Τη δεκαετία του 1950 ένα πείραμα – «πρωτοποριακό», όπως χαρακτηρίστηκε τότε από τους εμπνευστές του, απάνθρωπο και εγκληματικό, όπως αναγνωρίζεται σήμερα- τέθηκε σε εφαρμογή από τις αρχές της Δανίας. Εικοσιδύο παιδιά ιθαγενών Ινουίτ, ηλικίας 4 -9 ετών, αποσπάστηκαν από τις οικογένειές τους στη Γροιλανδία και μεταφέρθηκαν με πλοίο στη Δανία.
Στόχος ήταν να τους στερήσουν κάθε επαφή με το οικογενειακό περιβάλλον, τις ρίζες, τις παραδόσεις και τη γλώσσα τους, για να τους μετατρέψουν σε «μικρούς Δανούς». Οι οικογένειές τους πίστευαν ότι μεταφέρονται απλώς εκεί, για να βρουν καλύτερες συνθήκες ζωής και μόρφωσης, χωρίς όμως να χάσουν για πάντα την επαφή μαζί τους. Τελικά δεν τα ξαναείδαν ποτέ.
Το πείραμα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθειας των Δανών να πείσουν τα Ηνωμένα Έθνη ότι η Γροιλανδία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της χώρας τους. Ο αρχικός σχεδιασμός ήθελε τα παιδιά να επιστρέφουν ως ενήλικες στη Γροιλανδία για να αποτελέσουν μία νέα δανόφωνη, καλλιεργημένη ελίτ που θα έθετε τις βάσεις για τον «εκσγυχρονισμό» του τοπικού πληθυσμού. Αυτό δεν συνέβη ποτέ. Κάποια απο τα παιδιά υιοθετήθηκαν από οικογένειες Δανών και άλλα επέστρεψαν στη Γροιλανδία, όχι όμως για να επανενωθούν με τις οικογένειές τους, αλλά για να καταλήξουν σε ιδρύματα.
Πριν από λίγες ημέρες η πρωθυπουργός της Δανίας ζήτησε αυτοπροσώπως συγγνώμη από 6 επιζώντες εκείνου του θλιβερού κοινωνικού πειράματος.
«Οι ιστορίες σας μας συγκίνησαν βαθύτατα και για τον λόγο αυτόν η Δανία λέει σήμερα τη μοναδική λέξη που είναι σωστό να πει: Συγγνώμη!», δήλωσε η Μέτε Φρεντέρικσεν ενώπιον ακροατηρίου στο οποίο βρίσκονταν οι έξι επιζώντες Ινουίτ, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Εθνικό Μουσείο της Δανίας. «Εκτεθήκατε σε κάτι το οποίο ήταν λάθος. Ήταν απάνθρωπο, παράλογο και άκαρδο», παραδέχθηκε.
«Οι γονείς μας είπαν “ναι” σε εκείνο ταξίδι, αλλά δεν ήξεραν σε τι συμφώνησαν», δήλωσε η Εύα Ίλουμ, η οποία απομακρύνθηκε από την οικογένειά της το 1951.
Η συντριπτική πλειονότητα των κατοίκων της Γροιλανδίας έχει ρίζες στην κοινότητα των Ινουίτ. Οι περίπου 57.000 κάτοικοι είναι διασκορπισμένοι στο τεράστιο νησί του Βόρειου Ατλαντικού, που έχει έκταση όσο το 1/4 των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Γροιλανδία παραμένει επισήμως τμήμα του Βασιλείου της Δανίας, αλλά έχει αποκτήσει ευρεία αυτονομία και διατηρεί το δικαίωμα να κηρύξει την ανεξαρτησία της.
