Δύο ευρωπαίοι πολιτικοί στα αντίθετα άκρα του φάσματος θέλουν το ίδιο πράγμα: μια τετραήμερη εργάσιμη εβδομάδα.
Στην πραγματικότητα, ο Ινίγο Ερεχόν, ιδρυτής του ισπανικού αριστερού κόμματος Más País, και ο Έγκμπερτ Λάχερτ, πρόεδρος του Φλαμανδικού φιλελεύθερου Open Vld, μάλλον δεν συμφωνούν σε πολλά πέρα από το γεγονός ότι είμαστε όλοι τόσο εξαντλημένοι που χρειαζόμαστε τρεις μέρες «off» μέσα στην εβδομάδα.
Είναι μια ιδέα που τώρα αποκτά δυναμική όχι μόνο στους ακαδημαϊκούς κύκλους αλλά και εμφανίζεται σε κομματικά μανιφέστα και κυβερνητικές ατζέντες στην Ευρώπη και όχι μόνο.
Με λίγα λόγια, οι εργαζόμενοι είναι απογοητευμένοι. Η επαγγελματική εξουθένωση έχει χαρακτηριστεί ως επαγγελματικός κίνδυνος από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και οι άνθρωποι εγκαταλείπουν μαζικά τις δουλειές τους σε αυτό που αποκαλείται «η μεγάλη παραίτηση». Μετά από δύο χρόνια εργασίας από το σπίτι λόγω πανδημίας, τα όρια μεταξύ εργασίας και ιδιωτικής ζωής θολώνουν.
Σε πλούσιες χώρες, ορισμένα -κυρίως αριστερά- κόμματα βλέπουν την τετραήμερη εβδομάδα ως πιθανή πανάκεια τόσο για ζητήματα δημόσιας υγείας όσο και για οικονομικά προβλήματα.
Η βελγική κυβέρνηση στις 14 Φεβρουαρίου τον περασμένο μήνα συμφώνησε να δώσει στους υπαλλήλους τη δυνατότητα συμπίεσης των 38 ωρών εργασίας της χώρας σε τέσσερις ημέρες, υπό την προϋπόθεση ότι συμφωνούν τα αφεντικά τους.
«Ο κύριος στόχος μας πρέπει να είναι να έχουμε περισσότερη ευελιξία», είπε ο Λάχερτ στο POLITICO στο καφέ του βελγικού κοινοβουλίου.
Ο ίδιος αντιτίθεται στη μείωση των ωρών εργασίας, υποστηρίζοντας ότι «οικονομικά, πρέπει να το αναπληρώσετε». Το σχέδιο, μέρος μιας ευρύτερης μεταρρύθμισης του εργατικού κώδικα, θα περάσει από διαπραγματεύσεις με τα συνδικάτα και τους εργοδότες πριν από την ψηφοφορία στο κοινοβούλιο.
Στην Ισπανία, η κυβέρνηση σχεδιάζει μια δοκιμαστική περίοδο δύο ετών που θα ξεκινήσει αργότερα φέτος, όπου έως και 300 εταιρείες θα μειώσουν τις ώρες εργασίας διατηρώντας τους μισθούς σταθερούς. Η δοκιμή, που σχεδιάστηκε από κοινού με τον Más País, στοχεύει να πείσει την κοινωνία για τα πολλά οφέλη μιας τέτοιας αλλαγής.
«Αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι να δείξουμε με εμπειρικό τρόπο όχι μόνο ότι η ισπανική οικονομία μπορεί να το αντέξει οικονομικά, αλλά και ότι μπορεί να είναι ένα θαυμάσιο κίνητρο για την παραγωγικότητα, για τη διατήρηση των εργαζομένων και ένα στοίχημα στο ταλέντο, σε αντίθεση με την οικονομία χαμηλού κόστους», είπε ο Ερεχόν στο POLITICΟ. Τόνισε όμως πως «υπάρχει δρόμος ακόμα».
Ο κατάλογος των ενδιαφερομένων συνεχίζεται: Ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα, ο οποίος κέρδισε πρόσφατα τις εκλογές, έκανε την τετραήμερη εργάσιμη εβδομάδα βασική προεκλογική υπόσχεση. Η Σάνα Μάριν, η Φινλανδή ομόλογός του, διατύπωσε την ιδέα πριν γίνει πρωθυπουργός, αν και η κυβέρνησή της δεν την έχει επιδιώξει προς το παρόν. Η Ισλανδία επέκτεινε τις μειωμένες ώρες εργασίας σε όλους τους δημόσιους υπαλλήλους, αφού μια επιτυχημένη δοκιμή έδειξε ότι βελτίωσε την ευημερία και την παραγωγικότητα των εργαζομένων.
Και δεν είναι μόνο η Ευρώπη: η πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας Τζασίντα Άρντερν το πρότεινε ως τρόπο ενίσχυσης του εσωτερικού τουρισμού μετά τη μείωση των αφίξεων λόγω της πανδημίας του COVID. Στις ΗΠΑ, ο Δημοκρατικός βουλευτής Μαρκ Τακάνο εισήγαγε ένα νομοσχέδιο που θα μείωνε τις ώρες εργασίας από 40 σε 32 και κέρδισε την υποστήριξη 100 προοδευτικών για να το συζητήσουν στο βήμα της Βουλής.
«Ο COVID έχει αλλάξει το τοπίο. Νομίζω ότι άνοιξε τα μάτια όλων στο γεγονός ότι μπορείς να εργαστείς διαφορετικά», δήλωσε ο Άντριου Μπαρνς, επιχειρηματίας και συνιδρυτής της ΜΚΟ 4dayweek.com, η οποία προωθεί την ιδέα μέσω δοκιμών σε όλο τον κόσμο.
«Παλιά» νέα
Ένα τριήμερο Σαββατοκύριακο φαίνεται σαν μια καινοτόμος πρόταση που συγκεντρώνει ψήφους, αλλά δεν είναι κάτι καινούργιο. Οι εργαζόμενοι επιχειρηματολογούν για μειώσεις του χρόνου εργασίας από την αυγή των εργατικών κινημάτων, με το 40ωρο/πενθήμερο την εβδομάδα να είναι το πιο εμφανές βήμα τους προς τα εμπρός στις αρχές του 1900.
Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η παραγωγικότητα και η παραγωγή αυξήθηκαν παράλληλα με τους μισθούς – ώσπου στη δεκαετία του 1970 χωρίστηκαν. Ενώ η παραγωγικότητα συνέχιζε να αυξάνεται, οι μισθοί παρέμειναν στάσιμοι, πράγμα που σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι παράγουν περισσότερα από όσα λαμβάνουν στους μισθούς τους.
Κάτι στην τρέχουσα οργάνωση της εργασίας έχει «σπάσει» και η τετραήμερη εβδομάδα μπορεί να είναι ο τρόπος για να το διορθώσουμε, υποστηρίζει ο Πέδρο Γκόμες, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο Birkbeck του Λονδίνου, στο βιβλίο του «Friday is the New Saturday: how a four-day Η εργάσιμη εβδομάδα θα σώσει την οικονομία».
Άλλοι υποστηρίζουν την ιδέα από περιβαλλοντική σκοπιά — λιγότερες μετακινήσεις ίσες με λιγότερες εκπομπές — ή για την ισότητα των φύλων — ο περισσότερος ελεύθερος χρόνος θα συμβάλει στην πιο ισότιμη κατανομή της εργασίας φροντίδας.
Οι επικριτές δεν πιστεύουν ότι η μείωση των ωρών εργασίας με εντολή της κυβέρνησης είναι η πιο αποτελεσματική λύση — ή μάλιστα, αυτή που θα ήθελαν οι εργαζόμενοι. Η απόφαση της Γαλλίας να μειώσει τις ώρες εργασίας σε 35 (από 39 προηγουμένως) το 2000 για να μειώσει την ανεργία μέσω της κατανομής της εργασίας απέτυχε να επιτύχει τον στόχο της και ακολούθησε παράταση των υπερωριών, που καταβάλλονται με ασφάλιστρα.
Αλλά, για παράδειγμα στην Ισλανδία, η πλειονότητα όλων των δημοσίων υπαλλήλων εργάζεται τώρα 26-35 ώρες, από 40 προηγουμένως — κάτι που η δημόσια εργοδοτική ένωση BSRB απέδειξε ότι μπορούσε να γίνει διατηρώντας παράλληλα την αποτελεσματικότητα της υπηρεσίας.
Η δοκιμή έδειξε ότι το ψυχικό και σωματικό στρες, τα επίπεδα εξουθένωσης και η αναρρωτική άδεια μειώθηκαν, ενώ αυξήθηκαν στην ομάδα ελέγχου. Εν τω μεταξύ, η ικανοποίηση από την εργασία, η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, η παραγωγικότητα (τόσο που αναφέρουν οι ίδιοι όσο και όπως αξιολογούνται από τους διευθυντές) όλα αυξήθηκαν.
naftemporiki.gr με πληροφορίες από Politico
Όλες οι εξελίξεις λεπτό προς λεπτό από το naftemporiki.gr
