Της Ιωάννας Βαρδαλαχάκη
[email protected]
Την περίοδο πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι αναλυτές προσπαθούσαν να προβλέψουν τις κινήσεις του Ρώσου προέδρου και τις επακόλουθες συνέπειές τους. Αρκετοί, μάλιστα συμφωνούσαν ότι εφόσον η Ρωσία επιτεθεί στην Ουκρανία, η κίνηση αυτή θα σπρώξει τη Φινλανδία και την Σουηδία στους κόλπους του ΝΑΤΟ. Σήμερα, και μετά από 54 ημέρες πολέμου, το ενδεχόμενο αυτό μόνο υποθετικό που δεν είναι.
Τις τελευταίες επτά εβδομάδες, οι πολιτικές ασφαλείας των δύο χωρών έχουν αλλάξει περισσότερο από ό,τι έχουν αλλάξει τις τελευταίες έξι δεκαετίες. Οι δύο χώρες τείνουν να κάνουν παρόμοια πράγματα, αλλά η αμυντική τους συνεργασία βάθυνε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Κριμαία το 2014.
Παρόλο που οι κεντροαριστερές κυβερνήσεις στη Φινλανδία και τη Σουηδία αντιτίθενται ιστορικά στην ένταξη στο ΝΑΤΟ, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι ενέργειες του Πούτιν στην Ουκρανία έχουν προετοιμάσει τα κοινοβούλιά τους για αλλαγή. Πλέον, είναι πιθανό να σπάσουν τη μακρά ιστορία τους στην ουδετερότητα, με τις αιτήσεις τους για ένταξη στο ΝΑΤΟ να είναι πιθανό να υποβληθούν τους επόμενους δύο μήνες.
Παρόλο που και οι δύο χώρες επιμένουν ότι η ένταξη στο ΝΑΤΟ εξακολουθεί να είναι υπό εξέταση, την προηγούμενη εβδομάδα οι πρωθυπουργοί τους εκφράστηκαν θετικά, αν και η Φινλανδία φαίνεται πιο σίγουρη από τη Σουηδία και είναι πιθανό να κινηθεί πρώτη. «Και όταν το κάνει, θα ακολουθήσει και η Σουηδία», εκτιμάει ο δημοσιογράφος Φρέντρικ Έριξον.
Ιδανική εξέλιξη για το ΝΑΤΟ
Το ΝΑΤΟ δεν θα μπορούσε να ζητήσει περισσότερα, σχολιάζει από την πλευρά του το gzeromedia, εξηγώντας πως η Φινλανδία και η Σουηδία έχουν το πιο εκτεταμένο επίπεδο αμυντικής συνεργασίας μεταξύ των σκανδιναβικών κρατών. Συνεργάζονται συχνά και καλά μεταξύ τους, είναι ενεργά μέλη της Nordic Defense Cooperation, της πανσκανδιναβικής στρατιωτικής ομάδας που επιτρέπει κοινές επιχειρήσεις και είναι δύο από τους έξι Συνεργάτες Ενισχυμένης Ευκαιρίας για το ΝΑΤΟ, η πλησιέστερη ταξινόμηση εταιρικής σχέσης με τη συμμαχία, και ένα καθεστώς που διαθέτει επίσης η Ουκρανία.
«Η Σουηδία και η Φινλανδία είναι πολύ στενοί εταίροι του ΝΑΤΟ. Είναι στρατιωτικά προηγμένες και γνώστες της τεχνολογίας. Οι παραδόσεις τους περί ΄΄καθολικής άμυνας΄΄ θα βοηθήσουν το ΝΑΤΟ να κατανοήσει το πώς οι συμμαχικές κοινωνίες πρέπει να οικοδομήσουν ανθεκτικότητα έναντι των διασπαστικών απειλών», σχολιάζει ο Νταν του Brookings Institution. «Η συμμαχία θα ενισχυόταν πολύ με τη συμμετοχή τους», προσθέτει, συνοψίζοντας τις δύο βασικές συνέπειες.
Οι συνέπειες
1. Ο άμεσος αντίκτυπος θα είναι γεωγραφικός, εξηγεί. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, το ΝΑΤΟ μοιραζόταν μόνο λίγα σύνορα με τη Ρωσία, στη βόρεια Νορβηγία. Το 1999, αυξήθηκε στα 270 μίλια, καθώς η Πολωνία συνδέθηκε με τον ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ. Μετά την ένταξη των τριών χωρών της Βαλτικής (Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία) το 2004, εκτινάχθηκε στα 770 μίλια.
Αν η Φινλανδία μπει στο ΝΑΤΟ, τα σύνορα των 800 μιλίων της χώρας που αφορούν κυρίως ακατοίκητα δάση, διπλασιάζουν το μήκος των συνόρων του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία.
Επίσης αν προστεθούν οι δύο χώρες στο ΝΑΤΟ, θα αμβλύνουν επίσης την πίεση στην υποστήριξή του προς τα κράτη της Βαλτικής, ενώ παράλληλα η επέκταση θα συνέδεε όλη τη σκανδιναβική περιοχή σε έναν χώρο του ΝΑΤΟ, αυξάνοντας το όριο κινδύνου για τη Ρωσία σε περίπτωση που σκεφτεί οποιαδήποτε περαιτέρω επίθεση.
2. Από την άλλη, παρόλο που τίποτα δεν έχει κριθεί ακόμα, το Κρεμλίνο δεν παίρνει αψήφιστα την θετική διάθεση των δύο χωρών προς το ΝΑΤΟ, απειλώντας με την ανάπτυξη πυρηνικών και υπερηχητικών όπλων στη Βαλτική για την ενίσχυση της άμυνας. «Εάν η Σουηδία και η Φινλανδία ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, το μήκος των χερσαίων συνόρων της συμμαχίας με τη Ρωσική Ομοσπονδία θα υπερδιπλασιαστεί. Φυσικά, αυτά τα σύνορα θα πρέπει να ενισχυθούν », έχει δηλώσει ο στενός σύμμαχος του Πούτιν και πρώην πρόεδρος της Ρωσίας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ.
Η επέκταση αυτή του ΝΑΤΟ αποτελεί πρόκληση για την Ρωσία, σημειώνει ο αναλυτής Λέο Μισέλ, ο οποίος έχει υπηρετήσει ως διευθυντής της πολιτικής του ΝΑΤΟ στο Πεντάγωνο. «Οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ φέρεται να είχαν προειδοποιήσει τον πρόεδρο Τζορτζ Μπους ότι η υπόσχεση του 2008 να φέρει την Ουκρανία και τη Γεωργία στο ΝΑΤΟ δεν θα πήγαινε καλά με τον Πούτιν. Αλλά πολλά από αυτά που έκανε από τότε υποδηλώνουν ότι, όσον αφορά την υπαρξιακή απειλή για την κυριαρχία του, φοβάται περισσότερο έναν εκδημοκρατιζόμενο γείτονα παρά αυστηρά την ένταξή του σε μια στρατιωτική συμμαχία (που ούτως ή άλλως ήταν από καιρό μη ρεαλιστική)», σημειώνει.
Ρίσκο, αλλά…
«Θα ήταν μια σοβαρή απόφαση, φυσικά, να επεκταθούν οι αμυντικές εγγυήσεις του ΝΑΤΟ σε μία ή και στις δύο αυτές χώρες. Αλλά η πιθανή συνεισφορά της Φινλανδίας και της Σουηδίας στην αποτροπή και τη συλλογική άμυνα δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Η απόρριψη της αίτησής τους, με την κρυφή ελπίδα να αποφευχθεί κάποια περαιτέρω ρωσική οργή κατά της διατλαντικής ασφάλειας και σταθερότητας, φαίνεται να είναι μια πολύ πιο επικίνδυνη επιλογή», προειδοποιεί.
Ενώ για το ενδεχόμενο οι δύο χώρες να βρίσκονται σε κίνδυνο, απαντάει ο Έριξον πως τουλάχιστον προς το παρόν δεν διαφαίνεται κάτι τέτοιο. «Όσο η Ρωσία είναι βαλτωμένη από τον πόλεμο στην Ουκρανία, μια επίθεση στη Φινλανδία και τη Σουηδία φαίνεται απίθανη. Και οι δύο χώρες έχουν την ικανότητα να προκαλέσουν βαρύ αρχικό πλήγμα σε έναν επιτιθέμενο και είναι πιθανό να λάβουν σύντομα εγγυήσεις ασφαλείας του ΝΑΤΟ», αναφέρει και καταλήγει: «Έχει γίνει πολύς λόγος ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ ”προκαλεί τη ρωσική αρκούδα”. Η Στοκχόλμη και το Ελσίνκι δεν το βλέπουν έτσι».
