Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε ένα πρωτοφανές πακέτο στήριξης για την Ουκρανίας ύψους έως και 18 δισεκατομμυρίων ευρώ για το 2023. Η βοήθεια θα έχει τη μορφή δανείων με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους, που θα εκταμιεύονται σε τακτικές δόσεις από το 2023.
Αυτή η σταθερή, τακτική και προβλέψιμη οικονομική βοήθεια – κατά μέσο όρο 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ το μήνα – θα βοηθήσει στην κάλυψη σημαντικού μέρους των βραχυπρόθεσμων χρηματοδοτικών αναγκών της Ουκρανίας για το 2023.
Οι ουκρανικές αρχές και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκτιμούν ότι οι βραχυπρόθεσμες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας ανέρχονται σε 3 έως 4 δισεκατομμύρια ευρώ ανά μήνα. Η στήριξη που προτείνει η ΕΕ θα πρέπει να συνοδεύεται από παρόμοιες προσπάθειες άλλων μεγάλων χορηγών, προκειμένου να καλυφθούν όλες οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας για το 2023.
Χάρη σε αυτό το πακέτο, η Ουκρανία θα είναι σε θέση να συνεχίσει να πληρώνει μισθούς και συντάξεις και να διατηρεί σε λειτουργία βασικές δημόσιες υπηρεσίες, όπως νοσοκομεία, σχολεία και στέγαση για άτομα που μετεγκαθίστανται. Θα επιτρέψει επίσης στην Ουκρανία να εξασφαλίσει μακροοικονομική σταθερότητα και να αποκαταστήσει κρίσιμες υποδομές που καταστράφηκαν από τη Ρωσία στον επιθετικό της πόλεμο, όπως ενεργειακές υποδομές, συστήματα ύδρευσης, δίκτυα μεταφορών, δρόμοι και γέφυρες.
Μεταρρυθμίσεις στο κράτος δικαίου
Η υποστήριξη στο πλαίσιο του εργαλείου θα συνοδεύεται από μεταρρυθμίσεις, για την περαιτέρω ενίσχυση του κράτους δικαίου, της χρηστής διακυβέρνησης, των μέτρων καταπολέμησης της απάτης και της διαφθοράς στην Ουκρανία. Ως εκ τούτου, ενώ θα λαμβάνεται υπόψη η εξέλιξη επί του πεδίου, η οικονομική στήριξη θα πλαισιώνεται από όρους πολιτικής, με στόχο την ενίσχυση των θεσμών της Ουκρανίας και την προετοιμασία του εδάφους για μια επιτυχημένη προσπάθεια ανασυγκρότησης, καθώς και την υποστήριξη της Ουκρανίας στην ευρωπαϊκή της πορεία.
Πώς θα λειτουργήσει το πακέτο;
Βασιζόμενο σε προηγούμενα πακέτα Μακροοικονομικής Βοήθειας, το νεο εργαλείο Μακροοικονομικής Χρηματοοικονομικής Βοήθειας προσφέρει υψηλή ευελιξία και πολύ ευνοϊκούς όρους για την Ουκρανία, καλύπτοντας την τρέχουσα κατάσταση της χώρας και διασφαλίζοντας ταχεία δράση για τη στήριξη του ουκρανικού λαού.
Τα κεφάλαια θα παρασχεθούν μέσω δανείων με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους, τα οποία θα αποπληρωθούν εντός 35 ετών κατ’ ανώτατο όριο, αρχής γενομένης από το 2033. Σε μια περαιτέρω έκφραση αλληλεγγύης, η ΕΕ προτείνει επίσης την κάλυψη του κόστους επιτοκίου της Ουκρανίας, μέσω πρόσθετων στοχευμένων πληρωμών από τα κράτη μέλη στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Τα κράτη μέλη της ΕΕ και οι τρίτες χώρες θα μπορούν επίσης να προσθέσουν περισσότερα κεφάλαια στο μέσο, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν ως επιχορηγήσεις, εάν το επιθυμούν. Στη συνέχεια, τα κεφάλαια θα διοχετευθούν μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ, επιτρέποντας στην Ουκρανία να λάβει τη στήριξη με συντονισμένο τρόπο.
Το εργαλείο θα συνοδεύεται από μεταρρυθμίσεις που θα βοηθήσουν την Ουκρανία να προχωρήσει στην πορεία της για να γίνει μέλος της ΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι η ουκρανική κυβέρνηση θα πρέπει να συμπληρώσει τη χρηματοδοτική στήριξη με τομεακές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένων μεταρρυθμίσεων κατά της διαφθοράς και του δικαστικού συστήματος, του σεβασμού του κράτους δικαίου, της χρηστής διακυβέρνησης και του εκσυγχρονισμού των εθνικών και τοπικών θεσμών. Θα ελέγχουμε ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις έχουν εφαρμοστεί αποτελεσματικά κατά την πληρωμή των δόσεων.
Πώς θα χρηματοδοτηθεί το πακέτο;
Για να εξασφαλίσει τα κεφάλαια για τα δάνεια, η Επιτροπή προτείνει να δανειστεί στις κεφαλαιαγορές χρησιμοποιώντας τη διαφοροποιημένη στρατηγική χρηματοδότησης. Αυτό θα επιτρέψει στην Επιτροπή να χρησιμοποιήσει το πλήρες χαρτοφυλάκιο των μέσων χρηματοδότησης για να εξασφαλίσει χρηματοδότηση από την αγορά με τους πλέον συμφέροντες όρους, όταν αυτοί είναι απαραίτητοι.
Για να εγγυηθεί αυτό το δάνειο για την Ουκρανία, η Επιτροπή προτείνει να χρησιμοποιηθεί το περιθώριο του προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 με στοχευμένο τρόπο για την Ουκρανία, για περιορισμένο χρόνο. Το περιθώριο είναι η διαφορά μεταξύ του ανώτατου ορίου των ιδίων πόρων (δηλαδή του μέγιστου ποσού πόρων που η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει από τα κράτη μέλη να συνεισφέρουν σε ένα δεδομένο έτος) και των κεφαλαίων που πραγματικά χρειάζεται για να καλύψει τις δαπάνες που προβλέπονται από τον προϋπολογισμό. Το περιθώριο, το οποίο χρησιμοποιείται ήδη για την εγγύηση του δανεισμού για προγράμματα οικονομικής βοήθειας προς τα κράτη μέλη, θα εγγυηθεί στους επενδυτές ομολόγων ότι τα ποσά που δανείζονται στην ΕΕ για τη χρηματοδότηση ουκρανικών δανείων θα αποπληρωθούν υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.
Για να διασφαλίσει την ομαλή παράδοση του πακέτου, η Επιτροπή υποβάλλει τρεις νομοθετικές προτάσεις. Αυτά θα χρειαστούν έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της ΕΕ στο Συμβούλιο πριν τεθούν σε ισχύ.
