Δεκάδες έγγραφα του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας – χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες, αναλύσεις – κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο. Όλα με τη σήμανση «άκρως απόρρητο», ολοκληρωμένα με χρονοδιαγράμματα και δεκάδες στρατιωτικά αρκτικόλεξα, δίνουν μια λεπτομερή εικόνα του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά και «μαρτυρούν» τα όσα σκέφτονται ή φοβούνται οι ΗΠΑ για ορισμένους από τους βασικούς τους συμμάχους.
Όσον αφορά στον πόλεμο μιλούν για τις απώλειες που υπέστησαν και οι δύο πλευρές, για τα τρωτά σημεία της καθεμιάς και – το πιο σημαντικό- για το ποιες θα είναι οι σχετικές δυνάμεις τους όταν η Ουκρανία αποφασίσει να ξεκινήσει την πολυαναμενόμενη εαρινή της επίθεση.
Πόσο αληθινές είναι αυτές οι τυπωμένες σελίδες, ξεδιπλωμένες και φωτογραφημένες, πιθανώς στο τραπέζι της τραπεζαρίας κάποιου; Και τι λένε σε εμάς ή στο Κρεμλίνο, που δεν ξέραμε ήδη; Το BBC προσπαθεί να δώσει τις απαντήσεις.
Αληθινά τα έγγραφα – Τι αποκαλύπτουν
Το πρώτο που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα είναι πως πρόκειται για τη μεγαλύτερη διαρροή μυστικών αμερικανικών πληροφοριών σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία από την έναρξη της ρωσικής εισβολής πριν από 14 μήνες. Μερικά από τα έγγραφα είναι πολύ πρόσφατα, έως και έξι εβδομάδων ζωής, αλλά οι επιπτώσεις είναι τεράστιες. Αξιωματούχοι του Πενταγώνου φέρονται να δηλώνουν σε αμερικανικά μέσα ότι τα έγγραφα είναι αληθινά.
Οι πληροφορίες για τουλάχιστον ένα από αυτά φαίνεται να έχουν αλλοιωθεί χονδροειδώς σε μεταγενέστερη έκδοση, αλλά σε ένα πακέτο έως και 100 εγγράφων, αυτό φαίνεται να είναι μια σχετικά μικρή λεπτομέρεια.
Το BBC έχει δει περισσότερα από 20 από τα έγγραφα. Περιλαμβάνουν λεπτομερείς απολογισμούς της εκπαίδευσης και του εξοπλισμού που παρέχεται στην Ουκρανία καθώς συγκεντρώνει δώδεκα νέες ταξιαρχίες για μια επίθεση που θα μπορούσε να ξεκινήσει εντός εβδομάδων. Αποκαλύπτουν πότε θα είναι έτοιμες οι ταξιαρχίες και απαριθμεί όλα τα τεθωρακισμένα οχήματα και τα πυροβόλα που παρέχονται από τους δυτικούς συμμάχους της Ουκρανίας. Σε ένα εξ αυτών σημειώνεται ότι «οι χρόνοι παράδοσης του εξοπλισμού θα επηρεάσουν την εκπαίδευση και την ετοιμότητα».
Ένας χάρτης περιλαμβάνει ένα «χρονοδιάγραμμα παγωμένου εδάφους», που αξιολογεί τις συνθήκες του εδάφους στην ανατολική Ουκρανία καθώς θα προχωρά η άνοιξη. Μετά από έναν χειμώνα που δοκίμασε τα όρια της ουκρανικής αεροάμυνας, μεταξύ των εγγράφων υπάρχει και μια απογοητευτική ανάλυση της φθίνουσας ικανότητας αεράμυνας του Κιέβου, καθώς επιδιώκει να εξισορροπήσει τους περιορισμένους πόρους του για την προστασία αμάχων, την αποκατάσταση ζωτικής σημασίας υποδομών και τη στήριξη των στρατευμάτων πρώτης γραμμής.
Πόσα από τα στοιχεία είναι πραγματικά νέα
Πολλές από τις λεπτομέρειες που περιγράφονται στα έγγραφα ήταν ήδη γνωστές. Απλώς δεν υπήρχαν τόσα συγκεντρωμένα στοιχεία μαζί σε ένα μέρος. Δεν αποτελεί έκπληξη για παράδειγμα το γεγονός ότι οι ΗΠΑ υπολογίζουν πως οι Ρώσοι στρατιώτες που έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί βαριά είναι από 189.500 έως 223.000. Ο ισοδύναμος αριθμός για τις απώλειες της Ουκρανίας είναι μεταξύ 124.500 και 131.000 στρατιώτες.
Και στις δύο περιπτώσεις, το Πεντάγωνο λέει ότι έχει «χαμηλή εμπιστοσύνη» στα στοιχεία, λόγω των κενών στις πληροφορίες, της επιχειρησιακής ασφάλειας και των εσκεμμένων προσπαθειών, πιθανώς και από τις δύο πλευρές, να παραπλανήσουν. Αναμφισβήτητα, αυτό είναι το μόνο μέρος όπου έχουν γίνει προσπάθειες να τροποποιηθούν τα έγγραφα ώστε να φαίνεται ότι η Ουκρανία υφίσταται τις χειρότερες απώλειες.
Μια έκδοση που εμφανίστηκε σε έναν φιλορωσικό ιστότοπο του Telegram πήρε τον αριθμό των Ουκρανών που «σκοτώθηκαν στη δράση» (“16k-17,5k”) και τους ανέστρεψε ώστε να φαίνεται “61k – 71,5k”.
Πώς διέρρευσαν στο Discord του Minecraft
Η ιστορία του πώς τα έγγραφα βρήκαν το δρόμο τους από την πλατφόρμα ανταλλαγής μηνυμάτων Discord, στο 4Chan και το Telegram, έχει ήδη διηγηθεί από τον Aric Toler της ερευνητικής ομάδας πληροφοριών ανοιχτού κώδικα, Bellingcat. Ο Toler λέει ότι δεν έχει καταστεί ακόμη δυνατό να αποκαλυφθεί η αρχική πηγή των διαρροών, αλλά καταγράφει την εμφάνισή τους σε μια πλατφόρμα ανταλλαγής μηνυμάτων δημοφιλή στους παίκτες στις αρχές Μαρτίου.
Στις 4 Μαρτίου, μετά από μια λεκτική διαμάχη για τον πόλεμο στην Ουκρανία σε έναν διακομιστή Discord όπου συχνάζουν παίκτες του παιχνιδιού υπολογιστή Minecraft, ένας χρήστης έγραψε: «να εδώ κάποια έγγραφα που διέρρευσαν», πριν δημοσιεύσει 10 από αυτά. Είναι μια σχεδόν μοναδική μορφή διαρροής. Το 2019, πριν από τις γενικές εκλογές του Ηνωμένου Βασιλείου, έγγραφα σχετικά με τις εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ – Βρετανίας εμφανίστηκαν στο Reddit, το 4Chan και άλλους ιστότοπους. Εκείνη την εποχή, το Reddit είπε ότι τα έγγραφα προέρχονταν τελικά από τη Ρωσία.
Σε άλλη περίπτωση, πέρυσι, οι παίκτες του διαδικτυακού παιχνιδιού War Thunder δημοσίευσαν επανειλημμένα ευαίσθητα στρατιωτικά έγγραφα, προφανώς σε μια προσπάθεια να «επιχειρηματολογήσουν» στις διαφωνίες μεταξύ τους. Η τελευταία διαρροή ωστόσο είναι πιο ευαίσθητη και δυνητικά πολύ πιο επιζήμια.
Γιατί τώρα;
Η Ουκρανία περιφρούρησε με ζήλο την «επιχειρησιακή της ασφάλεια» και δεν μπορεί να είναι χαρούμενη που τόσο ευαίσθητο υλικό εμφανίστηκε σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή. Η εαρινή επίθεση της Ουκρανίας θα μπορούσε να αποτελέσει μια στιγμή για την κυβέρνηση Ζελένσκι να αλλάξει τη δυναμική στο πεδίο της μάχης και να θέσει προϋποθέσεις για ειρηνευτικές συνομιλίες αργότερα. Στο Κίεβο, αξιωματούχοι μίλησαν για πιθανή εκστρατεία παραπληροφόρησης από τη Ρωσία. Άλλοι στρατιωτικοί μπλόγκερ πιστεύουν το αντίθετο: ότι όλα είναι μέρος μιας προσπάθειας της Δύσης να παραπλανήσει τους Ρώσους στρατηγούς.
