Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
«Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία προαναγγέλλει τη μετάβαση σε μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων, που θα είναι λιγότερο σταθερή από τον Ψυχρό Πόλεμο»: Το αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy δεν θα μπορούσε να περιγράψει καλύτερα τον κόσμο που θα ζήσουμε στο εξής. Εκτιμά μάλιστα ότι η σύγκρουση στην ιστορία που προσφέρει τους μεγαλύτερους παραλληλισμούς είναι ο πόλεμος της Κορέας στη δεκαετία, από τον οποίο ξεκίνησε ουσιαστικά ο Ψυχρός Πόλεμος σε παγκόσμια κλίμακα. «Τα τρία χρόνια πολέμου στην Κορέα, όχι μόνο σφράγισαν τη μοίρα του κορεατικού έθνους ως διχασμένου για τις επόμενες δεκαετίες, αλλά είχαν επίσης μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για την παγκόσμια τάξη… Ο πόλεμος αυτός έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ενδυνάμωση του Ψυχρού Πολέμου σε παγκόσμια κλίμακα και εδραίωσε το ΝΑΤΟ ως Συμμαχία», τονίζει το αμερικανικό περιοδικό.
Εβδομήντα χρόνια μετά, το νέο σκηνικό θυμίζει πλέον την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Το νέο «Στρατηγικό δόγμα», που υιοθετήθηκε 12 χρόνια μετά το προηγούμενο στη Σύνοδο Κορυφής της Λισαβόνας το 2010- χαρακτηρίζει τη Μόσχα ως «την πιο σημαντική και άμεση απειλή για την ασφάλεια των συμμάχων και για την ειρήνη και τη σταθερότητα» στον ευρωατλαντικό χώρο. Και στο επίκεντρο είναι η Ευρώπη.
Ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ ανακοίνωσε ότι η υφιστάμενη δύναμη ταχείας αντίδρασης του ΝΑΤΟ (NATO Response Force-NRF) πρόκειται να επταπλασιαστεί –από 40.000 σε 300.000 στρατιώτες και μάλιστα έως το επόμενο έτος. Ο Μπεν Χότζες, πρώην διοικητής των Αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων στην Ευρώπη, προβλέπει ότι ο αριθμός των αμερικανικών στρατευμάτων στην περιοχή θα αυξηθεί μεταξύ 100.000 και 120.000. Μετά τον Β` Παγκόσμιο πόλεμο, οι αμερικανικές δυνάμεις στην Ευρώπη έφτασαν τις 300.000, στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου.
Η αποκαλούμενη στρατηγική «tripwire» που υιοθέτησε το ΝΑΤΟ μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 –μικρές στρατιωτικές ομάδες που τοποθετήθηκαν στην βορειο-ανατολική πτέρυγα της συμμαχίας για πιθανή απάντηση, αλλά χωρίς να προκαλέσουν τη Μόσχα- έχει παραμεριστεί. Σε απάντηση στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν κατά τη διάρκεια της Συνόδου του ΝΑΤΟ ότι θα στείλουν περισσότερα αντιτορπιλικά, συστήματα αεράμυνας και θα αναδιατάξουν τα στρατεύματα της Συμμαχίας, πιο ανατολικά, τους επόμενους μήνες.
«ΝΑΤΟποίηση της Ευρώπης»
«Ο Πούτιν απέτυχε να κλείσει την πόρτα στο ΝΑΤΟ και παίρνει το αντίθετο από αυτό που ήθελε», είπε ο Στόλτενμπεργκ. Ο Πούτιν ήθελε να φινλανδοποιηθεί η Ευρώπη. Θα πάρει τη NΑΤΟποίηση της Ευρώπης», τόνισε χαρακτηριστικά ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν. Αν όντως ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν εισέβαλε στην Ουκρανία φοβούμενος ότι το ΝΑΤΟ θα έφτανε στο κατώφλι της Μόσχας, αναμφίβολα πέτυχε το αντίθετο.» Σε ένα είδος γκραν σλαμ που ξεκίνησε την περασμένη εβδομάδα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες, συνεχίστηκε στη σύνοδο κορυφής της G7 στο Ελμάου και έφτασε στο τελικό στάδιο με τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, η Δύση λέει στο αφεντικό του Κρεμλίνου ότι είναι έτοιμη να πολεμήσει ενάντια στις αυτοκρατορικές του προθέσεις για όσο διάστημα χρειαστεί», σημειώνει η Ιταλική Corriere della Sera.
Οι 300.000 στρατιώτες της NRF θα είναι εκπαιδευμένοι και προετοιμασμένοι να απαντήσουν σε μια επίθεση εντός 30 ημερών, γεγονός που αντιπροσωπεύει μια επιστροφή στο δόγμα του ΝΑΤΟ στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, όπου οι στρατιωτικοί διοικητές θα έχουν λεπτομερή σχέδια για άμυνα έναντι επιθέσεων σε συγκεκριμένα εδάφη με συγκεκριμένα στρατεύματα και όπλα. Ένα νέο αρχηγείο του αμερικανικού στρατού που θα σταθμεύει μόνιμα στην Πολωνία θα υποστηρίξει την προσπάθεια ετοιμότητας, η οποία πρόκειται να εφαρμοστεί τον επόμενο χρόνο. Προς το παρόν, δεν υπάρχει σχέδιο για το πώς θα συνεργαστεί η νέα δύναμη επέμβασης, η οποία προφανώς θα αποτελείται από υπάρχουσες μονάδες από τις 32 –πλέον-χώρες μέλη της Συμμαχίας, καθώς υπολογίζεται ότι Φινλανδία και Σουηδία θα έχουν ενταχθεί πλήρως σε περίπου 8 μήνες. Η Ρόουζ Γκετεμέλερ, πρώην αναπληρωτής γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, είπε ότι η συμμαχία συμφώνησε σε μια «μεγάλη ανανέωση της ετοιμότητάς της να πολεμήσει, εάν χρειαστεί».
Τα αντίμετρα του Πούτιν
«Το Κρεμλίνο πρέπει να αισθάνεται ακόμα πιο στριμωγμένο από τα νέα μέτρα του ΝΑΤΟ», γράφει η γερμανική Tagesspiegel και προειδοποιεί: «Η Μόσχα θα πρέπει να αντιδράσει έτσι και αλλιώς – κάτι που δύσκολα θα ενισχύσει την ασφάλεια στην Ευρώπη». Η ρωσική Nesawissimaja Gazeta υποστηρίζει μάλιστα ότι «το ΝΑΤΟ, κηρύσσοντας τη Ρωσία ως τη μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλειά του,για πρώτη φορά μετά από 30 χρόνια – από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου – η Βορειοατλαντική Συμμαχία επιστρέφει στο καθήκον για το οποίο ιδρύθηκε το 1949: να περιορίσει τη Σοβιετική Ένωση».
Ηδη,ο Πούτιν δεν έχει κουραστεί να ανακοινώνει «αντίμετρα». Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν κατηγόρησε το ΝΑΤΟ για «αυτοκρατορικές φιλοδοξίες». Το ΝΑΤΟ προσπαθεί να διεκδικήσει την «υπεροχή» του μέσω της σύγκρουσης στην Ουκρανία, είπε ο Πούτιν σε δημοσιογράφους στην πρωτεύουσα του Τουρκμενιστάν, Ασγκαμπάντ, στη διάρκεια της συνάντησης της λεγόμενης ομάδας των «Πέντε της Κασπίας», στην οποία -εκτός από τη Ρωσία και το Τουρκμενιστάν, μετέχουν επίσης το Καζακστάν, το Αζερμπαϊτζάν και το Ιράν. Ο Πούτιν υποστήριξε πώς «δεν υπάρχει τίποτα που να μας ανησυχεί για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ,αλλά προειδοποίησε πως οι δύο σκανδιναβικές χώρες θα πρέπει να προετοιμαστούν για μια ρωσική αντίδραση. Το τι ακριβώς θα κάνει η Ρωσία είναι ασαφές. Όμως είναι πολύ πιθανό το Κρεμλίνο να προσπαθήσει να αιφνιδιάσει τη Δύση.
Αλλά και το τι ακούγεται από την άλλη πλευρά, δεν περιγράφεται. Στο στόχαστρο μπαίνει η Κίνα και ο Ινδο-Ειρηνικός, ενώ ο βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον έκανε λόγο για μια «ανασύσταση του Mare Nostrum της …Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας», με τη συγκρότηση μιας ευρύτερης συμμαχίας που θα περιλαμβάνει την Τουρκία και τις χώρες στη βόρεια Αφρική.
