Ο Ρώσος πρόεδρος Βλάντιμιρ Πούτιν μπορεί να μην παρευρίσκεται στη σύνοδο των 20 στο Μπαλί της Ινδονησίας, αλλά θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «ωσεί παρών».
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ που τον εκπροσώπησε, αισθάνθηκε τις επιπτώσεις από την απομόνωση της Μόσχας, λόγω της εισβολής στην Ουκρανία. Αν και η υποδοχή του Λαβρόφ από τον οικοδεσπότη, πρόεδρο της Ινδονησίας Τζόκο Ουϊντόντο ήταν εκπληκτικά φιλική, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών δεν παρέμεινε στο Μπαλί για τη δεύτερη ημέρα της συνόδου, αλλά επέστρεψε στη Μόσχα.
Σεβασμός στο διεθνές δίκαιο
Ο Ινδονήσιος πρόεδρος άνοιξε την πρώτη συνεδρίαση της Συνόδου με θέμα την «Ασφάλεια Τροφίμων και Ενέργειας», απευθυνόμενος ουσιαστικά στον απόντα Βλάντιμιρ Πούτιν: «Δεν έχουμε άλλη εναλλακτική από το να εργαστούμε μαζί για να προστατεύσουμε τον κόσμο», είπε ο Ουϊντόντο και πρόσθεσε : «Πρέπει να σεβόμαστε τις αρχές του διεθνούς δικαίου και τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».
Σαφείς έννοιες, χωρίς να χρειαστεί να αναφερθεί στον ρωσικό πόλεμο στην Ουκρανία. «Δεν πρέπει να χωρίσουμε τον κόσμο σε μέρη, δεν πρέπει να ξεκινήσουμε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο», είπε ο Ουϊντόντο.
Ο Ινδονήσιος πρόεδρος φρόντισε πάντως να καλέσει στη σύνοδο και δύο σημαντικούς παράγοντες από τον κόσμο του αθλητισμού: Το αφεντικό της ΔΟΕ Τόμας Μπαχ και το αφεντικό της FIFA, Τζιάνι Ινφαντίνο.
Το μήνυμα του αθλητισμού
Και οι δύο αθλητικοί παράγοντες φρόντισαν επίσης να στείλουν μηνύματα στη Μόσχα: Ο πρόεδρος της ΔΟΕ τόνισε ότι το διεθνές δίκαιο πρέπει να τηρείται και υπογράμμισε την ενοποιητική σημασία του αθλητισμού. «Ο κόσμος χρειάζεται περισσότερη αλληλεγγύη και ειρήνη αυτές τις μέρες», είπε ο Μπαχ.
Ο πρόεδρος της FIFA Τζιάνι Ινφαντίνο, πρότεινε και κάτι πιο χειροπιαστό: Να υπάρξει εκεχειρία στην Ουκρανία, από την έναρξη του Παγκοσμίου Κυπέλλου την Κυριακή μέχρι τον τελικό της 18ης Δεκεμβρίου. «Δεν είμαστε αφελείς να πιστεύουμε ότι το ποδόσφαιρο μπορεί να λύσει τα προβλήματα του κόσμου, ωστόσο, το Παγκόσμιο Κύπελλο στο Κατάρ θα μπορούσε να είναι αφορμή για μια θετική χειρονομία», τόνισε ο Ινφαντίνο.
«Είναι πόλεμος»
Το τρίτο σημαντικό μήνυμα της G20 είναι όμως και το ίδιο το σχέδιο απόφασης: Αναφέρει, πρώτον, ότι ο πόλεμος έχει ονομασία: Λέγεται «πόλεμος» και όχι, όπως υποστηρίζει η Ρωσία, «ειδική στρατιωτική επιχείρηση». Και δεύτερον, οι περισσότερες χώρες μέλη του G20 καταδίκασαν έντονα τον πόλεμο στην Ουκρανία, τονίζοντας ότι «προκαλεί ανείπωτο ανθρώπινο πόνο και επιδεινώνει τα προβλήματα στην παγκόσμια οικονομία, καθώς φρενάρει την ανάπτυξη, αυξάνει τον πληθωρισμό, διακόπτει τις αλυσίδες εφοδιασμού, ανεβάζει την ενεργειακή και επισιτιστική ανασφάλεια», αναφέρεται στο σχέδιο απόφασης. Το γεγονός ότι η Κίνα και η Ινδία δεν έβαλαν εμπόδια σε αυτή την δήλωση, δείχνει ότι ο άνεμος δεν πνέει ευνοϊκά για το Κρεμλίνο, όπως τουλάχιστον εκτιμούν στελέχη των αντιπροσωπειών. Ο Κινέζος πρόεδρος Τζινπίνγκ απηύθυνε έκκληση για ενότητα στην εναρκτήρια συνεδρίαση της G20, τονίζοντας ότι «η αντιπαράθεση πρέπει να αντικατασταθεί από τη συνεργασία». Ωστόσο, στο σχέδιο απόφασης, Κίνα, Ινδία και Νότια Αφρική πέτυχαν να περιληφθεί η ακόλουθη φράση: «Επιβεβαιώνουμε τις εθνικές μας θέσεις, όπως εκφράστηκαν σε άλλες περιπτώσεις».
Για την ιστορία, η Ινδία, η Κίνα και η Νότια Αφρική απείχαν, όταν η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ψήφισε στις 2 Μαρτίου, καταδικάζοντας τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
Αλλά στο σχέδιο απόφασης περιλαμβάνεται και το ψήφισμα του ΟΗΕ, που καλεί τη Ρωσία να σταματήσει τις εχθροπραξίες και να αποσύρει αμέσως τα στρατεύματά της από την Ουκρανία.
Δυσαρέσκεια στο Κρεμλίνο
Στη Μόσχα δεν άρεσε πάντως αυτή η προσέγγιση. «Οι δυτικοί συνάδελφοί μας προσπάθησαν με κάθε δυνατό τρόπο να πολιτικοποιήσουν αυτή τη δήλωση και προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν “λαθραία” γλώσσα που θα υπονοούσε την καταδίκη των ενεργειών της Ρωσικής Ομοσπονδίας εκ μέρους ολόκληρης της G20», δήλωσε ο Λαβρόφ το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Tass . Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών υποστήριξε ότι το προσχέδιο περιέχει τόσο τη δυτική όσο και τη ρωσική προοπτική για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η θέση της Ρωσίας αντιμετωπίζεται κυρίως με την ακόλουθη πρόταση: «Υπήρχαν διαφορετικές απόψεις και διαφορετικές εκτιμήσεις για την κατάσταση», τόνισε ο Λαβρόφ.
Όχι στον πυρηνικό πόλεμο
Το σημαντικότερο όμως σημείο του σχεδίου απόφασης είναι η σαφής απόρριψη κάθε σκέψης για πυρηνικό πόλεμο. Το προσχέδιο για το ανακοινωθέν της G20 τονίζει: «Η χρήση ή η απειλή της χρήσης πυρηνικών όπλων είναι απαράδεκτη.»
Στη σύνοδο στο Μπαλί εμφανίστηκε μέσω βιντεοσύνδεσης και ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμρ Ζελένσκι, που περιέγραψε μάλιστα ένα σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου. Απαιτεί απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων και αποκατάσταση της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας. «Θέλω αυτός ο επιθετικός ρωσικός πόλεμος να τελειώσει δίκαια και με βάση τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και το διεθνές δίκαιο», είπε ο Ζελένσκι. Πρότεινε επίσης τη διοργάνωση μιας διεθνούς διάσκεψης για την μεταπολεμική τάξη πραγμάτων. Το ενθαρρυντικό είναι ότι ο Λαβρόφ παρέμεινε στην αίθουσα κατά τη διάρκεια της ομιλίας του Ζελένσκι. Ισως και αυτό είναι μια επιτυχία της συνόδου.
