Της Μαρίας Βε
[email protected]
«Μουδιασμένοι» ξανά από μια νέα αναπάντεχη συνθήκη που δεν είχαμε υπολογίσει ότι θα βιώσουμε, τουλάχιστον τώρα, παρακολουθούμε τις εξελίξεις με κομμένη την ανάσα, αναμένοντας τις επόμενες κινήσεις των ηγετών, ένθεν κακείθεν, ελπίζοντας ότι θα σιγήσουν σύντομα τα «τύμπανα του πολέμου» και θα εδραιωθεί ξανά η πολυπόθητη ειρήνη.
Την ίδια στιγμή, πολλοί από εμάς αναπόφευκτα μάθαμε νέες ή θυμηθήκαμε παλαιές λέξεις και φράσεις, που βρίσκονται στο λεξιλόγιο γεωπολιτικών και στρατιωτικών όρων, όπως «Καθεστώς ουδετερότητας» ή «MANPADS», ενώ ο όρος «Ψυχρός Πόλεμος» έχει πλέον αντικατασταθεί από τον όρο «Θερμός πόλεμος».
Δημιουργήθηκε επομένως ένα είδος πολεμικού γλωσσαρίου, εξηγώντας μερικούς από τους όρους που χρησιμοποιεί ο κόσμος για να συζητήσει τον πόλεμο που διεξάγει η Ρωσία και ο Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία.
«LNG»
Ξεκινάμε την «επιμόρφωση» με μια λέξη που ακούγεται πολύ τελευταία και μάλιστα παρουσιάζεται ως «σωτήρας», κυρίως της Ευρώπης, από την ενεργειακή κρίση που ζούμε και που κατά κοινή ομολογία, θα μας επηρεάσει σημαντικά το επόμενο διάστημα.
Όσοι ασχολούνται με τον κλάδο της ενέργειας, γνωρίσουν ότι το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), είναι φυσικό αέριο που έχει ψυχθεί σε υγρή μορφή για ευκολία και ασφάλεια αποθήκευσης ή μεταφοράς χωρίς πίεση. Άοσμο, άχρωμο και μη τοξικό, αποτελεί μια πρόσκαιρη αλλά όχι και τόσο αποδοτική λύση στο ενεργειακό πρόβλημα της Ευρώπης.
Σε αυτό το πλαίσιο,στις 25 Μαρτίου, ΗΠΑ και η ΕΕ, συγκρότησαν μια κοινή Task Force, για επιπλέον προμήθειες αμερικανικού LNG στη Γηραιά ήπειρο, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας απεξάρτησης της Ευρώπης από τις ρωσικές πηγές ενέργειας.
Πρόκειται για ένα δύσκολο εγχείρημα που κατά πολλούς αποτελεί σταγόνα στον Ωκεανό, καθώς τα 15 δισ. κυβικά μέτρα (bcm) που συμφωνηθήκαν για το 2022, δεν αποτελεί επαρκή ποσότητα για να καλύψει τις τρέχουσες ανάγκες τις Ευρώπης, ώστε να απομακρυνθεί με άνεση και ασφάλεια από τη Ρωσία.
«MANPADS»
Ακρωνύμιο για τα Man- Portaple-Air-Defense-Systems, δηλαδή φορητά συστήματα αεράμυνας ή όπλα καθοδήγησης που αποτελούν απειλή για αεροσκάφη με χαμηλές πτήσεις, ειδικά ελικόπτερα.
Χρησιμοποιούνται ευρέως από τους στρατούς των κρατών, αλλά και από τρομοκρατικές οργανώσεις για την εξουδετέρωση εναέριων στόχων. Τα Stinger είναι τα πιο γνωστά και λέγεται πως μερικά από αυτά εστάλησαν από τις ΗΠΑ στην Ουκρανία. Μάλιστα φαίνεται ότι εθεάθησαν στα χέρια στρατιωτών, οι οποίοι στη συνέχεια κατάρριψαν ρωσικά αεροσκάφη.
«Πυρομαχικά και όπλα διασποράς»
Από τις πρώτες μέρες του πολέμου, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κατηγορούν τη Ρωσία ότι χρησιμοποιεί αυτά τα «αμφιλεγόμενα» όπλα, που ανοίγουν στον αέρα και «ψεκάζουν» αδιακρίτως μεγάλες περιοχές με δεκάδες ή και εκατοντάδες μικρές βόμβες, συχνά με τραγικά αποτελέσματα, ειδικά σε αστικές περιοχές.
Τα «ύπουλα» αυτά όπλα, μόνο το 2015 σκότωσαν πάνω από 400 ανθρώπους με το 1/3 να είναι παιδιά, ενώ συνεχίζουν να διασπείρουν τον θάνατο ακόμη και δέκα χρόνια μετά την εκτόξευσή τους, ακρωτηριάζοντας αθώους αμάχους.
Παρόλο που περί τις 100 χώρες, έχουν υπογράψει μια συνθήκη του ΟΗΕ απαγόρευσης τέτοιων όπλων, αυτά έχουν χρησιμοποιηθεί σε πολλές περιοχές όπως η Συρία, τα βαλκάνια και το Αφγανιστάν. Μεταξύ των χωρών που δεν έχουν υπογράψει τη συνθήκη βρίσκονται οι Ρωσία, Κίνα, Ουκρανία και ΗΠΑ.
Σημειώνεται ότι η Μόσχα αρνείται μετ’ επιτάσεως ότι έχει κάνει χρήση τέτοιου είδους όπλων στην Ουκρανία, παρόλο που το ΝΑΤΟ ισχυρίστηκε ότι η Ρωσία τις χρησιμοποιεί, ενώ το Στέιτ Ντιπάρτμεντ διατείνεται ότι «τα όπλα διασποράς έχουν αποδειχτεί χρήσιμα σε στρατιωτικό επίπεδο».
«Τσέχικος Σκατζόχοιρος»
Ένα παλιό, απλό αλλά αποτελεσματικό κόλπο, γνωστό και ως «Τσέχικος σκαντζόχοιρος», φαίνεται ότι «φρέναρε» τους Ρώσους σε πολλές περιπτώσεις στην Ουκρανία.
Πρόκειται για μια κατασκευή που αποτελείται από αιχμηρά μεταλλικά εμπόδια – δοκούς, που μπορούν να εκτρέψουν ή να καθυστερήσουν άρματα μάχης.
Χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο από τη Σοβιετική Ένωση, αλλά και παγκοσμίως, σε διάφορες παραλλαγές, ειδικά σε οδομαχίες μέσα σε πόλεις.
«Αντιαρματικός πύραυλος Javelin»
«Καρπός» του Ψυχρού πολέμου, αλλά πιο εξελιγμένος μοντέλο, είναι πολύ αποτελεσματικός στο να χτυπά άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα.
Πρόκειται για ένα αρκετά εύχρηστο όπλο (δεν χρειάζεται δηλαδή σοβαρή εκπαίδευση), καθώς ο χειριστής απλά σημαδεύει, ρίχνει και ο πύραυλος κατευθύνεται μόνος του στον στόχο, λόγω των αισθητήρων που διαθέτει.
Χρησιμοποιήθηκε ευρέως από τις ΗΠΑ στο Αφγανιστάν έναντι αεροπορικής υποστήριξης, αφού μπορεί να φτάσει ακόμη και σε ύψος 150 μέτρων. Οι ΗΠΑ προμήθευσαν την Ουκρανία με μερικές εκατοντάδες, όπου σε συνδυασμό με τους εκτοξευτές που διαθέτει, ενισχύουν σημαντικά τη δύναμη του ουκρανικού στρατού.
Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι κοστίζει περί τα 80.000 δολάρια, καθιστώντας τη χρήση του ιδιαίτερα κοστοβόρα.
«MiG»
Το γνωστά τζετ μαχητικά αεροσκάφη MiG-15 πολέμησαν στον πόλεμο της Κορέας την δεκαετία του 1950.
Και μπορεί ο Ζελένσκι να ζητούσε απεγνωσμένα από την Πολωνία και τις ΗΠΑ τα MiG-29 και μπορεί οι ΗΠΑ να «μην έχουν αντίρρηση», αλλά το κόστος μεταφοράς είναι ασύμφορο. Άλλωστε η Ρωσία διαθέτει τα προηγμένα MiG-35.
«Drone Switchblade»
Το drone είναι αρκετά μικρό για να διευκολύνει τη μεταφορά του. Υπάρχουν τουλάχιστον δύο μοντέλα drone, τα οποία ο κατασκευαστής τους χαρακτηρίζει «παραπλανητικούς πύραυλους».
Ενώ η μικρότερη έκδοση ζυγίζει μόνο 2,5 κιλά και χρησιμοποιείται για σχετικά σύντομες πτήσεις, τα μεγαλύτερα μοντέλα μπορούν να φέρουν αντί- τεθωρακισμένη κεφαλή, να φτάσουν μέχρι τα 185χλμ και να παραμείνουν στον ουρανό για περισσότερα από 40 λεπτά.
Το νέο πακέτο βοήθειας των ΗΠΑ για την Ουκρανία, φαίνεται ότι περιλαμβάνει περίπου 100 τέτοιου τύπου drones.
«Θερμοβαρική βόμβα» ή «Αεροβόμβα καινού»
Κατά τους Δυτικούς, η ρωσική βόμβα FOAB αποτελεί τον «πατέρα των βομβών» και θεωρείται το ισχυρότερο μη πυρηνικό όπλο με ισχύ 44 τόνων ΤΝΤ.
Σύμφωνα με κάποιους ειδικούς επιστήμονες, πρόκειται για τα πιο καταστροφικά όπλα, μετά τα πυρηνικά, καθώς δημιουργούν ένα λεπτό νέφος αερίου (καυσίμου), που στη συνέχεια εκρήγνυται, κυριολεκτικά εξαϋλώνοντας ό,τι βρεθεί στο διάβα του σε ακτίνα τουλάχιστον 300 μέτρων.
Ωστόσο, δεν θεωρούνται παράνομα, παρόλο που πολλοί επικριτές αμφισβητούν τη νομιμότητά τους. Οι ΗΠΑ μάλιστα τα χρησιμοποίησαν στις προσπάθειές τους να «εξαφανίζουν» την Άλ Κάιντα στα βουνά του Αφγανιστάν, ενώ οι Ρώσοι διατείνονται ότι είναι «αποδοτικό και ισχυρό όσο ένα πυρηνικό όπλο».
Εικόνες και άλλα στοιχεία που έρχονται από το μέτωπο του πολέμου, δείχνουν ότι η Ρωσία έχει μεταφέρει και έχει χρησιμοποιήσει θερμοβαρικά όπλα στην Ουκρανία.
«Ντονμπάς»
Ερχόμαστε σε μια λέξη με πλούσια ιστορία, που άρχισε να ακούγεται έντονα από τις 24 Φεβρουαρίου και μάλιστα φαίνεται ότι θα μας απασχολήσει για πολύ ακόμη.
Το «Ντονμπάς» είναι σύνθετη λέξη από το «Λεκάνη» και «Ντονέτς», που είναι ο ποταμός που διέρχεται από αυτή την περιοχή. Γνωστή επίσης ως «Λεκάνη άνθρακα Ντονέτς», αποτελεί την πιο σημαντική βιομηχανική περιοχή και πηγή καυσίμου της Ουκρανίας και ολόκληρης της Ανατολικής Ευρώπης.
Η «λεκάνη άνθρακα» εκτείνεται από τα δυτικά προς τα ανατολικά μέσω του μεγαλύτερου μέρους της περιφέρειας του Ντονέτσκ και του νότιου μισού της περιφέρειας Λουχάνσκ.
Οι δύο αυτές περιοχές διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην πιο πρόσφατη κλιμάκωση της σύγκρουσης και ο λόγος είναι η λαϊκή εξέγερση που ξεκίνησε την τρέχουσα κατάσταση στην Ουκρανία, η οποία «σιγοβράζει» από το 2013 και συνεχίζεται έως και σήμερα με χιλιάδες απώλειες ανθρώπων.
Οι περιοχές αυτές αυτονομήθηκαν από την Ουκρανική κυβέρνηση το 2014 και αυτοανακηρύχθηκαν ως ανεξάρτητες «λαϊκές δημοκρατίες», ενώ έως τώρα, δεν είχαν αναγνωριστεί από καμία χώρα ως ανεξάρτητες.
Όμως ο Πούτιν αναγνώρισε την ανεξαρτησία τους στις 21 Φεβρουαρίου, ανοίγοντας το δρόμο αποστολής ρωσικών δυνάμεων και ανακοίνωσε ότι σε αυτή τη φάση, θα επικεντρωθεί σε αυτή την περιοχή.
«Καθεστώς ουδετερότητας»
Στο πλαίσιο των ειρηνευτικών συνομιλιών στην Τουρκία την περασμένη Τρίτη, Ουκρανοί διαπραγματευτές δήλωσαν ότι το Κίεβο θα μπορούσε να αποδεχθεί την ουδετερότητα με την προϋπόθεση μιας διεθνούς συμφωνίας με τη δύση που θα παρείχε δεσμευτικές εγγυήσεις ασφαλείας.
Τι σημαίνει όμως μια ουδέτερη χώρα;
Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, μια χώρα είναι ουδέτερη εάν δεν παρεμβαίνει σε καταστάσεις διεθνούς ένοπλης σύγκρουσης στις οποίες εμπλέκονται άλλα εμπόλεμα μέρη. Δεν δύναται να επιτρέψει σε ένα εμπόλεμο μέρος να χρησιμοποιήσει το έδαφός της ως βάση στρατιωτικών επιχειρήσεων, να πάρει θέση ή να προμηθεύσει στρατιωτικό εξοπλισμό. Ως εκ τούτου, θα έπρεπε να εγκαταλείψει την όποια φιλοδοξία της για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Η ουδετερότητα στην περίπτωση της Ουκρανίας ωστόσο, θα απαιτούσε τροποποίηση του συντάγματος ή δημοψήφισμα, που δεν είναι και τόσο εύκολο να συμβούν σε περίοδο πολέμου.
«Ανθρωπιστικός διάδρομος»
Το εγχειρίδιο των Ηνωμένων Εθνών είναι σαφές:
«Συγκεκριμένες διαδρομές και υλικοτεχνικές μέθοδοι που συμφωνούνται από τα ενδιαφερόμενα μέρη, προκειμένου να επιτρέπεται η ασφαλής διέλευση ανθρωπιστικών αγαθών ή/και ανθρώπων από το ένα σημείο στο άλλο, σε μια περιοχή ενεργών μαχών».
«Ο δορυφόρος της πατάτας»
Αποτελεί χλευαστικό ουκρανικό ψευδώνυμο για τους φιλορώσους αυτονομιστές, πολλοί από τους οποίους φορούν πορτοκαλί και μαύρες λωρίδες του τάγματος του Αγίου Γεωργίου που συμβολίζει τη στρατιωτική δύναμη της Ρωσίας.
Στην πραγματικότητα το «παρατσούκλι» προέρχεται από ένα είδος σκαθαριού, που στο σώμα του φέρει ρίγες με τα ίδια χρώματα και η ζημιά που προκαλεί δεν παρατηρείται σε ανθρώπους, αλλά σε ντομάτες, πιπεριές και ιδιαίτερα σε… πατάτες.
Επισημαίνεται όμως ότι, το «σκαθάρι – βομβαρδιστής» είναι γνωστό για την πιο ασυνήθιστη αμυντική στρατηγική: ψεκάζει τον εχθρό με ένα κοκτέιλ τοξικών χημικών, εξουδετερώνοντας τάχιστα τον στόχο του!.
«Όχι στον πόλεμο (нет войне)»
Η φράση χρησιμοποιείται από Ρώσους που είναι κατά του πολέμου στην Ουκρανία, ακόμη και υπό την απειλή συλλήψεων, υψηλών προστίμων και άλλων τιμωριών.
Την ίδια ώρα, το Κρεμλίνο απαντά με αυστηρότητα στα αντιπολεμικά αισθήματα, αφού ακόμη και παιδιά έχουν τεθεί υπό κράτηση, επειδή κρατούσαν αυτοσχέδιες πινακίδες διαμαρτυρίας κατά του πολέμου.
Youtube
«Ζώνη απαγόρευσης πτήσεων»
Οι Ουκρανοί ηγέτες και ο ίδιος ο Ζελένσκι έχουν επανειλημμένα ζητήσει από τους συμμάχους τους στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ να «κλείσουν τους ουρανούς» πάνω από την Ουκρανία για να δώσουν στις χερσαίες δυνάμεις τους μια ευκαιρία ενάντια στον ρωσικό στρατό εισβολής.
Αλλά τα δυτικά έθνη, οι ΗΠΑ και τον ΝΑΤΟ, δεν είναι υπέρμαχοι αυτού του μέτρου, υποστηρίζοντας ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε πλήρους κλίμακας πόλεμο.
«Όρκ»
Οι Ουκρανοί επικαλέστηκαν τα τελώνια του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» για να αναφερθούν στη δύναμη της Ρωσίας, λέγοντας ότι οι ορδές στάλθηκαν για να λεηλατήσουν τη χώρα τους και να διαλύσουν τη δημοκρατία της.
Εκείνοι που χρησιμοποιούν τον όρο επικαλούνται έναν γιατρό στη Μελιτόπολη της Ουκρανίας, ο οποίος κινηματογράφησε και δημοσίευσε βίντεο διαμαρτυρίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Κουκουβάγιες»
Η αμυντική υπηρεσία πληροφοριών της Ουκρανίας διαθέτει μια κουκουβάγια στα διακριτικά της. Σε αυτό, η κουκουβάγια αιωρείται πάνω από έναν παγκόσμιο χάρτη, καρφώνοντας ένα ξίφος από τον ουρανό στη Ρωσία.
Η υπηρεσία υποσχέθηκε πρόσφατα ότι οι κουκουβάγιές της θα εντοπίσουν Ρώσους πεζοναύτες, υποστηρίζοντας ότι επιτέθηκαν σε αμάχους.
«Κακό πράγμα ο πόλεμος»
Αυτό ήταν πραγματικά ένα μικρό δείγμα λέξεων και φράσεων που ποτέ δεν φανταστήκαμε ότι θα χρειαστεί να μάθουμε ή να θυμηθούμε εν έτει 2022.
Την ίδια ώρα, βιώνουμε κάτι τελείως «ξένο» από αυτά που έχουμε συνηθίσει, ένα «αγκάθι» που βιαζόμαστε να αφαιρέσουμε από τις ζωές μας, ευελπιστώντας να βγούμε από όλο αυτό όσο πιο αλώβητοι γίνεται.
Χαμένοι οι κόποι μιας ζωής, άνθρωποι ξεριζωμένοι, άψυχα και βιασμένα κορμιά πεταμένα στους δρόμους, παιδιά νεκρά ή εκτοπισμένα από τις εστίες τους, κατεστραμμένες υποδομές, ανθρωπιστική κρίση, αφήνουν μια αίσθηση πικρίας, λύπης και οργής στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα, δημιουργώντας εύλογα ερωτήματα.
Πόσο τελικά έχει εξελιχθεί η ανθρωπότητα; Και αν έχει εξελιχθεί, κατά πόσο έχει κινηθεί προς την σωστή κατεύθυνση;
Τα συμπεράσματα…δικά σας…
