Skip to main content

Qatargate: Νέες αποκαλύψεις του «Spiegel»

REUTERS/Yves Herman

1.300 σελίδες από τα έγγραφα των βελγικών αρχών παραθέτει το Der Spiegel

Το Κατάρ ήθελε να κατευθύνει υπέρ του ,τις συζητήσεις στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αποκαλύπτει το γερμανικό  περιοδικό «Der Spiegel», παραθέτοντας 1.300 σελίδες από τα έγγραφα των βελγικών αρχών. Τα έγγραφα υποδηλώνουν  ότι ανώτεροι αξιωματούχοι τόσο του Κατάρ όσο και του Μαρόκου εμπλέκονται στο σκάνδαλο – και ότι οι πληροφορίες που έχουν δημοσιοποιηθεί μέχρι στιγμής είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου.

Τα έγγραφα παρέχουν μια σε βάθος εικόνα για την ευρεία επιρροή μιας χούφτας ευρωβουλευτών και δείχνουν ότι μπορεί να υπάρχουν πολλά ακόμη.

Μεταξύ άλλων, το Spiegel αναφέρεται σε μια μυστική συνάντηση τον Οκτώβριο σε πολυτελές ξενοδοχείο στις Βρυξέλλες ,μεταξύ του πρώην ευρωβουλευτή Αντόνιο Παντσέρι , του συντρόφου της Εύας Καϊλή , Φραντσέσκο Τζιόρτζι και του Αλί μπιν Σάμιχ Αλ Μάρρι , υπουργού  Εργασίας του Εμιράτου, υπεύθυνου για τις συνθήκες στα εργοτάξια των γηπέδων του Κατάρ. Η συνάντηση χρησίμευσε ως προετοιμασία για μια συνεδρίαση της Υποεπιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Όταν η συνάντηση τελείωσε μετά από μία ώρα, η τσάντα του Παντσέρι  λέγεται ότι φαινόταν πιο χοντρή από πριν από τη συνάντηση, τονίζουν οι ερευνητές μετά την αξιολόγηση των καμερών παρακολούθησης.

Περίπου ένα μήνα μετά τη συνάντηση και τρεις μέρες πριν από τη συνεδρίαση της επιτροπής στις 14 Νοεμβρίου ο Παντσέρι και ο Τζιόρτζι είχαν συνάντηση στο διαμέρισμα του πρώτου . Και αυτή τη φορά, οι ερευνητές άκουγαν τα πάντα. Ο Παντσέρι υπαγόρευσε μια ομιλία που έγραψε για τον Μάρρι για την εμφάνισή του στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με τον Τζιόρτζι να τη μεταφράζει από τα ιταλικά στα αγγλικά. Επικεντρώθηκε στην πρόοδο που είχε κάνει το Κατάρ στις μεταρρυθμίσεις του εργατικού δικαίου και στην υποκρισία των Ευρωπαίων που επικρίνουν το Κατάρ.

Ο Παντσέρι είχε επίσης προετοιμάσει απαντήσεις σε πιθανές ερωτήσεις που θα μπορούσαν να κάνουν οι ευρωβουλευτές. Τι μπορεί να πει ο υπουργός για τη μεταχείριση των μελών της ΛΟΑΤΚΙ  κοινότητας; Τι γίνεται με το οικολογικό αποτύπωμα των γηπέδων;

Στις 14 Νοεμβρίου, η συνεδρίαση της επιτροπής είχε μεγάλη συμμετοχή. Μόλις έξι μέρες έμειναν για την έναρξη του Μουντιάλ και πολλοί ήθελαν να ακούσουν τι είχε να πει ο υπουργός Εργασίας του Κατάρ. Η συνεδρίαση, υπό την ηγεσία της προέδρου της επιτροπής Μαρία Αρενά , μεταδόθηκε ζωντανά στο διαδίκτυο. Βέλγος πολίτης με ιταλικές ρίζες, η Αρενά ήταν  έμπιστη  του Παντσέρι . Σύμφωνα με τα αρχεία της έρευνας, οι δυο τους μίλησαν στο τηλέφωνο 389 φορές από τα μέσα Δεκεμβρίου 2021 έως τα μέσα Σεπτεμβρίου 2022. Και η Αρενά δεν ήταν το μόνο άτομο στην επιτροπή στο οποίο μπορούσε να βασιστεί ο Μάρι. Ο Παντσέρι το είχε φροντίσει.

Στην εισαγωγική του ομιλία, ο Μάρρι επαίνεσε τον εαυτό του και τη χώρα του για τις απαράμιλλες μεταρρυθμίσεις και κατηγόρησε τους επικριτές  του Κατάρ για διπλά μέτρα και σταθμά.. Όπως ακριβώς είχε γράψει ο Παντσέρι.

Τίποτα στην τύχη

Ο Παντσέρι, όμως, δεν ήθελε να αφήσει τίποτα στην τύχη. Στις 16:55 τηλεφώνησε στον Τζιόρτζι που καθόταν στην τελευταία σειρά. Σύμφωνα με τα πρακτικά παρακολούθησης, ο Παντσέρι ρώτησε αν είχε φτάσει η «νάνα», μια λέξη που μπορεί να μεταφραστεί και ως «γκόμενα». Η αναφορά ήταν στην Ιταλίδα ευρωβουλευτή Αλεσάντρα Μορέτι.

Έφτασε, του ψιθύρισε ο Τζόρτζι στο τηλέφωνό του και ρώτησε αν έπρεπε να ζητήσει να μιλήσει και ο Μαρκ Ταραμπέλα. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο Βέλγος βουλευτής είναι επίσης μέλος του δικτύου του Παντσέρι.

Ναι, απάντησε ο Παντσέρι. Ο Ταραμπάλα  είπε μάλιστα: « Δεν παρατήρησα τόσο μεγάλο ενδιαφέρον όταν έγινε το Παγκόσμιο Κύπελλο στη Ρωσία πριν από τέσσερα χρόνια  και ελπίζω  ότι θα υπάρξει παρόμοιο ενδιαφέρον για τα ανθρώπινα δικαιώματα πριν από το επόμενο Παγκόσμιο Κύπελλο στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Μεξικό».

Η Μορρέτι είπε επίσης ότι ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων φυλακίστηκαν επίσης στην Αίγυπτο. Και ότι εκατοντάδες θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα, συμβαίνουν επίσης στην Ιταλία.

Στις 5:03 μ.μ., η Αρενά  κάλεσε τον Ταραμπάλκα  να κάνει την τελευταία ερώτηση της συνεδρίασης. « Πριν το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2018 και τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς  Αγώνες στη Ρωσία και στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου, τόνισε ,δεν υπήρξε καμία κριτική όπως αυτή που στρέφεται τώρα στο Κατάρ. Μερικοί, συνέχισε, φαίνεται να ζωγραφίζουν μια εικόνα του Κατάρ όπως ήταν πριν από 10 χρόνια. Αλλά η χώρα έχει προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις, συνέχισε, και αυτό πρέπει να γίνει σεβαστό».

Τότε, η ανάκριση του υπουργού του Κατάρ τελείωσε. Η επιτροπή στράφηκε σε ένα άλλο θέμα προτού η Αρενά τελειώσει τη συνεδρίαση στις 6:41 μ.μ. Τηλεφώνησε στον Παντσέρι  40 λεπτά αργότερα – και έλαβε τον έπαινο που έπρεπε. « Ο Μάρρι, της είπε ο Παντσέρι ήταν ικανοποιημένος. Ο Παντσέρι τηλεφώνησε στη συνέχεια στον Τζιόρτζι , ο οποίος ήταν παρών ως βοηθός του ευρωκοινοβουλίου, και ρώτησε για την εξέλιξη των γεγονότων. Έδωσε επίσης οδηγίες σε άλλους βουλευτές που ανήκουν στο δίκτυό του να μιλήσουν και να υπερασπιστούν το Κατάρ έναντι των επικριτικών παρατηρήσεων. Η πρόεδρος της επιτροπής Μαρία Αρενά τηλεφώνησε στον Παντσέρι και αυτός την επαίνεσε και τόνισε ότι ο Υπουργός Εργασίας του Κατάρ, έμεινε ικανοποιημένος από τη συνάντηση.

© European Union

Το Κατάρ και το  Μαρόκο

Το ρεπορτάζ του «Spiegel» περιγράφει το Κατάρ -και το αφρικανικό κράτος της Μαυριτανίας- ως «ελεύθερους αναβάτες». Μάλλον, η αιτία για τις έρευνες ήταν το Μαρόκο, ιδίως η μαροκινή μυστική υπηρεσία DGED υπό τον Γιασίν Μανσούρι , συμφοιτητή του σημερινού βασιλιά Μοχάμεντ VI. Ο Μαροκινός πρέσβης στην Πολωνία έφερε επίσης επανειλημμένα χρήματα στις Βρυξέλλες όταν ταξίδευε στο Παρίσι. Το πόσο βαθιά φτάνει αυτό το παγόβουνο μπορεί σύντομα να γίνει πιο ξεκάθαρο.

Οι Βέλγοι  εισαγγελείς ανακοίνωσαν ότι ο Παντσέρι συμφώνησε  να καταθέσει για τον τρόπο λειτουργίας της οργάνωσής του, για συμφωνίες με εμπλεκόμενες χώρες, για οικονομικές δομές- με αντάλλαγμα μια πιο ήπια ποινή. Ο Παντσέρι, λένε οι Βέλγοι αξιωματούχοι, είναι επίσης έτοιμος να κατονομάσει άλλους  εμπλεκομένους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ισχυρίζεται ότι δωροδοκήθηκαν.

Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα αποτελέσματα της έρευνας, η ομάδα του Παντσέρι ήταν σοκαριστικά ερασιτεχνική: προφανώς έπαιρναν  πληρωμή σε μετρητά, τα οποία στη συνέχεια έκρυβαν σε ιδιωτικά διαμερίσματα. έκαναν μια συνωμοτική συνάντηση σε ένα ξενοδοχείο που ήταν γεμάτο κάμερες παρακολούθησης. και έκαναν εκατοντάδες τηλεφωνικές κλήσεις χρησιμοποιώντας μη κρυπτογραφημένες συνδέσεις.

Παρ’ όλα αυτά, η ομάδα ήταν προφανώς σε θέση να λειτουργεί απαρατήρητη για αρκετά χρόνια, παίρνοντας χρήματα δωροδοκίας όχι μόνο από το Κατάρ και το Μαρόκο, αλλά και από τη Μαυριτανία και ίσως ακόμη και τη Σαουδική Αραβία.

EPA/STEPHANIE LECOCQ

Αξιοπιστία της δημοκρατίας στην ΕΕ

Πολλοί είναι αυτοί που δυσκολεύονται να πιστέψουν ότι το δίκτυο του Παντσέρι είναι το μοναδικό στο είδος του στις Βρυξέλλες. «Υπάρχουν ορισμένες χώρες που έχουν συστηματικά αποκτήσει επιρροή για μεγάλο χρονικό διάστημα», λέει η ευρωβουλευτής του Κόμματος των Πρασίνων, Βιόλα φον Κράμον. Εκτός από το Κατάρ και το Μαρόκο, λέει, ο όμιλος περιλαμβάνει το Καζακστάν, το Αζερμπαϊτζάν και τη Ρωσία. «Πρέπει να διερευνηθεί διεξοδικά», λέει. «Δεν διακυβεύεται  τίποτα λιγότερο από την αξιοπιστία της ευρωπαϊκής δημοκρατίας».

Η πρόεδρος της Ευρωβουλής Ρομπέρτα Μέτσολα ελπίζει τώρα να λάβει άμεσα μέτρα για να αποτρέψει τέτοιες δραστηριότητες στο μέλλον ή τουλάχιστον να τις δυσκολέψει.Παρουσίασε ένα σχέδιο 14 σημείων που περιλαμβάνει μέτρα όπως η απαγόρευση στους Ευρωπαίους βουλευτές να ασκούν δραστηριότητες πίεσης μετά την αποχώρησή τους από το κοινοβούλιο για όσο διάστημα εξακολουθούν να λαμβάνουν μεταβατικό επίδομα. Ο ιστότοπος του κοινοβουλίου θα παρέχει επίσης στο μέλλον διαφανείς πληροφορίες σχετικά με τα δώρα που λαμβάνουν οι ευρωβουλευτές μαζί με τα ταξίδια και τις συναντήσεις του.

Οι αμφιλεγόμενες «ομάδες φιλίας» που διατηρούνται από ορισμένους ευρωβουλευτές πρόκειται να απαγορευτούν για να διασφαλιστεί ότι οι χώρες εκτός ΕΕ μπορούν να χρησιμοποιούν μόνο επίσημους διαύλους για να προσεγγίσουν το Ευρωκοινοβούλιο.

Τα δώρα

Οι Ευρωβουλευτές  ήταν πάντα υποχρεωμένοι να καταχωρούν στην προεδρία τα δώρα ελάμβαναν . Η ίδια η Μετσόλα δημοσίευσε 142 τέτοια δώρα μόλις την περασμένη εβδομάδα. Έλαβε 125 από αυτά από τις αρχές Φεβρουαρίου έως τα τέλη Νοεμβρίου 2022 – παραβιάζοντας έτσι τους κοινοβουλευτικούς κανόνες 125 φορές. Αυτοί οι κανόνες ορίζουν ότι οι βουλευτές  πρέπει να δηλώσουν την παραλαβή ενός δώρου μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα.

Στην περίπτωση του Μέτσολα, τουλάχιστον, τα δώρα ήταν ως επί το πλείστον μάλλον μικρά, πράγματα όπως κασκόλ, βάζα και βιβλία. Άλλοι ευρωβουλευτές, αντίθετα, φαινόταν να θυμήθηκαν εκ των υστέρων ,ολόκληρα ταξίδια που είχαν κάνει όταν αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο διαφθοράς.

Ο Ρουμάνος Χριστιανοδημοκράτης Κρίστιαν Σίλβιου Μπουσόι, για παράδειγμα, πέταξε business-class τον Φεβρουάριο του 2020 σε ένα συνέδριο στο Κατάρ και έμεινε τέσσερις νύχτες στο Ritz Carlton . Ανέφερε το ταξίδι μόνο στις 19 Δεκεμβρίου 2022. Όταν ρωτήθηκε σχετικά, είπε ότι δεν υπέβαλε έγκαιρα τα απαιτούμενα έντυπα, επειδή ένα μέλος του προσωπικού είχε υποθέσει λανθασμένα ότι η συμμετοχή του Μπουσόι στη διάσκεψη δεν καλύπτεται από τον κανόνα.

Το Κατάρ πλήρωσε επίσης για ένα ταξίδι που πραγματοποίησε ο Ταραμπέλλα τον Φεβρουάριο του 2022 – το οποίο δεν ανέφερε. Η Μαρία Αρενά επίσης δεν ανέφερε ένα ταξίδι που πλήρωσε το Κατάρ τον Μάιο του 2022, γεγονός που την οδήγησε να παραιτηθεί από τη θέση της την περασμένη εβδομάδα ως πρόεδρος της Υποεπιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Σε δήλωσή της, κατηγόρησε το προσωπικό του γραφείου της. Είπε στο DER SPIEGEL ότι δεν έχει λάβει ποτέ χρήματα ή άλλα φιλοδωρήματα από εκπροσώπους του Κατάρ ή του Μαρόκου.

REUTERS/Yves Herman

Οι παραβιάσεις του Κώδικα Συμπεριφοράς μπορούν να τιμωρηθούν με διάφορους τρόπους, συμπεριλαμβανομένης της κατάπτωσης του «ημερήσιου επιδόματος διαβίωσής τους», αν και αυτό συμβαίνει μόνο σπάνια.

Μέχρι στιγμής, όλες οι κατηγορίες για διαφθορά απευθύνονται στους Σοσιαλδημοκράτες. Η προφυλάκιση της Εύας Καϊλή παρατάθηκε και πάλι την Πέμπτη. Ο Παντσέρι βρίσκεται επίσης υπό κράτηση, με τους Βέλγους εισαγγελείς να λένε ότι πιθανότατα θα του επιβληθεί ποινή φυλάκισης και πρόστιμο. Επιπλέον, θα κατασχεθεί το 1 εκατομμύριο ευρώ που υπολογίζεται ότι κέρδισε από τις παράνομες δραστηριότητές του. Η ομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έδωσε  στους Ταραμπέλλα  και Κοτζολίνο μια επιλογή αυτή την εβδομάδα: Ή θα φύγουν από την ομάδα με τη θέλησή τους, ή θα διαγραφούν. Ο Κοτζολίνο έφυγε, ο Ταραμπέλα αποβλήθηκε. Κατόπιν εντολής των βελγικών αρχών, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρόκειται να αποφασίσει στα μέσα Φεβρουαρίου την αναστολή της ασυλίας τους, με την πλειοψηφία να θεωρείται βέβαιη.

Τα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν ιδιαίτερα δυσάρεστα για τον Ταραμπέλλα. Σύμφωνα με την αίτηση για την άρση της βουλευτικής του ασυλίας, την οποία έχει εξασφαλίσει το DER SPIEGEL, ο Παντσέρι έχει καταθέσει εξαιρετικά ενοχοποιητική μαρτυρία εναντίον του. Σύμφωνα με την αίτηση, ο Παντσέρι είπε κατά τη διάρκεια ανάκρισης στις 10 Δεκεμβρίου ότι έδινε στον Ταραμπέλλα μια χάρτινη σακούλα που περιείχε 20.000 ευρώ κάθε λίγους μήνες, πιο πρόσφατα πριν από περίπου μισό χρόνο. Συνολικά, είπε στους ανακριτές, ο Ταραμπέλλα  έλαβε από 12.000 έως 140.000 ευρώ για να «υπερασπιστεί ορισμένες θέσεις» υπέρ του Κατάρ.

Η υπόθεση θα έχει συνέπειες και για το Κατάρ και το Μαρόκο. Η ΕΕ σκόπευε να διευκολύνει τους Καταριανούς να λάβουν βίζα για να ταξιδέψουν στην Ευρώπη, αλλά αυτά τα σχέδια έχουν πλέον μπει στον πάγο. Το Κατάρ φυσικά απέρριψε κάθε ευθύνη για το σκάνδαλο και έκανε λόγο για «προκαταλήψεις» και μονόπλευρες επιθέσεις.

Αναμένονται επίσης σημαντικές δυσκολίες μεταξύ της ΕΕ και του Μαρόκου. Εάν οι κατηγορίες στοιχειοθετηθούν, «θα υπάρξουν συνέπειες», λέει ένας αξιωματούχος της ΕΕ. Οι πιθανές κυρώσεις, είπε ο αξιωματούχος, κυμαίνονται από τον περιορισμό των διπλωματικών σχέσεων και τη συνεργασία των μυστικών υπηρεσιών έως κυρώσεις κατά συγκεκριμένων ατόμων.