Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Πώς θα απαντήσει η Κίνα στην επίσκεψη της Νάνσι Πελόζι στην Ταιβάν; Είναι το ερώτημα που θέτουν όλοι οι διεθνείς αναλυτές. Γιατί είναι σαφές ότι το Πεκίνο θα αντιδράσει, καθώς είχε σηκώσει πολύ τους τόνους για να αποτρέψει την επίσκεψη. Η κινεζική κομματική εφημερίδα Global Times μετέδωσε τα ξημερώματα ότι ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (PLA) ξεκίνησε μαζικές στρατιωτικές ασκήσεις γύρω από το νησί της Ταϊβάν.
Ο PLA θα πραγματοποιήσει επίσης μια σειρά από στρατιωτικές ασκήσεις με ζωντανά πυρά από τις 4 έως τις 7 Αυγούστου σε έξι διαφορετικές περιοχές περικυκλώνοντας το νησί της Ταϊβάν από όλες τις κατευθύνσεις, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Xinhua.
«Οι αναλυτές τονίζουν ότι υπάρχουν πολλές επιλογές στο τραπέζι για την Κίνα ώστε να επιταχύνει τη διαδικασία επανένωσης με την Ταιβάν», γράφει η Global Times και απειλεί: «Εκτός από στρατιωτικές ασκήσεις, οι επιλογές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν πλήγματα στρατιωτικών στόχων της Ταϊβάν, όπως έκανε ο PLA στην προηγούμενη κρίση στα Στενά της Ταϊβάν, προωθώντας νέα νομοθεσία για εθνική επανένωση, αποστολή στρατιωτικών αεροσκαφών και πλοίων που εισέλθουν στον «εναέριο χώρο» και τα «χωρικά ύδατα » του νησιού, τερματίζοντας τη σιωπηρή κατάπαυση του πυρός με τον στρατό της Ταϊβάν».
Ο εκπρόσωπος του αμερικανικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας ,Τζον Κίρμπι παραδέχτηκε ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες αναμένουν αντίποινα από την Κίνα για την επίσκεψη της προέδρου της Αμερικανικής Βουλής στην Ταϊβάν , αλλά μόνο μετά την αποχώρησή της». Ο Κίρμπι προέβλεψε ότι η Κίνα είναι έτοιμη να πραγματοποιήσει «στοχευμένες» στρατιωτικές ενέργειες.
Σε πρώτη φάση αναμένονται μεγάλης κλίμακας αεροναυτικά γυμνάσια στα στενά της Ταιβάν με πραγματικά πυρά, εκτιμούν Αμερικανοί αξιωματούχοι. Το κινεζικό πρακτορείο ειδήσεων Xinhua ανέφερε ότι ο υφυπουργός Εξωτερικών Σιε Φενγκ κάλεσε επειγόντως τον Αμερικανό πρεσβευτή στο Πεκίνο Νίκολας Μπερνς και διαμαρτυρήθηκε για την επίσκεψη της Πελόζι στην Ταϊβάν.
Ανοιχτά όλα τα σενάρια
Ο Ζακ Κούπερ , ανώτερος συνεργάτης του American Enterprise Institute, και μεταξύ των κορυφαίων ειδικών στις κινεζικές κινήσεις στον Ειρηνικό ,δεν αποκλείει κανένα σενάριο.
«Δεν έχουμε δει ακόμα την πραγματική κινεζική αντίδραση. Η Κίνα θα κάνει περισσότερες από μία χειρονομίες τις επόμενες 48 ώρες» εκτιμά ο Κούπερ. «Δεν αποκλείω στρατιωτική απάντηση. Πολλά θα εξαρτηθούν από το πώς θα προχωρήσει η επίσκεψη της Πελόζι. Πολιτικά και οικονομικά, η Κίνα θα κάνει αρκετές άλλες χειρονομίες τους επόμενους μήνες», λέει ο αμερικανός αναλυτής. Δεν κρύβει την ανησυχία του για τον υπαρκτό κίνδυνο ενός ατυχήματος. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μετακινήσει επιπλέον δυνάμεις στην περιοχή και οι Κινέζοι έχουν κάνει το ίδιο, θα είναι μια περίοδος μεγάλης έντασης. Υπάρχουν τόσα πολλά αεροπλάνα που πετούν στον ουρανό γύρω από την Ταϊβάν που δεν μπορεί να αποκλειστεί ένα ατύχημα. Η υπερβολική πρόκληση από το κινεζικό ναυτικό θα μπορούσε να προκαλέσει αντίδραση από τις δυνάμεις των ΗΠΑ ή της Ταϊβάν»
Ήταν λάθος το ταξίδι;
Η Πελόζι εξήγησε τους λόγους της επίσκεψής της στην Washington Post. Αλλά ουδείς σημαντικός αναλυτής θεωρεί πώς η επίσκεψή θα φέρει πολλά οφέλη στην Ταϊβάν.Αυτό το ταξίδι δεν αυξάνει τις στρατιωτικές αμυντικές δυνατότητες της Ταϊβάν, ενώ συνεπάγεται μεγάλους στρατηγικούς κινδύνους.
Η Ταϊβάν δεν είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει μια στρατιωτική εισβολή. Η Κίνα είναι πολύ πιο ικανή στο στρατιωτικό μέτωπο από ό,τι στο παρελθόν και η Ταϊβάν δεν έχει επενδύσει αρκετά στην άμυνας της.Ωστόσο αν η Κίνα επιτεθεί,θα επέμβουν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Πρόεδρος Μπάιντεν το έχει ξεκαθαρίσει, άλλωστε.
Αν ξεσπάσει όμως πόλεμος, θα επέμβουν άλλες χώρες της περιοχής. Η Ιαπωνία θα προχωρούσε επίσης στην υπεράσπιση της Ταϊβάν και τις Ηνωμένες Πολιτείες κατά πάσα πιθανότητα. Η Αυστραλία και η Νότια Κορέα θα μπορούσαν επίσης να παρασυρθούν σε μια σύγκρουση με απρόβλεπτο αποτέλεσμα.
Συσχέτιση με Ουκρανία
Η επαπειλούμενη κρίση στον Ειρηνικό,συμπίπτει ωστόσο με τον πόλεμο που εξαπέλυσε η Ρωσία στην Ουκρανία.
Προς αποφυγή αμφιβολιών, Ουκρανία και Ταιβάν είναι δυο διαφορετικά θέατρα συγκρούσεων σε γεωπολιτικό επίπεδο, έχουν όμως και αρκετές ομοιότητες:Ουκρανία και Ταϊβάν συνορεύουν με δύο αυτοκρατορίες, τη Ρωσία και την Κίνα , με τις οποίες συνδέονται αντίστοιχα σε ιστορικό και πολιτιστικό επίπεδο. Επιπλέον, και οι δύο χώρες αγγίζουν τη σφαίρα επιρροής των Ηνωμένων Πολιτειών, η μία στην Ανατολική Ευρώπη και η άλλη στον Ινδο-Ειρηνικό . Ωστόσο, η Ταϊβάν έχει σήμερα μεγαλύτερο γεωστρατηγικό βάρος από την Ουκρανία.
Τέλος στο δόγμα «μία Κίνα»;
Σε κάθε περίπτωση , η κίνηση της Πελόζι ισοδυναμεί με περαιτέρω σκόπιμη διάβρωση του δόγματος της «μίας Κίνας», που ακολουθεί η Ουάσιγκτον από την εποχή του Ρίτσαρντ Νίξον. Πριν από ένα χρόνο οι New York Times εκτιμούσαν ότι « η πολιτική του Μπάιντεν για την Ταϊβάν είναι πραγματικά, βαθιά απερίσκεπτη».
Ο Μπάιντεν έγινε ο πρώτος Αμερικανός πρόεδρος από το 1978 που φιλοξένησε τον απεσταλμένο της Ταϊβάν στην ορκωμοσία του. Τον Απρίλιο, η κυβέρνησή του ανακοίνωσε επίσης ότι χαλαρώνει τους περιορισμούς δεκαετιών στις επίσημες επαφές των ΗΠΑ με την κυβέρνηση της Ταϊβάν. Αυτές οι πολιτικές αυξάνουν τις πιθανότητες για έναν καταστροφικό πόλεμο. Όσο περισσότερο οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ταϊβάν κλείνουν επισήμως την πόρτα για την επανένωση, τόσο πιο πιθανό είναι το Πεκίνο να επιδιώξει την επανένωση με τη βία», προειδοποιούσαν οι New York Times.
Πολλοί σχολιαστές, ενώ είναι πολύ επικριτικοί προς την Κίνα, προειδοποιούν ότι αυτή είναι μια επικίνδυνη τάση. «Η κυβέρνηση Μπάιντεν παραμένει προσηλωμένη στο να είναι πιο επιθετική με την Κίνα από τον προκάτοχό της Ντόναλντ Τραμπ», λέει ο συντηρητικός ιστορικός Νάιλ Φέργκιουσον. Και πρόσθεσε: «Πιθανώς, οι υπολογισμοί στον Λευκό Οίκο συνδέονται με τις ενδιάμεσες εκλογές για την ανανέωση του Κογκρέσου τον Νοέμβριο. Θεωρεί η κυβέρνηση Μπάιντεν ότι το να είσαι σκληρός απέναντι στην Κίνα είναι ένας τρόπος για να νικήσουν οι Δημοκρατικοί στις εκλογές.Ωστόσο, είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι αυτός ο υπολογισμός θα υπερίσχυε στον Λευκό Οίκο εάν το αποτέλεσμα ήταν μια νέα διεθνής κρίση, με όλες τις πιθανές οικονομικές συνέπειες», τονίζει ο Φέργκιουσον.
«Αυτό που είναι κρίσιμο είναι ο λαός της Ταϊβάν να διατηρήσει την ατομική του ελευθερία και ο πλανήτης να μην αντιμετωπίσει έναν τρίτο Παγκόσμιο πόλεμο» έγραφαν οι Times. «Ο καλύτερος τρόπος για τις Ηνωμένες Πολιτείες να πετύχουν αυτούς τους στόχους είναι να διατηρήσουν τη στρατιωτική υποστήριξη της Αμερικής προς την Ταϊβάν, διατηρώντας παράλληλα το πλαίσιο της «μίας Κίνας» που για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες συνέβαλε στη διατήρηση της ειρήνης σε ένα από τα πιο επικίνδυνα μέρη στη γη».
