Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Ολα τα φώτα της δημοσιότητας στο 20ο συνέδριο του ΚΚ Κίνας στράφηκαν στην απόλυτη εξουσία, με την οποία περιβάλλεται πλέον ο πρόεδρος Σι Τζιπινγκ: «Ο πιο ισχυρός ηγέτης της Κίνας μετά τον Μάο Τσετούνγκ», είναι το σχόλιο στα περισσότερα μέσα ενημέρωσης στον κόσμο.
Επειδή -όπως λένε οι Κινέζοι- μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις, οι γνωρίζοντες στάθηκαν όμως σε μια πολύ συμβολική σκηνή: Στην τελετή λήξης του συνεδρίου, ο επικεφαλής του κόμματος στη Σαγκάη, Λι Τσιάνγκ ήταν αυτός που ανέβηκε στη σκηνή, ακριβώς πίσω από τον πανίσχυρο πλέον πρόεδρο πρόεδρο Σι. Μια σαφής ένδειξη ότι ο Λι Τσιανγκ θα είναι ο δεύτερος στην ηγεσία της χώρας και θα εκλεγεί πρωθυπουργός την άνοιξη, με την αναμενόμενη αποχώρηση του σημερινού επικεφαλής της κυβέρνησης Λι Κετζιάνγκ..
Ο Λι Τσιανγκ μπορεί να επικρίθηκε έντονα για τη χαοτική διαχείριση του lockdown στη Σαγκάη την περασμένη άνοιξη, αλλά η ανάδειξή του δείχνει δύο πράγματα: Πρώτον ότι η πίστη στον Σι Τζινπίνγκ είναι πιο σημαντική από την πολιτική δράση, όπως έγραψαν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης: «Ο Σι Τζινπίνγκ προωθεί τον πιστό αρχηγό της Σαγκάης στα ανώτερα κλιμάκια της εξουσίας», τονίζουν οι Financial Times. «Ένας πιστός συνεργάτης του Σι στη Σαγκάη αποκτά πρωταγωνιστικό ρόλο στο Πεκίνο» ,σημειώνουν οι New York Times. Στο ίδιο μήκος κύματος και το Bloomberg, εκτιμά ότι «η προαγωγή του αρχηγού της Σαγκάης θέτει την πίστη πάνω από όλα». Αλλωστε, σε Δύση και Ανατολή, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων,συνήθως διορίζουν σε θέσεις-κλειδιά δικούς τους ανθρώπους.
Καμιά επιστροφή στον Μαοϊσμό
Η άποψη που καταγράφεται στο σύνολο σχεδόν του Δυτικού Τύπου ότι ο Σι Τζιπινγκ επιστρέφει δήθεν στον Μαοϊσμό, ουδεμία σχέση έχει με την πραγματικότητα. Αναμφίβολα, ο 69χρονος Κινέζος πρόεδρος οργάνωσε την αλλαγή στο καταστατικό του κόμματος ώστε να ηγηθεί του ΚΚ ως Γενικός Γραμματέας και άρα και του κράτους για άλλα 10 ίσως και 15 χρόνια. «Προανήγγειλε όμως και μια νέα εποχή στην ιστορία του Κομμουνιστικού Κόμματος, το εύρος της οποίας είναι πιθανό να αλλάξει μακροπρόθεσμα τις γεωπολιτικές εξελίξεις στον κόσμο», γράφει η Le Monde και προσθέτει:« Ο Κινέζος ηγέτης αποκτά πλήρεις εξουσίες για να αντιμετωπίσει τη Δύση και σκοπεύει να επανεξοπλίσει τη χώρα του σε όλα τα μέτωπα ενάντια στην ηγεμονία των Ηνωμένων Πολιτειών».
Σε αντίθεση μάλιστα με τον Ντενγκ Σιαοπινγκ, που προώθησε τον πλουτισμό του κινεζικού πληθυσμού μέσω της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα, ο Σι- τα δύο τελευταία χρόνια ειδικά- υιοθέτησε μια πολιτική αναδιανομής του εισοδήματος , με σύνθημα την «κοινή ευημερία». Ο Κινέζος πρόεδρος εκτιμά ότι η κρατική βιομηχανία της Κίνας είναι αρτιοσκληρωτική για να ηγηθεί της μετάβασης σε μια ψηφιακή οικονομία. Συνεπώς πιστεύει ότι το κινεζικό κράτος χρειάζεται ιδιώτες επιχειρηματίες για να κινήσουν την οικονομία. Αριστος γνώστης του κομματικού μηχανισμού στα 10 χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία, ο Σι αντιλαμβάνεται ότι τα πολιτικά συμφέροντα των στελεχών που συνδέονται με τον κρατικό τομέα,δεν θα διαμαρτύρονται απλώς για την ξαφνική άνοδο των επιχειρηματιών, αλλά θα κάνουν και αποφασιστικές πολιτικές κινήσεις. Όπως λέει η σινολόγος Κάτια Ντρινχάουζεν από τη δεξαμενή σκέψης Merics στο Βερολίνο, ο Σι είναι ο μεγάλος νικητής στο συνέδριο γιατί στην επταμελή, νέα Εκτελεστική Επιτροπή του ΚΚ, έχει πραγματικά δημιουργήσει την ομάδα των ονείρων του».
Τεχνοκράτης ο νέος υποψήφιος πρωθυπουργός
Κινεζικές, δημοσιογραφικές πηγές στο Πεκίνο ανέφεραν πάντως στην «Ναυτεμπορική» ότι η άνοδος του Λι συνδέεται με τα προσόντα του στην τεχνολογία και την επιχειρηματικότητα. «Ο Λι είναι ένας γνώστης των εξελίξεων στην τεχνογνωσία, στηρίζει τις επιχειρήσεις προηγμένης τεχνολογίας και πιστεύει ότι το μέλλον της Κίνας βρίσκεται στην ψηφιακή οικονομία».
Στόχος της κινεζικής ηγεσίας είναι να καταστήσει την χώρα μια σχετικά ευημερούσα οικονομία έως το 2035. Για να επιτευχθεί αυτό, η Κίνα χρειάζεται και πρέπει να επιτύχει ρυθμούς ανάπτυξης του ΑΕΠ, 4% -5% ετησίως.
Ο Λι έχει αποδείξει ότι έχει την ενέργεια και την εκτελεστική ικανότητα να βοηθήσει. Μελέτη του Ινστιτούτου Brookings αναφέρει ότι το 2018-19 κινητοποίησε όλο το δυναμικό της Σαγκάης μαζί με τον Έλον Μασκ για να δημιουργηθεί στην πόλη ένα εργοστάσιο της Tesla, ικανό να κατασκευάζει 500.000 ηλεκτρικά αυτοκίνητα ετησίως. Χρειάστηκαν μάλιστα μόνο 10 μήνες για να προχωρήσει αυτή η κοινή επιχείρηση με τον Μασκ σε πλήρη λειτουργία.
Οι σχέσεις με την Ευρώπη
Το ερώτημα βέβαια που αφορά την Ευρώπη είναι ποιος θα είναι ο αντίκτυπος των εξελίξεων αυτών, στις σινο-ευρωπαϊκές σχέσεις; Αξίζει να σημειωθεί ότι στη σύνοδο κορυφής την περασμένη Παρασκευή, οι 27 ηγέτες της ΕΕ είχαν μια μυστική συζήτηση για την Κίνα, κεκλεισμένων των θυρών και χωρίς να επιτρέπονται τα κινητά τηλέφωνα. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες μίλησαν για περισσότερες από τρεις ώρες και φαίνεται να συμφώνησαν ότι η ΕΕ έχει γίνει υπερβολικά εξαρτημένη από την Κίνα στις αλυσίδες εφοδιασμού και πρώτων υλών, όπως αποκαλύπτει η ιστοσελίδα Politico. Κάποιοι προέτρεψαν την Κομισιόν να πιέσει τον κινέζο πρόεδρο Σι ώστε να αναγκάσει Βλαντιμίρ Πούτιν να βοηθήσει στον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Ό,τι κι αν λένε οι Ευρωπαίοι πάντως, οι Γερμανοί ακολουθούν τη δική τους πολιτική έναντι του Πεκίνου. Ο καγκελάριος Ολαφ Σολτς μάλιστα θα είναι ο πρώτος ξένος ηγέτης που θα συναντήσει τον Σι μετά την επανεκλογή του, καθώς μεταβαίνει στο Πεκίνο την άλλη εβδομάδα, μαζί του μια μεγάλη επιχειρηματική αντιπροσωπεία. Οσο και αν επιθυμούν οι Βρυξέλλες μια ευρωπαϊκή ενότητα απέναντι στο Πεκίνο,το Βερολίνο έχει τα δικά του συμφέροντα ως βασική εξαγωγική δύναμη της ΕΕ στην Κίνα. Σύμφωνα με την Le Monde μάλιστα, ο Σολτς απέρριψε πρόταση του Γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν να ταξιδέψουν μαζί στο Πεκίνο.
