Η Κίνα, το διαιρεμένο Κογκρέσο και η υπό ομηρία οικονομία, η «μελανιασμένη δημοκρατία», ο πόλεμος στην Ουκρανία, η αστυνομική βία και οι αμβλώσεις είναι μερικά από τα ζητήματα στα οποία τοποθετήθηκε ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του για την Κατάσταση της Ένωσης.
Η ομιλία θεωρήθηκε ως ένας οδικός χάρτης για την αναμενόμενη υποψηφιότητα επανεκλογής του για το 2024, με τον ίδιο να αναφέρεται σε θέματα που θα μπορούσαν να εμφανιστούν σε μια εκστρατεία επανεκλογής: η οικονομία επωφελείται από 12 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας, ο COVID-19 δεν ελέγχει πλέον τις ζωές των Αμερικανών και η δημοκρατία των ΗΠΑ παραμένει ανέπαφη παρόλο που αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη απειλή από τον Εμφύλιο Πόλεμο. «Σήμερα, αν και μελανιασμένη, η δημοκρατία μας παραμένει ακλόνητη και αδιάσπαστη», είπε χαρακτηριστικά.
Ωστόσο, η ομιλία του Μπάιντεν έρχεται καθώς τα ποσοστά αποδοχής του κυμαίνονται κοντά στο χαμηλότερο επίπεδο της προεδρίας του.
Απευθύνοντας την πρώτη του ομιλία σε κοινή συνεδρίαση του Κογκρέσου από τότε που οι Ρεπουμπλικάνοι ανέλαβαν τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων τον Ιανουάριο, ο Μπάιντεν κάλεσε τους Ρεπουμπλικάνους να αυξήσουν το ανώτατο όριο του χρέους και να υποστηρίξουν φορολογικές πολιτικές που είναι πιο φιλικές προς τους Αμερικανούς της μεσαίας τάξης. Επιτέθηκε επίσης στις πετρελαϊκές εταιρείες για τα υψηλά κέρδη και στις επιχειρήσεις για την εκμετάλλευση των καταναλωτών, και περιέγραψε τις προοδευτικές προτεραιότητες του Δημοκρατικού Κόμματός του που είναι απαγορευτικές για πολλούς Ρεπουμπλικάνους βουλευτές.
«Ο Μπάιντεν χρησιμοποίησε την ομιλία του για να δώσει έμφαση σε δημοφιλείς ιδέες, από τη δημιουργία θέσεων εργασίας έως την υγειονομική περίθαλψη, με στόχο να θέσει τους Ρεπουμπλικάνους σε θέση άμυνας και να εμφανιστεί ως φίλος των απλών Αμερικανών», σχολιάζει η Washington Post σημειώνοντας πως ο Αμερικανός πρόεδρος από τη μία απηύθυνε εκκλήσεις προς τους Ρεπουμπλικάνους να συμφωνήσουν με τους Δημοκρατικούς και από την άλλη καταδίκαζε τις λιγότερο δημοφιλείς πολιτικές του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Φαίνεται, έτσι, ότι είναι πιθανή τόσο μια μελλοντική συνεργασίας όσο και η πιθανότητα δυσάρεστων κομματικών συγκρούσεων τα επόμενα δύο χρόνια.
«Προς τους Ρεπουμπλικάνους φίλους μου, αν μπορούσαμε να συνεργαστούμε στο προηγούμενο Κογκρέσο, δεν υπάρχει λόγος να μην μπορούμε να συνεργαστούμε και να βρούμε συναίνεση σε σημαντικά πράγματα και σε αυτό το Κογκρέσο», είπε ο Μπάιντεν. «Ο κόσμος μας έστειλε ένα ξεκάθαρο μήνυμα. Ο αγώνας για χάρη της μάχης, η εξουσία για χάρη της εξουσίας, η σύγκρουση για χάρη της σύγκρουσης δεν μας οδηγεί πουθενά».
Ο Μπάιντεν επέμεινε στο θέμα της ένωσης, δίνοντας έμφαση σε ένα τεράστιο νομοσχέδιο για τις υποδομές και ειρωνευόμενος τους Ρεπουμπλικάνους βουλευτές που αντιτάχθηκαν σε αυτό. «Θέλω να ευχαριστήσω τους Ρεπουμπλικανούς φίλους μου που ψήφισαν υπέρ του νόμου», είπε. «Οι Ρεπουμπλικάνοι φίλοι μου που τον καταψήφισαν … Εξακολουθούν να μου ζητούν να χρηματοδοτήσω τα έργα και σε αυτές τις περιφέρειες, αλλά μην ανησυχείτε, υποσχέθηκα ότι θα είμαι ένας πρόεδρος για όλους τους Αμερικανούς».
Ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι τον χλεύασαν κατά διαστήματα κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας που διήρκεσε περίπου 73 λεπτά. Ο Μπάιντεν απάντησε προκαλώντας τους Ρεπουμπλικάνους να αυξήσουν το ανώτατο όριο του χρέους των 31,4 τρισ. δολαρίων, το οποίο πρέπει να αρθεί τους επόμενους μήνες για να αποφευχθεί η χρεοκοπία. Ο Λευκός Οίκος δήλωσε ότι ο Μπάιντεν δεν θα διαπραγματευτεί για την αναγκαιότητα αυτή. Οι Ρεπουμπλικάνοι όμως θέλουν περικοπές δαπανών σε αντάλλαγμα για την υποστήριξή τους. Εάν δεν εγκριθεί η αύξηση του ορίου δανεισμού του ομοσπονδιακού κράτους, η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου θα βυθιζόταν σε κρίση, καθώς η Ουάσιγκτον θα ήταν αναγκασμένη να κηρύξει στάση πληρωμών.
«Ορισμένοι από τους Ρεπουμπλικάνους φίλους μου θέλουν να θέσουν υπό ομηρία την οικονομία (…) αν δεν εγκρίνω τα σχέδιά τους γι’ αυτήν», είπε προσθέτοντας: «Αντί να αναγκάσουν τους πλούσιους να πληρώσουν το μερίδιο που τους αναλογεί, κάποιοι Ρεπουμπλικάνοι θέλουν να διαλύσουν το Medicare και την Κοινωνική Ασφάλιση».
Η Κίνα
Αναφερόμενος στην Κίνα, με φόντο την περαιτέρω επιδείνωση τις τελευταίες ημέρες των σχέσεων ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και στο Πεκίνο, εξαιτίας της υπέρπτησης κινεζικού μπαλονιού στην επικράτεια των ΗΠΑ, το οποίο εντέλει καταρρίφθηκε, διεμήνυσε πως η χώρα του θα αναλαμβάνει «δράση» σε περίπτωση που θεωρεί ότι το Πεκίνο «απειλεί» την «εθνική κυριαρχία της».
Ο Μπάιντεν θύμισε την υπόσχεσή του να συνεργαστεί με την κυβέρνηση της Κίνας σε πεδία όπου κρίνει πως αυτό εξυπηρετεί «τα συμφέροντα των ΗΠΑ» και «είναι ωφέλιμο για τον υπόλοιπο κόσμο». «Αλλά μην απατάστε: όπως δείξαμε πολύ καθαρά την περασμένη εβδομάδα, αν η Κίνα απειλεί την εθνική μας κυριαρχία, θα αναλαμβάνουμε δράση για να προστατεύσουμε τη χώρα μας. Και το πράξαμε», συμπλήρωσε υπενθυμίζοντας πως έχει επισημάνει στον ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ πως οι ΗΠΑ επιδιώκουν ανταγωνισμό, όχι σύγκρουση με την Κίνα.
Όμως «δεν θα ζητήσω καμιά συγγνώμη που επενδύουμε για να κάνουμε την Αμερική πιο ισχυρή. Επενδύουμε στην αμερικανική καινοτομία, σε βιομηχανίες που θα καθορίσουν το μέλλον, στο οποίο η κινεζική κυβέρνηση έχει σκοπό να γίνει κυρίαρχη». Ο κόσμος σήμερα είναι αντιμέτωπος με σοβαρές προκλήσεις, τόνισε επανερχόμενος στη θεματική του περί αναμέτρησης των «δημοκρατιών» με «αυταρχικά καθεστώτα». «Τα τελευταία δυο χρόνια, οι δημοκρατίες έχουν γίνει πιο δυνατές, όχι πιο αδύναμες. Και τα αυταρχικά καθεστώτα έχουν γίνει πιο αδύναμα, όχι ισχυρότερα», διαβεβαίωσε.
«Οι σύμμαχοι (των ΗΠΑ) κάνουν βήματα μπροστά, δαπανούν περισσότερα και κάνουν περισσότερα. Οικοδομούνται γέφυρες ανάμεσα σε εταίρους στον Ειρηνικό και αυτούς στον Ατλαντικό. Και όσοι στοιχημάτιζαν εναντίον της Αμερικής μαθαίνουν πόσο μεγάλο λάθος έκαναν», πρόσθεσε. «Δεν είναι ποτέ καλή ιδέα να στοιχηματίζεις εναντίον της Αμερικής», διεμήνυσε.
Τα σχόλια αυτά του Μπάιντεν έγιναν μετά την ακύρωση της επίσκεψης στην Κίνα του υπουργού Εξωτερικών της κυβέρνησής του, του Άντονι Μπλίνκεν, ο οποίος ήταν παρών στην ομιλία.
Οι Ρεπουμπλικάνοι, που πήραν τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων τον Ιανουάριο μετά τις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου, ασκούν πίεση να υιοθετηθεί ακόμα πιο σκληρή γραμμή έναντι της Κίνας. Επέκριναν μάλιστα με σφοδρότητα τον πρόεδρο Μπάιντεν επειδή αρχικά έδωσε εντολή να μην καταρριφθεί το μπαλόνι, για να αποφευχθούν τραυματισμοί και ζημιές στο έδαφος.
Σε αδρές γραμμές, πάντως, Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί έχουν ενιαία προσέγγιση όσον αφορά την Κίνα· πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα ζητήματα που συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Ο Μπάιντεν αναφέρθηκε άλλωστε επαινετικά στην ομιλία του στον νόμο που πέρασε το 2022 με σθεναρή υποστήριξη και των δύο κομμάτων για την τόνωση των επενδύσεων στη βιομηχανία των ημιαγωγών στις ΗΠΑ.
Ο Λευκός Οίκος ως πρότινος προσπαθούσε να αποκλιμακώσει την ένταση με το Πεκίνο, που ανέβηκε κατακόρυφα όταν η Δημοκρατική πρώην πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόσι επισκέφθηκε την Ταϊβάν το καλοκαίρι. Η επίσκεψη προκάλεσε οργή στην Κίνα και την εξώθησε να διεξαγάγει τα πιο εκτεταμένα στρατιωτικά γυμνάσια στην ιστορία γύρω από το νησί 23 εκατομμυρίων κατοίκων, το οποίο η κινεζική κυβέρνηση χαρακτηρίζει πάντα αποσκιρτήσασα κινεζική επαρχία προορισμένη να επανενωθεί με την ηπειρωτική χώρα στο μέλλον, διά της βίας αν χρειάζεται.
Η ένταση στις διμερείς σχέσεις δεν αποκλείεται να γνωρίσει νέα κορύφωση αν ο νέος πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, ο Κέβιν Μακάρθι, επισκεφθεί με τη σειρά του την Ταϊπέι φέτος, όπως αναμένεται.
Ο αμερικανός πρόεδρος υπογράμμισε ότι οι ΗΠΑ είναι «στην ισχυρότερη θέση εδώ και δεκαετίες για να ανταγωνιστούν την Κίνα κι οποιονδήποτε άλλον στον κόσμο».
Η επιδίωξη «να κερδίσουμε τον ανταγωνισμό με την Κίνα είναι κάτι που πρέπει να μας ενώνει όλους», συμπλήρωσε.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία
Εξάλλου, επτά εβδομάδες αφότου ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι απευθύνθηκε στα μέλη του Κογκρέσου από το ίδιο βήμα, ο Αμερικανός πρόεδρος δεσμεύτηκε στην ομιλία του πως η Ουάσιγκτον θα συνεχίσει να υποστηρίζει την Ουκρανία στον πόλεμο με τη Ρωσία για «όσο κι αν χρειαστεί».
Το Κογκρέσο έχει εγκρίνει τη χορήγηση στρατιωτικής και άλλης βοήθειας αξίας 100 δισεκ. δολαρίων και πλέον στο Κίεβο αφότου ο ρωσικός στρατός εισέβαλε στην ουκρανική επικράτεια πριν από σχεδόν έναν χρόνο, την 24η Φεβρουαρίου 2022.
«Μαζί κάναμε αυτό που η Αμερική κάνει όταν είμαστε στα καλύτερά μας. Ηγηθήκαμε. Ενώσαμε το NATO. Οικοδομήσαμε παγκόσμιο συνασπισμό», κατά τον Μπάιντεν.
Ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι, ιδίως σύμμαχοι του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, αμφισβητούν το εάν και κατά πόσον η Ουάσιγκτον πρέπει να συνεχίσει τις τεράστιες δαπάνες για την υποστήριξη της Ουκρανίας, μολαταύτα κορυφαία στελέχη του Ρεπουμπλικαικού Κόμματος προεξοφλούν πως η ροή θα συνεχιστεί και τα σχόλια του κ. Μπάιντεν για τον πόλεμο επευφημήθηκαν από κοινοβουλευτικούς και των δύο κομμάτων, όπως και η ουκρανή πρεσβεύτρια στην Ουάσινγκτον, που κάλεσε πλάι του στο βήμα.
Πάντως στην ομιλία 73 λεπτών του Μπάιντεν τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής —συγκριτικά— βρίσκονταν σε δεύτερο πλάνο: ο Αμερικανός πρόεδρος δεν αναφέρθηκε για παράδειγμα στο Ιράν, ούτε στη Βόρεια Κορέα, ούτε καν στον καταστροφικό σεισμό της Δευτέρας στην Τουρκία και στη Συρία.
Αστυνομική βία
Ο Αμερικανός πρόεδρος επανέλαβε την έκκλησή του να γίνουν μεταρρυθμίσεις στην αστυνομία, επισημαίνοντας ότι οι αστυνομικοί που «παραβιάζουν την εμπιστοσύνη των πολιτών» θα πρέπει να λογοδοτούν, ενώ τα μέλη των δυνάμεων της τάξης θα πρέπει να λαμβάνουν την απαραίτητη εκπαίδευση και να απαιτείται από αυτούς να τηρούν πιο υψηλά στάνταρτ.
«Γνωρίζω ότι οι περισσότεροι αστυνομικοί και οι οικογένειές τους είναι καλοί, αξιοπρεπείς και έντιμοι άνθρωποι (…) Και κινδυνεύουν τη ζωή τους κάθε φορά που βάζουν το (αστυνομικό) σήμα», δήλωσε. «Όμως αυτό που συνέβη στον Τάιρ στο Μέμφις συμβαίνει πάρα πολύ συχνά. Πρέπει να βελτιωθούμε», πρόσθεσε ο Αμερικανός πρόεδρος αναφερόμενος στον θάνατο του 29χρονου Τάιρ Νίκολς, τον οποίο ξυλοκόπησαν μέχρι θανάτου αστυνομικοί στο Μέμφις τον Ιανουάριο.
«Η δημόσια ασφάλεια εξαρτάται από την εμπιστοσύνη του κοινού, αλλά πάρα πολύ συχνά αυτή η εμπιστοσύνη παραβιάζεται (…) Οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουν αναγκαστεί να κάνουν τη συζήτηση, τη συζήτηση που οι μαύροι και έγχρωμοι γονείς πρέπει να κάνουν με τα παιδιά τους», τόνισε ο Μπάιντεν. «Όταν οι αστυνομικοί ή αστυνομικά τμήματα παραβιάζουν την εμπιστοσύνη των πολιτών, πρέπει να λογοδοτούν».
Η κοινοβουλευτική ομάδα των Αφροαμερικανών βουλευτών είχε ζητήσει από τον Μπάιντεν να εκμεταλλευθεί την ομιλία του για την Κατάσταση της Ένωσης και να ασκήσει πιέσεις ώστε να γίνουν μεταρρυθμίσεις στην αστυνομία, μετά και τον θάνατο του Νίκολς.
Πέντε από τους αστυνομικούς που ξυλοκόπησαν τον Νίκολς, αφού τον σταμάτησαν στις 7 Ιανουαρίου για μια τροχαία παράβαση, κατηγορούνται για ανθρωποκτονία, καθώς ο νεαρός υπέκυψε λίγες ημέρες αργότερα στα τραύματα που υπέστη . Επτά ακόμη αστυνομικοί αναμένεται να αντιμετωπίσουν πειθαρχικές κυρώσεις σε σχέση με τον θάνατο του νεαρού Αφροαμερικανού.
Η μητέρα του Νίκολς, η Ροουβόν Ουέλς, και ο πατριός του Ρόντνεϊ Ουέλς παρέστησαν χθες στην ομιλία του Μπάιντεν στο Κογκρέσο.
Αμβλώσεις
Ο Μπάιντεν κατέστησε σαφές πως θα ασκήσει βέτο σε οποιαδήποτε προσπάθεια να αναιρεθεί το δικαίωμα στην άμβλωση σε ομοσπονδιακό επίπεδο, προειδοποιώντας τις αρχές των πολιτειών που κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση αφότου το δυναμίτισε το Ανώτατο Δικαστήριο το 2022.
«Αν το Κογκρέσο περάσει (νόμο που θα προβλέπει) εθνική απαγόρευση, θα ασκήσω το βέτο μου», ξεκαθάρισε κατά τη διάρκεια της ομιλίας του για την Κατάσταση της Ένωσης, αξιώνοντας τα μέλη του ομοσπονδιακού κοινοβουλίου να προστατεύσουν το δικαίωμα αυτό.
