Η Σαουδική Αραβία έστρωσε «κόκκινο χαλί» για να υποδεχτεί τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζιπίνγκ, που πραγματοποιεί από χθες τριήμερη επίσημη τριήμερη επίσκεψη- την πρώτη από το 2016.
Ο Κινέζος ηγέτης θα συναντηθεί με την ηγεσία του Βασιλείου και τον πανίσχυρο διάδοχο, πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Ο Σι θα παραστεί επίσης στη σύνοδο κορυφής του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου, με στόχο τη σύναψη μιας μελλοντικής συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου.
Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος πελάτης της Σαουδικής Αραβίας, αγοράζοντας περίπου το ένα τέταρτο των πετρελαϊκών εξαγωγών του Βασιλείου.
Πέρα από την ενέργεια, αναμένεται να υπογραφούν συμφωνίες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν τις κινεζικές εταιρείες να εμπλακούν πιο βαθιά στα μεγάλα έργα, που οραματίζεται ο διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Ο διάδοχος του Θρόνου επικεντρώνεται στην εφαρμογή του σχεδίου «Vision 2030» που έχει σχεδιαστεί για την αποσύνδεση της οικονομίας από το πετρέλαιο. Στα έργα αυτά περιλαμβάνεται και η φουτουριστική μεγαλούπολη, γνωστή ως NEOM στη βορειοδυτική Σαουδική Αραβία. Η κατασκευή της θα κοστίσει 500 δισεκατομμύρια δολάρια, θα ενσωματώσει τεχνολογίες έξυπνων πόλεων και θα λειτουργήσει ως τουριστικός προορισμός.
Τα συμφέροντα του Πεκίνου
Το ενδιαφέρον του Πεκίνου για τη Σαουδική Αραβία και γενικά για τις μοναρχίες του Κόλπου αυξήθηκε κατακόρυφα τα τελευταία δύο χρόνια. Το Πεκίνο υπέγραψε πρόσφατα και με το Κατάρ μια συμφωνία-μαμούθ για την προμήθεια της Κίνας με 4 εκατομμύρια τόνους υγροποιημένου φυσικού αερίου έως το 2050. Τα συμφέροντα του Πεκίνου είναι πολλά: Κατ` αρχήν, να διαφοροποιήσει τον ενεργειακό εφοδιασμό, να προωθήσει μια νέα πολιτική ιδέα και να επανασχεδιάσει την παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Η εξωτερική ατζέντα του Σι Τζιπινγκ καθιστά σαφείς τις προτεραιότητες του Πεκίνου: Πρώτα η Κεντρική Ασία και μετά η Μέση Ανατολή. Εάν το Καζακστάν ήταν ο προορισμός του πρώτου ταξιδιού του Σι από την έναρξη του Covid-19 , η Σαουδική Αραβία είναι η πρώτη επίσημη επίσκεψη της τρίτης πενταετούς θητείας του. Μετά το 20ο Συνέδριο του ΚΚΚίνας , η κινεζική διπλωματία εστιάζει το ενδιαφέρον της σε εκείνο το μέρος του κόσμου όπου η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες χάνουν έδαφος.
Ο πολιτικός παράγοντας δεν είναι λιγότερο σημαντικός.
Η Σαουδική Αραβία δηλώνει πώς σέβεται «τα θεμελιώδη συμφέροντα της Κίνας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με τους Ουϊγούρους στην επαρχία Σιντζιάγκ, την Ταϊβάν, το Χονγκ Κονγκ και τα ανθρώπινα δικαιώματα». Το τελευταίο σημείο επιβεβαιώθηκε με την έγκριση της Σαουδικής Αραβίας για την Παγκόσμια Πρωτοβουλία Ανάπτυξης (GDI). Μια πρωτοβουλία με την οποία το Πεκίνο στοχεύει να αντικαταστήσει τις λεγόμενες οικουμενικές αξίες εντός του ΟΗΕ, με την έννοια του «δικαιώματος στην ανάπτυξη».. Ένα όραμα καλοδεχούμενο στη Μέση Ανατολή, όπου η οικονομική ανάπτυξη συχνά υπερισχύει των δικαιωμάτων.
Ενταξη στη συνεργασία της Σαγκάης
Μόλις φέτος η Σαουδική Αραβία μαζί με την Αίγυπτο , το Κατάρ , τα Εμιράτα , το Κουβέιτ και το Μπαχρέιν έγιναν μέλη του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), που δημιουργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 για με πρωτοβουλία της Κίνας. Το Ριάντ ενδιαφέρεται επίσης να ενταχθεί στους BRICS- την ένωση των αναδυόμενων οικονομιών που συσπειρώνει τη Βραζιλία , τη Ρωσία , την Ινδία , την Κίνα και τη Νότια Αφρική ,εδώ και 13 χρόνια Αυτή η νέα παγκόσμια αρχιτεκτονική, της οποίας ηγείται η Κίνα, δίνει τη δυνατότητα μια πιο μαζική χρήση του κινεζικού γιουάν/ρενμίνμπι. Το κινεζικό νόμισμα αποτελεί αντικείμενο πιθανής συμφωνίας μεταξύ του Πεκίνου και του Ριάντ για την αντικατάσταση των πετροδολαρίων στον καθορισμό των τιμών του αργού πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας. Η κίνηση αυτή που συζητείται εδώ και αρκετό καιρό, σήμερα δεν αποκλείεται να λάβει νέες διαστάσεις , υπό το πρίσμα της ρήξης μεταξύ του ΟΠΕΚ+ και της Ουάσιγκτον για την παραγωγή πετρελαίου.
Οι γεωπολιτικές και οικονομικές ισορροπίες στον πλανήτη αλλάζουν, και καθώς διαφαίνεται μια τάση υποχώρησης της Αμερικανικής ισχύος, όλο και περισσότερα κράτη αισθάνονται την ανάγκη για μεγαλύτερη ανεξαρτητοποίηση από την Ουάσιγκτον. Για το λόγο αυτό εμφανίζονται άλλωστε διεθνώς και διάφορες εναλλακτικές μορφές συνεργασίας, απέναντι στα παλιά φόρουμ υπό την ηγεσία της Δύσης.
Ρωγμές με την Αμερική
Για τη Σαουδική Αραβία, η Κίνα αποδεικνύεται λοιπόν ανεκτίμητη, ειδικά τώρα που οι σχέσεις με την κυβέρνηση Μπάιντεν δείχνουν τις πρώτες βαθιές ρωγμές. Το Ριάντ δεν ανέχεται την εμπλοκή των Ηνωμένων Πολιτειών στις συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Ταυτόχρονα, η αποχώρηση των Αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν, υπονόμευσε την αξιοπιστία της Ουάσιγκτον στη Μέση Ανατολή.
Το Ριάντ ενισχύει μάλιστα τις σχέσεις με το Πεκίνο, ακόμη και στον στρατιωτικό τομέα, που μονοπωλούσε μέχρι πρόσφατα η Ουάσιγκτον. Αν την περίοδο 2017-21 η Σαουδική Αραβία είχε αγοράσει το 82% των όπλων της από τις Ηνωμένες Πολιτείες και μόνο το 1% από την Κίνα, τα ποσοστά αυτά αλλάζουν σιγά σιγά. Όταν η κυβέρνηση Μπάιντεν ανέστειλε τις πωλήσεις επιθετικών όπλων στο Ριάντ, σε απάντηση στη σαουδαραβική επέμβαση στην Υεμένη κατά των Χούτι, η Σαουδική Αραβία στράφηκε στο Πεκίνο για να αποκτήσει την απαραίτητη τεχνολογία για την ανάπτυξη βαλλιστικών πυραύλων. Σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης Merics με έδρα το Βερολίνο, «οι Σαουδάραβες ηγέτες δεν πιστεύουν βέβαια ότι η Κίνα διαθέτει τις απαραίτητες δυνατότητες για να παρέχει μια αξιόπιστη εναλλακτική λύση στην Αμερικανική «ομπρέλα ασφαλείας» στη Μέση Ανατολή. Αλλά, ούτε και η Κίνα έχει στρατηγικά κίνητρα να το κάνει».
Η Σαουδική Αραβία αρχίζει πάντως να στρέφεται και σε άλλους πιθανούς εταίρους: Την Ινδία, τη Βραζιλία , τη Νότια Αφρική, ακόμη και την Τουρκία Η περιφερειακή σκακιέρα είναι γεμάτη με πιόνια, έτοιμα να κινηθούν να κάνουν ματ στον αντίπαλο «αμερικανικό βασιλιά». Δεν είναι τυχαίο ότι δημοσκόπηση του Arab Barometer που διεξήχθη σε εννέα αραβικά κράτη τον Αύγουστο, έδειξε ότι μόνο στο Μαρόκο η κοινή γνώμη εξακολουθεί να βλέπει τις Ηνωμένες Πολιτείες, πιο ευνοϊκά από την Κίνα.
