Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Σουηδία και Φινλανδία ετοιμάζονται να πουν οριστικά αντίο στο καθεστώς της ουδετερότητάς τους και να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, σε μία ιστορική απόφαση για τις ίδιες και τη Βορειοατλαντική Συμμαχία και σε μία εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο για τις γεωπολιτικές εξελίξεις στον πλανήτη. Θα πρέπει όμως να προσπεράσουν – πέρα από τις ρωσικές απειλές- και ένα εμπόδιο μέσα στο ΝΑΤΟ. Τις τουρκικές αντιδράσεις.
Η Άγκυρα εμφανίζεται αποφασισμένη να «παζαρέψει» την ένταξη των δύο χωρών, προκειμένου να εξασφαλίσει περισσότερες εγγυήσεις για τη στάση των δυτικών συμμάχων έναντι των Κούρδων μαχητών, αλλά και πιθανότατα υποχωρήσεις που έχουν να κάνουν με τα F-16 και F-35. Και μπορεί ο Στόλτενμπεργκ να να εμφανίζεται άκρως διαλλακτικός απέναντί της, αλλά η κίνησή της αυτή ενέχει το ρίσκο να εξαγριώσει αρκετά κράτη – μέλη του ΝΑΤΟ.
Όπως εξηγούν ειδικοί η Τουρκία, που εντάχθηκε στη Συμμαχία το 1952, είναι πράγματι καθοριστικός παίχτης για το ΝΑΤΟ, έχοντας να επιδείξει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό μεταξύ των 30 μελών μετά τις ΗΠΑ. Όμως αυτή τη στιγμή παρουσιάζεται ως ένας αναξιόπιστος εταίρος.
«Το διακύβευμα είναι τεράστιο» γράφει χαρακτηριστικά σε σημερινό σημείωμά του ο Τίμοθι Ας, στρατηγικός αναλυτής αναδυόμενων αγορών στη Bluebay Asset Management: «Υπάρχει η αίσθηση ότι σιγοβράζει μία μεγάλη κρίση στις σχέσεις Τουρκίας – Δύσης σχετικά με τις αιτήσεις ένταξης Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ». Προσθέτει δε πως «άλλα κράτη – μέλη του ΝΑΤΟ θα είναι εξοργισμένα με την Τουρκία δεδομένου πόσο ξεκάθαρος και υπαρκτός είναι σήμερα ο κίνδυνος που συνιστά για την Ευρώπη ο Πούτιν και η εισβολή του στην Ουκρανία».
Η Τουρκία, συνεχίζει ο αναλυτής, «θα θεωρηθεί ένας αναξιόπιστος εταίρος. Και αυτό θα δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερη δυσπιστία και κακό κλίμα μεταξύ των δύο πλευρών».
Το CNBC την ίδια ώρα θυμίζει πως η Τουρκία φιλοξενεί πυρηνικά όπλα των ΗΠΑ, τα οποία κάποιοι Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν πει ότι θα πρέπει να μετακινηθούν αλλού, εξαιτίας των αυξανόμενων εντάσεων ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και την Άγκυρα τα τελευταία χρόνια. Οι εντάσεις αυτές πηγάζουν κυρίως από την αναθέρμανση των σχέσεων του Ερντογάν με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και την απόφασή του να αγοράσει το ρωσικό σύστημα S-400 (κάτι που πυροδότησε την έξοδό της από το πρόγραμμα των F-35).
Αν και η Τουρκία έχει στηρίξει την Ουκρανία (μεταξύ άλλων και με τα drones Μπαϊρακτάρ) και έχει προσπαθήσει να παίξει τον ρόλο «ειρηνοποιού» ανάμεσα σε Μόσχα και Κίεβο, εξακολουθεί να αρνείται να επιβάλλει κυρώσεις στη Ρωσία και αυτό είναι ακόμη μία διαφοροποίηση σε σχέση με τη στάση των άλλων μελών του ΝΑΤΟ.
Ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι οι απειλές Ερντογάν για βέτο στην ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας είναι μόνο λόγια. Το Bloomberg σχολιάζει πως θα είναι δύσκολο η Τουρκία να πετύχει τις επιδιώξεις. Στο ίδιο μήκος κύματος και η Eurasia Group. «Παρά τις αντιρρήσεις της, η Άγκυρα δεν θα μπλοκάρει την είσοδο των δύο χωρών στη Συμμαχία» έγραψαν αναλυτές της. «Ο Ερντογάν πιθανότατα θέλει να διασφαλίσει κάποιες υποχωρήσει κυρίως από τη Σουηδία. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν τη χαλάρωση του εμπάργκο της Στοκχόλμης στις πωλήσεις όπλων στην Τουρκία και αναγνώριση του PKK ως τρομοκρατικής οργάνωσης» ανέφεραν σε σημείωμά τους.
Ο κορυφαίος σύμβουλος του Ερντογάν σε ζητήματα εξωτερικής, Ιμπραήμ Καλίν, διαβεβάιωσε άλλωστε σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Reuters: «Δεν κλείνουμε την πόρτα».
