Υπερψηφίστηκε με συντριπτική πλειοψηφία 448 ψήφων υπέρ έναντι 67 κατά και 107 αποχών, η φετινή έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ) για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας κατά το 2021.
Η έκθεση συνιστά κόλαφο για την γείτονα χώρα αναφορικά με τις επιδόσεις της στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου αλλά και σε ό,τι αφορά στην προκλητικότητα της έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου.
Συγκεκριμένα, διαμέσου ενός καταιγισμού 54 επιμέρους σημείων κριτικής και επισημάνσεων, τονίζεται, μεταξύ άλλων, ότι συνεχίζεται η διολίσθηση στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, καθώς η δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα σ΄αυτήν οπισθοχωρούν, γεγονός για το οποίο οι ευρωβουλευτές εκφράζουν ανησυχίες.
Όπως τονίζεται σε σχετική ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, χωρίς σαφή και σημαντική πρόοδο στις μεταρρυθμίσεις, το Κοινοβούλιο δεν μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο επανέναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, προειδοποιούν οι ευρωβουλευτές.
Ειδικότερα, οι ευρωβουλευτές υπογραμμίζουν ότι, παρά τις επανειλημμένες δηλώσεις της Τουρκίας σχετικά με τον στόχο της προσχώρησης στην ΕΕ, τα τελευταία δύο χρόνια παρατηρείται συνεχής οπισθοδρόμηση όσον αφορά τις σχετικές δεσμεύσεις της.
Το Κοινοβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρόσφατη ελαφρά βελτίωση των σχέσεων ΕΕ – Τουρκίας, ιδίως όσον αφορά τους διαλόγους υψηλού επιπέδου. Δυστυχώς, αυτή η ενισχυμένη συνεργασία συνυπάρχει μαζί με τις τακτικές συγκρούσεις, καθώς οι σχέσεις με τα γειτονικά κράτη μέλη της ΕΕ εξακολουθούν να αποτελούν πρόκληση, τονίζουν οι ευρωβουλευτές.
Η έκθεση επισημαίνει επίσης τη συνεχιζόμενη επιδείνωση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία. Το ΕΚ εκφράζει τη λύπη για τη διαρκή νομική και διοικητική πίεση που ασκεί η τουρκική κυβέρνηση στην κοινωνία των πολιτών και τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τους δικηγόρους και τους δημοσιογράφους, καλώντας την Επιτροπή να παράσχει επαρκή στήριξη προς τις προσπάθειες υπέρ της δημοκρατίας στην Τουρκία.
Καταδίκη της προκλητικής συμπεριφοράς
Οι ευρωβουλευτές επισημαίνουν ότι, παρά ορισμένες ενδείξεις αποκλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειο στο μεσοδιάστημα από την τελευταία έκθεση του ΕΚ για την Τουρκία, πρόσφατα παρατηρήθηκε νέα έξαρση και εκφράζουν τη λύπη τους για τις πρόσφατες δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων που αμφισβητούν την κυριαρχία της Ελλάδας σε ορισμένα από τα νησιά της οι οποίες είναι αντιπαραγωγικές και υπονομεύουν το περιβάλλον ασφαλείας στην περιοχή. Επαναλαμβάνοντας την έκκληση προς όλες τις πλευρές να υπάρξει ειλικρινής συλλογική προσπάθεια διαπραγμάτευσης για τα όρια των ΑΟΖ και των υφαλοκρηπίδων στην περιοχή στη βάση της καλής πίστης και των διεθνών κανόνων, καταδικάζουν την παρενόχληση ερευνητικών σκαφών εντός της Κυπριακής ΑΟΖ, καθώς και τις παραβιάσεις του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου, συμπεριλαμβανομένων των υπερπτήσεων. Χαιρετίζουν την συνεισφορά της Τουρκίας στην διασφάλιση επάρκειας εφοδιασμού φυσικού αερίου μέσω της διασύνδεσης των αγωγών «Trans-Anatolian Pipeline (TANAP)» και «Trans Adriatic Pipeline (TAP)» και επαναλαμβάνουν τη στήριξή τους για την πρόταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για μια πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο, τονίζοντας ότι η Πράσινη Συμφωνία παρέχει σημαντικές ευκαιρίες για την επίτευξη συνεργατικών, βιώσιμων και χωρίς αποκλεισμούς ενεργειακών λύσεων.
Επιπροσθέτως, οι ευρωβουλευτές εκφράζουν τη λύπη τους για το γεγονός ότι το κυπριακό πρόβλημα παραμένει ανεπίλυτο και επαναλαμβάνουν σθεναρά ότι μια λύση σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και εντός του διεθνούς νομικού πλαισίου είναι η μόνη βιώσιμη λύση. Καλούν την Άγκυρα ,να εγκαταλείψει την απαράδεκτη πρόταση της για μια «λύση δύο κρατών», να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Κύπρο και να απόσχει από τυχόν μονομερείς ενέργειες που θα παγιώσουν τη μόνιμη διαίρεση της νήσου, όπως και από ενέργειες που αλλοιώνουν τη δημογραφική της ισορροπία. Καταδικάζουν ακόμη την υπογραφή του λεγόμενου οικονομικού και χρηματοδοτικού πρωτοκόλλου μεταξύ της Τουρκίας και των μη ελεγχόμενων από την κυβέρνηση περιοχών της Κύπρου. αλλά και τη στάση της όσον αφορά τη συνέχιση της παραβίασης των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη μεταβίβαση των Βαρωσίων στους νόμιμους κατοίκους τους. Καλούν την Τουρκία να δώσει στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα τον απαραίτητο χώρο για να δράσει σύμφωνα με το ρόλο της ως νόμιμη κοινότητα στη νήσο και επίσης την Επιτροπή να αυξήσει τις προσπάθειές της για την επαφή με την κοινότητα αυτή, υπενθυμίζοντας ότι η θέση της είναι στην ΕΕ.
Οι αντιρρήσεις για Σουηδία και Φινλανδία
Οι ευρωβουλευτές καλούν την τουρκική κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τις αιτήσεις της Φινλανδίας και της Σουηδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ με καλή πίστη, να συμμετάσχει εποικοδομητικά στις προσπάθειες για την επίλυση των εκκρεμών ζητημάτων σύμφωνα με τις αξίες και τις νομικές απαιτήσεις της ΕΕ και να απόσχει από την άσκηση αδικαιολόγητης πίεσης κατά τη διαδικασία αυτή. Υπό τις παρούσες σοβαρές συνθήκες, είναι σημαντικό όλοι οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ να ενεργούν με προορατικότητα και να επικυρώσουν ταχέως τα πρωτόκολλα προσχώρησης των δύο χωρών.
Η σημασία της στενής συνεργασίας
Πάντως, οι ευρωβουλευτές χαιρετίζουν την προθυμία της Τουρκίας να ενεργήσει ως διαμεσολαβητής στον ρωσικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας, και τονίζουν τη ζωτική σημασία της καλής συνεργασίας ΕΕ-Τουρκίας στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας στην τρέχουσα δύσκολη συγκυρία και ευχαριστούν την Άγκυρα για τη σταθερή ευθυγράμμισή της με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ.
Η έκθεση επαινεί τις προσπάθειες της Τουρκίας να συνεχίσει να φιλοξενεί τον μεγαλύτερο προσφυγικό πληθυσμό στον κόσμο και σημειώνει τη συνεχή παροχή ενωσιακής χρηματοδότησης για τον σκοπό αυτό, την οποία οι ευρωβουλευτές δεσμεύονται να διατηρήσουν στο μέλλον.
Υποστηρίζουν επίσης την πρόταση της Επιτροπής να αρχίσουν διαπραγματεύσεις για την επικαιροποίηση μιας αμοιβαία επωφελούς τελωνειακής ένωσης, αλλά προειδοποιούν ότι το Κοινοβούλιο θα υποστηρίξει μια τελική συμφωνία μόνον εφόσον πληρούνται οι απαραίτητες δημοκρατικές προϋποθέσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και τις σχέσεις καλής γειτονίας.
Συνοψίζοντας, το Κοινοβούλιο αναφέρει ότι δεν μπορεί, στο παρόν στάδιο, να δικαιολογήσει την τροποποίηση της θέσης του σχετικά με την επίσημη αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, οι οποίες ουσιαστικά βρίσκονται σε αδιέξοδο από το 2018. “Αψηφώντας ανοιχτά τις δεσμευτικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε σχέση με την υπόθεση του Osman Kavala και άλλων, η σημερινή τουρκική κυβέρνηση έχει σκοπίμως καταστρέψει οποιεσδήποτε προσδοκίες για επανέναρξη της διαδικασίας προσχώρησης στην ΕΕ υπό τις παρούσες συνθήκες” τονίζεται στην Έκθεση.
«Στους σημερινούς δύσκολους καιρούς, είναι πιο σημαντικό από ποτέ να υπενθυμιστεί ότι οι αξίες και οι αρχές, που βρίσκονται στο επίκεντρο οποιασδήποτε διαδικασίας προσχώρησης στην ΕΕ, δεν μπορούν παραμεριστούν λόγω κάποιας έκτακτης γεωπολιτικής κατάστασης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Κοινοβούλιο, και ελπίζω ότι το ίδιο θα πράξουν όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, δεν θα παραμείνει σιωπηλό μπροστά στον σημερινό αυταρχικό φαύλο κύκλο της χώρας. Αντί να ανακτηθεί η χαμένη εμπιστοσύνη, η οποία είναι απαραίτητο κεφάλαιο στις σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας, χάνουμε περισσότερη τώρα: Το ανεύθυνο βέτο στο ΝΑΤΟ και οι αυξανόμενες εντάσεις προς τα κράτη μέλη της ΕΕ αποτελούν ανησυχητικές ενδείξεις για το προσεχές μέλλον, τις οποίες σημαδεύει μια προεκλογική κατάσταση στη χώρα. Εάν δεν υπάρξει αλλαγή, θεωρώ ότι δύσκολα θα επιβιώσει η διαδικασία προσχώρησης ακόμη πέντε χρόνια», δήλωσε ο εισηγητής Nacho Sánchez Amor (Σοσιαλιστές, Ισπανία)
Ολόκληρη η Έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επί της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας το 2021 καθώς και οι σχετικές τροπολογίες επί άρθρων της, βρίσκονται στην ακόλουθη ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-9-2022-0149_EL.html#
