Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Σε μια υπέροχη βεράντα με θέα τον Αγιο Πέτρο, στη Ρώμη, συναντήθηκαν το βράδυ της Κυριακής ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν και η νεοεκλεγείσα πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι. Μια συνάντηση «άτυπη», όπως χαρακτηρίστηκε, αρκετή όμως για να ξεκινήσει μια στρατηγική σχέση, απαραίτητη –όπως φαίνεται –και για τους δύο.
Ανεξάρτητα από το ιδεολογικό χάος που μπορεί να χωρίζει τον Μακρόν από την μεταφασίστρια Ιταλίδα πρωθυπουργό. Άλλωστε, η Μελόνι έχει καταστήσει σαφές ότι η κυβέρνησή της «θα έχει μια ξεκάθαρη γραμμή εξωτερικής πολιτικής: η Ιταλία θα μετέχει πλήρως, και με το κεφάλι ψηλά, στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ…».
Για τον Εμμανουέλ Μακρόν, η γαλλο-ιταλική σύμπραξη είχε ξεκινήσει επί πρωθυπουργίας του Μάριο Ντράγκι, με τη λεγόμενη συμφωνία του Κυρηνάλιου. Μια συμφωνία που η Μελόνι,όταν ήταν στην αντιπολίτευση,την είχε βέβαια χαρακτηρίσει ως «σκανδαλώδη».
Ίσως αυτό που μπορεί να ενώσει τους δύο ηγέτες τώρα, είναι η κοινή τους δυσαρέσκεια για την πολιτική του Βερολίνου. Μακρόν και Μελόνι δεν βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος, αλλά έχουν έναν κοινό στόχο: να πιέσουν τη Γερμανία να δεχτεί ισχυρότερες, ενιαίες παρεμβάσεις στο θέμα της ενέργειας,σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η γερμανική «εγωϊστική» μονομέρεια στην ενέργεια και η προσέγγιση με τις Ηνωμένες Πολιτείες στην αμυντική βιομηχανία, έχει αποδυναμώνει άλλωστε, τον γαλλογερμανικό άξονα. Όπως συμβαίνει συχνά, όταν «φρενάρει» ο γαλλογερμανικός κινητήρας της ΕΕ, η Γαλλία μπαίνει στον πειρασμό να κοιτάξει γύρω της, αναζητώντας λύσεις στον ευρωπαϊκό Νότο
Δύο ευαίσθητα πεδία
Τα δύο ευαίσθητα πεδία των Γαλλο-Ιταλικών σχέσεων είναι η οικονομία και η εξωτερική πολιτική: Η Ιταλία αντιμετωπίζει συχνά με ενόχληση τις γαλλικές επεμβάσεις, με εξαγορές ιταλικών επιχειρήσεων στον χώρο της μόδας, αλλά και στον τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό τομέα. Απόδειξη ότι ο οικονομικός εθνικισμός παραμένει βασικό στοιχείο και στην Ευρώπη της ενιαίας αγοράς.
Ο πιο ευαίσθητος φάκελος που πρόκειται να αντιμετωπίσουν οι δύο χώρες άμεσα, είναι η πώληση της Ita, της ιταλικής αεροπορικής εταιρείας την οποία η προηγούμενη κυβέρνηση Ντράγκι έδωσε στην κοινοπραξία που περιλαμβάνει τις Air France, KLM και Delta Airlines . Την Ita διεκδικούσε και η γερμανική Lufthansa-MSC. Η προθεσμία για τις διαπραγματεύσεις είναι η 31η Οκτωβρίου.Το κόμμα της Μελόνι ,οι Fratelli d` Italia, είχαν διαφωνήσει προεκλογικά με την πώληση που αποφάσισε η κυβέρνηση Ντράγκι, και τώρα ουδείς γνωρίζει ποια θα είναι η αντίδραση ως κυβέρνηση.
Μεγάλο «αγκάθι» στις γαλλο-ιταλικές σχέσεις είναι και «φάκελος» Μεσόγειος, και συγκεκριμένα η Λιβύη, μια χώρα όπου Παρίσι και Ρώμη στηρίζουν αντίπαλες πλευρές. Η Γαλλία ήταν κοντά στον στρατηγό Χάφταρ, στο πλαίσιο του άξονα Αιγύπτου-Εμιράτων, ενώ η Ιταλία υποστηρίζει την κυβέρνηση της Τρίπολης.
Από κοντά και ο Σολτς
«Καλή συνεργασία» με την κυβέρνηση Μελόνι ζήτησε όμως και η Γερμανία, με τον καγκελάριο Ολαφ Σολτς να συγχαίρει με θέρμη την νέα πρωθυπουργό της Ιταλίας. «Όποτε γίνονται κυβερνητικές αλλαγές λόγω εκλογών, αυτό δεν μπορεί να καταστρέψει τις καλές σχέσεις που έχουμε με άλλα κράτη μέλη ή, για παράδειγμα, μεταξύ Γερμανίας και Ιταλίας. Θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε με μια πολύ καλή συνεργασία», δήλωσε ο Γερμανός Καγκελάριος.
Ο Σολτς είχε σχεδιάσει να υπογράψει τον περασμένο Δεκέμβριο με τον προκάτοχο της Μελόνι, Μάριο Ντράγκι, ένα Σχέδιο Δράσης μεταξύ Ιταλίας και Γερμανίας. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η πτώση της κυβέρνησης Ντράγκι οδήγησαν όμως στην αναβολή της συμφωνίας.Το Σχέδιο Δράσης βρισκόταν σε προχωρημένο στάδιο, σχεδόν έτοιμο για υπογραφή και τώρα όλα εξαρτώνται από τη βούληση της Τζόρτζια Μελόνι. Ο σοσιαλδημοκράτης βουλευτής Αξελ Σέφερ, πρόεδρος της γερμανοϊταλικής κοινοβουλευτικής ομάδας, σε άρθρο του στην ιστοσελίδα Euractiv χρησιμοποίησε πολύ σκληρούς τόνους κατά της ιταλικής ακροδεξιάς αλλά τόνισε επίσης ότι «θα ήταν μοιραίο λάθος να διακοπεί ο διάλογος και η συνεργασία με την ιταλική κοινωνία ως αντίδραση στο εκλογικό αποτέλεσμα…Αντίθετα, το Σχέδιο Δράσης χρειάζεται τώρα περισσότερο από ποτέ και δεν πρέπει να καθυστερήσει. Η δυσαρέσκεια για την ξενοφοβία είναι ισχυρότερη όπου δεν υπάρχουν σημεία επαφής»,τόνισε ο σοσιαλδημοκράτης βουλευτής. Αλλά και ο Χριστιανοδημοκράτης συνάδελφός του, Χανς-Γιούργκεν Τίες πρόσθεσε πώς «δεν υπάρχει εναλλακτική από τη συνέχιση του ιταλογερμανικού διαλόγου».
Τι θα πράξει η Μελόνι;
Αλλά και για τη Ρώμη, οι σχέσεις με το Παρίσι και το Βερολίνο είναι θεμελιώδεις. Η Γαλλία «θα χρειαστεί την Ιταλία για να σχηματίσει ένα σώμα, για να συγκρατήσει τη Γερμανία», λέει ο Κάρλο Πελάντα , καθηγητής οικονομικής γεωπολιτικής στο Πανεπιστήμιο Γουλιέλμο Μαρκόνι. «Αυτή η κατάσταση θέτει το δίλημμα στη νέα ιταλική κυβέρνηση εάν θα εμπλακεί περισσότερο με τη Γαλλία στη στρατηγική της για ευρωπαϊκή κυριαρχία ή να ακολουθήσει το Βερολίνο», λέει ο Ιταλός καθηγητής.
Η Γαλλία και οι σύμμαχοί της στην ΕΕ βλέπουν βέβαια ότι η Γερμανία περνάει μια τέλεια καταιγίδα. Το οικονομικό σύστημα του Βερολίνου βασίστηκε σε τέσσερις πυλώνες: ανοιχτό παγκόσμιο εμπόριο, ισχυρή κινεζική ζήτηση, φθηνή ρωσική ενέργεια, προσιτή εργασία. Με την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία, η παγκοσμιοποίηση άλλαξε ρυθμό. Ο κόσμος είναι πλέον πολύ λιγότερο ανοιχτός, η Κίνα δεν αναπτύσσεται τόσο πολύ, το φυσικό αέριο έχει γίνει πολύ πιο ακριβό για τη λειτουργία της γερμανικής βιομηχανίας, χωρίς να ξεχνάμε τον πληθωρισμό. Βρισκόμαστε σε μια εποχή που αμφισβητείται ακριβώς το μοντέλο της Γερμανίας. Και οι υπόλοιποι εταίροι στην ΕΕ το βλέπουν. Αλλοι με αγωνία και άλλοι, χαιρέκακα…
