Για ένα νέο κύμα αντισημιτισμού κάνουν λόγο εβραϊκές κοινότητες στην κεντρική Ευρώπη. Ο επικεφαλής της κοινότητας στη Βαρσοβία μάλιστα υποστηρίζει ότι οι Εβραίοι αισθάνονται μια διαρκή ανησυχία και φόβο.
Στην Ουγγαρία το ακροδεξιό κόμμα Jobbik βάλλει ανοιχτά κατά των Εβραίων ενώ στην Αυστρία έχει διπλασιαστεί ο αριθμός των αντισημιτικών επιθέσεων.
Ποια είναι όμως τα αίτια αυτής της ιδιαίτερα ανησυχητικής εξέλιξης; Και πώς μπορεί να ανακοπεί αυτό το νέο κύμα αντισημιτισμού στην Ευρώπη; Τα ερωτήματα αυτά απασχόλησαν πρόσφατο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης με τη συμμετοχή δεκάδων ακαδημαϊκών, ιστορικών και συγγραφέων.
Ένα από τα ερωτήματα που απασχόλησαν τους ειδικούς, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο, ήταν γιατί να παρατηρούνται τέτοια φαινόμενα ειδικά στις χώρες εκείνες που έζησαν τα πιο φρικτά και αποτρόπαια εγκλήματα των ναζί και όπου έχασαν τη ζωή τους πάνω από έξι εκατομμύρια Εβραίοι; Μια προσπάθεια προσέγγισης από τον αυστριακό συγγραφέα και ιστορικό Ντόρον Ραμπινόβιτσι:
«Μετά το 1945 υπάρχει μια μορφή αντισημιτισμού που λέγεται δευτερεύουσα. Ο αντισημιτισμός αυτός υφίσταται όχι παρά το γεγονός ότι υπήρξε το Άουσβιτς, αλλά εξαιτίας του Άουσβιτς. Είναι λες και οι αντισημίτες δεν μπορούν να συγχωρήσουν… και είναι οργισμένοι με τους Εβραίους, λόγω του Άουσβιτς. Εξαιτίας των ενοχών τους δημιουργούνται και νέες μορφές αντισημιτισμού».
Βαθιά ανησυχία στην Ουγγαρία
Το 2013 το ακροδεξιό κόμμα Jobbik της Ουγγαρίας είχε διοργανώσει εκδηλώσεις διαμαρτυρίας κατά της διοργάνωσης τότε του Παγκόσμιου Εβραϊκού Συνεδρίου στη Βουδαπέστη. Στις επόμενες εκλογές κατάφερε να αποσπάσει το 20% των ψήφων. Σήμερα το ακροδεξιό κόμμα ισχυρίζεται ότι έχει αλλάξει ταυτότητα και δεν είναι πλέον ούτε ξενοφοβικό, ούτε αντισημιτικό. Για την εβραϊκή κοινότητα της Ουγγαρίας όμως -την ίσως πιο δραστήρια στην Ευρώπη- αυτό δεν είναι διόλου καθησυχαστικό.
Ο καθηγητής Ιλντίκο Μπάρνα από το Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης έβαλε πρόσφατα στο μικροσκόπιο επιστημονικής έρευνας τις εμπειρίες των Ούγγρων Εβραίων: «Στους Ούγγρους υπάρχει μια βαθιά ανησυχία για την κατάσταση στην Ουγγαρία. Δεν είναι τόσο ότι πέφτουν θύματα εγκληματικών πράξεων ή μίσους αλλά ότι αισθάνονται πολύ ανασφαλείς και ότι ο αντισημιτισμός έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια».
«Όπλα» κατά του αντισημιτισμού
Οι εκτιμήσεις των ειδικών συγκλίνουν πάντως στο ότι το μοναδικό «όπλο» κατά του αντισημιτισμού είναι η εκπαίδευση. Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Χένρι Μέτλες από το Πανεπιστήμιο της δυτικής Σκωτίας:
«Έχουμε διαπιστώσει ότι έχοντας μάθει και ενημερωθεί για το Ολοκαύτωμα, τα παιδιά μπορούσαν στη συνέχεια να διηγηθούν τι έγινε και ποιοι ήταν οι ναζί, όχι όμως και τι ήταν ο αντισημιτισμός. Και αυτό διότι οι καθηγητές τους μιλούσαν για ρατσισμό εναντίον των Εβραίων (σσ. και όχι για αντισημιτισμό) . Όταν όμως ανοίγουν τις τηλεοράσεις και ακούνε για αντισημιτικές επιθέσεις πρέπει να γνωρίζουν τι σημαίνει αυτό. Θέλουμε να γνωρίζουν τον όρο αντισημιτισμό».
