Την στρατηγική αξία του αγωγού EastMed αναφέρει το αμερικανικό ινστιτούτο Gatestone σε ανάλυση με τίτλο «Ένας Ψυχρός χειμώνας για την Ευρώπη: Επικρίσεις για στρατηγική τύφλωση» και κατακρίνει την απόφαση του προέδρου Τζο Μπάιντεν να παρέμβει για να ματαιώσει την κατασκευή του με έναν ιστορικά στρατηγικό λάθος υπολογισμό.
Η ενέργεια του Μπάιντεν είχε ένα στρατηγικό κόστος: τον κατευνασμό της Τουρκίας υπέρ του Πούτιν και τη διακύβευση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης, αναφέρει το αμερικανικό ινστιτούτο.
Το άρθρο αναφέρεται στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν ο τότε καγκελάριος της Γερμανίας Γκέρχαρντ Σρέντερ αποφάσισε να αναπτύξει στρατηγικές σχέσεις μεταξύ Βερολίνου και Μόσχας. Έφτασε στο σημείο να προσφέρει συνεργασία στη Ρωσία στο EADS, μια πολυεθνική ευρωπαϊκή αμυντική και αεροδιαστημική δύναμη. Τον Νοέμβριο του 2004, ο Σρέντερ αποκάλεσε τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν «άψογο δημοκράτη». Όπως ήταν αναμενόμενο, το 2004, ο Σρέντερ χαιρέτισε τον ισλαμιστή αυταρχικό της Τουρκίας, τότε πρωθυπουργό (τώρα πρόεδρο) Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ως «μεγάλο μεταρρυθμιστή».
Αφότου άφησε το δημόσιο αξίωμα, ο Σρέντερ εργάστηκε για ρωσικές κρατικές εταιρείες ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των Nord Stream AG, Rosneft και Gazprom, με μισθό 1 εκατομμυρίου δολαρίων ετησίως. Στις 8 Μαρτίου 2022, ο Γενικός Εισαγγελέας της Γερμανίας κίνησε διαδικασίες σχετικά με κατηγορίες κατά του Σρέντερ για συνέργεια σε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, λόγω του ρόλου του σε ρωσικές κρατικές εταιρείες.
Ο «άψογος δημοκράτης» Πούτιν το 2008 εισέβαλε στη Γεωργία, το 2014 εισέβαλε στη χερσόνησο της Κριμαίας, κυρίαρχο ουκρανικό έδαφος, και τον Φεβρουάριο του 2022, εισέβαλε στην Ουκρανία και προσάρτησε τμήματα του κυρίαρχου κράτους.
Το 1972, οι εξαγωγές φυσικού αερίου από τη Σοβιετική Ένωση αντιπροσώπευαν περίπου το 4% της ευρωπαϊκής κατανάλωσης φυσικού αερίου. Μέχρι το 2021, η Ρωσία παρείχε σχεδόν το 40% του φυσικού αερίου της Ευρώπης. Καθώς το μερίδιο αγοράς της Μόσχας αυξήθηκε σταδιακά, αυξήθηκε και η ικανότητά της να χειραγωγεί τις τιμές και να προκαλεί κρίσεις. Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι πλέον αναγνωρίζουν ότι αυτή η εξάρτηση από τη Ρωσία αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο στρατηγικό ατόπημα. Πολύ αργά. Η «πράσινη ενεργειακή μετάβαση» της Ευρώπης έχει ένα σημαντικό μειονέκτημα: βασίζεται στις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου.
Η ιστορία του EastMed
Αυτός θα είναι ένας εξαιρετικά δύσκολος χειμώνας για όλους τους Ευρωπαίους, είτε αντιμετωπίζουν διακοπές ρεύματος είτε προβλήματα θέρμανσης και υψηλούς λογαριασμούς ενέργειας. Προφανώς ο «άψογος δημοκράτης» Πούτιν ελπίζει να εργαλειοποιήσει τον χειμώνα και να αναγκάσει την Ευρώπη να παραδοθεί.
Το 2017, οι κυβερνήσεις της Ιταλίας, της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ υπέγραψαν μια δήλωση για να επιβεβαιώσουν την υποστήριξή τους για την ανάπτυξη του Αγωγού Ανατολικής Μεσογείου (EastMed), ενός έργου 6,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων, 1.900 χιλιομέτρων αγωγού φυσικού αερίου για τη σύνδεση των αποθεμάτων φυσικού αερίου του Ισραήλ, με την Κύπρο και την Ελλάδα και μετά στην Ευρώπη. Ο αγωγός θα έχει αρχική χωρητικότητα για μεταφορά 10 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως (bcm/y) φυσικού αερίου προς την Ελλάδα, την Ιταλία και άλλες χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Στη δεύτερη φάση, η χωρητικότητα θα αυξηθεί σε 20 bcm/έτος κατ’ ανώτατο όριο. Το έργο επιβεβαιώθηκε ως «Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος» (PCI) από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Το έργο του αγωγού EastMed σχεδιάστηκε για να βελτιώσει την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, διαφοροποιώντας τις διαδρομές και τις πηγές της και παρέχοντας άμεση διασύνδεση με τα πεδία παραγωγής, μειώνοντας παράλληλα την εξάρτηση από τις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου. Θα παρείχε την ευκαιρία στο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης την Κύπρο να συνδεθεί με το ευρωπαϊκό δίκτυο φυσικού αερίου, το οποίο θα ενίσχυε περαιτέρω το εμπόριο φυσικού αερίου στη νοτιοανατολική Ευρώπη.
Η Τουρκία, μετά από μια τιμωρητική διεθνή απομόνωση, σε συνέχεια πολλών διπλωματικών κρίσεων με το Ισραήλ, απείλησε στρατιωτικά να αμφισβητήσει τον EastMed. Αντίθετα, άλλες χώρες της περιοχής, όπως η Αίγυπτος, η Ιορδανία, ο Λίβανος και τα κράτη του Κόλπου υποστήριξαν αυτό που αργότερα έγινε ο όμιλος EastMed, που επίσης είχε τη εύνοια της ΕΕ και των ΗΠΑ.
Καθώς τα τελευταία χρόνια είδαμε την Ανατολική Μεσόγειο να μετατρέπεται σε μια ωρολογιακή βόμβα πάνω από πλούσιους υδρογονάνθρακες που αμφισβητούνται από την Τουρκία, ως αυτόνομη περιφερειακή δύναμη, έναντι μιας συμμαχίας Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν παρενέβη με έναν ιστορικό στρατηγικό λάθος υπολογισμό, που είχε ένα στρατηγικό κόστος: τον κατευνασμό της Τουρκίας υπέρ του Πούτιν, ενός μερικής απασχόλησης συμμάχου του ΝΑΤΟ, και τη διακύβευση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης.
Λίγες μόνο εβδομάδες πριν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο, ο Μπάιντεν εξέπληξε τους εταίρους του EastMed, αποσύροντας απότομα την υποστήριξη των ΗΠΑ για τον αγωγό, νεκρώνοντας ουσιαστικά το έργο, εμποδίζοντας τη διαφοροποίηση παροχή ενέργειας στην Ευρώπη και διαβεβαιώνοντας περαιτέρω τον ενεργειακό εκβιασμό του Πούτιν κατά της Ευρώπης.
Ο Λευκός Οίκος είπε ότι το έργο των 6,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων ήταν αντίθετο με τους «κλιματικούς στόχους» του. Ο Μπάιντεν προφανώς ελπίζει ότι κανείς δεν θα εξακολουθεί να χρησιμοποιεί ορυκτά καύσιμα έως το 2025, ημερομηνία για την προγραμματισμένη ολοκλήρωση του αγωγού EastMed. Η κυβέρνηση Μπάιντεν ανέφερε επίσης μια υποτιθέμενη έλλειψη οικονομικής και εμπορικής βιωσιμότητας, παρόλο που μια μελέτη του 2019, που χρηματοδοτήθηκε από την ΕΕ, επιβεβαίωσε ότι «το έργο EastMed είναι τεχνικά εφικτό, οικονομικά βιώσιμο και εμπορικά ανταγωνιστικό».
Ικανοποίηση στο Κρεμλίνο
Ο λάθος υπολογισμός του Μπάιντεν πρέπει να προκάλεσε πολύ ικανοποίηση στο Κρεμλίνο. «Καλώς ήρθατε στον γενναίο νέο κόσμο, όπου οι Ευρωπαίοι θα πληρώσουν πολύ σύντομα 2.000 ευρώ για 1.000 κυβικά μέτρα φυσικού αερίου!» έγραψε στο Twitter ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, και ο πρώην πρόεδρος και πρωθυπουργός της χώρας, στις 22 Φεβρουαρίου 2022.
Ακόμα κι αν ο Πούτιν δίσταζε να κάνει την Ουκρανία το νέο θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων τον Ιανουάριο, το λάθος του Μπάιντεν τον διαβεβαίωσε ότι ήταν στο σωστό δρόμο.
