτό το είδος αναδιαμόρφωσης των διεθνών σχέσεων, αναμένεται να είναι μακρά, χαοτική και με απρόβλεπτα αποτελέσματα. Το ιστορικό προηγούμενο της αντίθεσης μεταξύ των αντιπάλων μπλοκ, με επικεφαλής τις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ , δεν είναι σε θέση να περιγράψει μια εντελώς νέα πραγματικότητα που χαρακτηρίζεται από ριζική αβεβαιότητα. Ο κόσμος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο χαρακτηριζόταν από μια ισορροπία που καθοριζόταν από την πυρηνική αποτροπή αλλά και την «Χρυσή Εποχή», μια φάση οικονομικής ανάπτυξης χωρίς προηγούμενο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Επιπλέον, είχαμε δύο αντίθετα συστήματα αξιών με διαφορετικές κοσμοθεωρίες που αμφισβητούσαν το ένα το άλλο.
Σήμερα, ο κόσμος καθορίζεται από δύο τύπους καπιταλισμού , που ανταγωνίζονται για την παγκόσμια ηγεσία. Ο παγκόσμιος ανταγωνισμός μεταξύ του αγγλοαμερικανικού χρηματοοικονομικού συστήματος της αγοράς και του κινεζικού τεχνοκρατικού καπιταλισμού –του οποίου ο ρωσικός είναι ουσιαστικά μια λιγότερο αποτελεσματική παραλλαγή– προορίζεται για πολύ καιρό ακόμη να προκαλέσει αστάθεια και τεράστιες αλλαγές ευθυγράμμισης. Η επίτευξη μιας νέας παγκόσμιας τάξης θα είναι επομένως ένα περίπλοκο και χρονοβόρο ζήτημα. Από αυτή την άποψη, η ιστορία μας διδάσκει ότι ο πόλεμος έχει χρησιμεύσει για να μειώσει την πολυπλοκότητα ενός συστήματος και -δυστυχώς-να αποκαταστήσει την «τάξη» στην αναρχία των διεθνών σχέσεων.
Η δήλωση του Γάλλου προέδρου Μακρόν να μην παρασυρθεί η Ευρώπη σε κρίσεις που δεν αφορούν άμεσα το ευρωπαϊκό συμφέρον, όσο αμφιλεγόμενη κι αν χαρακτηρίστηκε, αποκαλύπτει τη διάσταση της μετάβασης που βιώνουμε.
