Οι τελευτείες μέρες ήταν δύσκολες για τον σερβοβόσνιο ηγέτη Μίλοραντ Ντόντικ, ο οποίος έλαβε «κόκκινη» κάρτα από τις ΗΠΑ και «κίτρινη» από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Από τη μία οι αμερικανικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν στον Ντόντικ την περασμένη εβδομάδα και από την άλλη η δήλωση της Κομισιόν ότι «η ΕΕ καταδικάζει κατηγορηματικά την αρνητική, διχαστική και εμπρηστική ρητορική που χρησιμοποιήθηκε από τους ηγέτες της Ρεπούμπλικα Σέρπσκα (Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας) κατά τους εορτασμούς της 9ης Ιανουαρίου αυτή την Κυριακή», υπογραμμίζουν αφενός τον τρόπο με τον οποίο αλλάζει η άποψη για τον σερβοβόσνιο ηγέτη στις δυτικές πρωτεύουσες, αφετέρου την αναζωπυρούμενη απειλή εθνοτικής έντασης στα Βαλκάνια.
Πιο συγκεκριμένα, την περασμένη εβδομάδα, η Ουάσιγκτον προχώρησε στο πάγωμα περιουσιακών στοιχείων που συνδέονται με τον Ντόντικ στις ΗΠΑ για εικαζόμενες «αποσταθεροποιητικές και διεφθαρμένες δραστηριότητες» που θέτουν σε κίνδυνο την ειρηνευτική διαδικασία της Βοσνίας. Αυτή την εβδομάδα, η ΕΕ απείλησε να ακολουθήσει το παράδειγμά της με τα δικά της τιμωρητικά μέτρα, καταδικάζοντας την «εμπρηκτική ρητορική» σε αμφιλεγόμενους εορτασμούς που πραγματοποιήθηκαν στη σερβοκρατούμενη περιοχή της Βοσνίας στις 9 Ιανουαρίου.
Ο Ντόντικ, ο οποίος προσεγγίζει περισσότερο ηγέτες, όπως ο Βλαντιμίρ Πούτιν απάντησε περιφρονητικά. «Αν νομίζουν ότι θα με πειθαρχήσουν, κάνουν τεράστιο λάθος», δήλωσε στην κρατική τηλεόραση RTRS μετά τις κυρώσεις των ΗΠΑ. «Έχω ακόμη και ένα νέο κίνητρο να παλέψω για τα δικαιώματα που μας στερούνται εδώ και 26 χρόνια», πρόσθεσε.
Ποιος είναι ο Μίλοραντ Ντόντικ
Ο Ντόντικ εξελέγη για πρώτη φορά σερβοβόσνιος ηγέτης πριν από περισσότερες από δύο δεκαετίες, στον απόηχο των ειρηνευτικών συμφωνιών που τερμάτισαν την πιο θανατηφόρα σύγκρουση στην Ευρώπη από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Θεωρούνταν στη Δύση ως μια προσωπικότητα ικανή να βοηθήσει τη Βοσνία – χωρισμένη μεταξύ μιας οντότητας που ελέγχεται από τους Σέρβους και μιας άλλης που κυριαρχείται από Κροάτες και Βόσνιους – να ξεπεράσει τον σεχταρισμό της.
Αλλά ο ολοένα και πιο εθνικιστής πολιτικός παρουσιάζει την ειρηνευτική συμφωνία του Ντέιτον του 1995 ως όχημα των δυτικών συμφερόντων. Μποϊκοτάρει επίσης τους θεσμούς της Βοσνίας από τον Ιούλιο και θέλει να τερματίσει τη σερβοβόσνια συνεργασία σε θέματα όπως η άμυνα, η φορολογία και οι δικαστικές υποθέσεις. Η προοπτική αυτού που στην πραγματικότητα θα ήταν μια οιονεί απόσχιση έχει πυροδοτήσει διεθνείς προειδοποιήσεις για τον κίνδυνο νέας εθνοτικής βίας.
Υπενθυμίζεται ότι το περίπλοκο πολιτικό σύστημα της Βοσνίας βασίζεται στη Συμφωνία του Ντέιτον η οποία διασπά τη χώρα σε δύο οντότητες, ώστε να κρατηθούν χωριστά οι αντιμαχόμενες εθνότητες: από τη μία έχουμε τη Ρεπούμπλικα Σέρπσκα (Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας), όπου είναι οι Σέρβοι αποτελούν την πλειοψηφία, και από την άλλη, την Ομοσπονδία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, αποτελούμενη κυρίως από Βόσνιους και Κροάτες. Αυτές οι οντότητες αποτελούν ένα ενδιάμεσο επίπεδο διοίκησης μεταξύ της κεντρικής κυβέρνησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Η πολιτική άβυσσος της χώρας
Οι αποσχιστικές διαθέσεις του Ντόντικ εντάθηκαν αφού ο διεθνής ύπατος εκπρόσωπος της Βοσνίας, Βαλεντίν Ίνζκο, λίγο πριν αποχωρήσει από τα καθήκοντά του επέβαλε απαγόρευση άρνησης γενοκτονίας τον Ιούλιο. Το γραφείο του Ύπατου Εκπροσώπου δημιουργήθηκε με τις συμφωνίες του Ντέιτον για να βοηθήσει στη διατήρηση της ειρήνης και στην ανάπτυξη δημοκρατικών θεσμών.
Οι απειλές του Ντόντικ για απόσχιση έρχονται καθώς η Δύση «μάχεται» με τη Ρωσία και την Κίνα για επιρροή στα Βαλκάνια. Από το 2006, ο Ντόντικ έχει ενισχύσει τις σχέσεις με τον Πούτιν, του οποίου ο κύριος στρατηγικός στόχος στην περιοχή είναι να εμποδίσει την περαιτέρω επέκταση της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Ο Ντόντικ επισκέφθηκε τον ρώσο ηγέτη τον Δεκέμβριο δηλώνοντας ότι ο Πούτιν είχε διαβεβαιώσει την υποστήριξή του ενάντια στη «φιλελεύθερη δύση».
Ωστόσο, ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, έχει αποστασιοποιηθεί από τον Ντόντικ. «Η διεθνής κοινότητα έκανε χιλιάδες λάθη στη Βοσνία», είπε στους Financial Times σε πρόσφατη συνέντευξη στο Βελιγράδι. «Αφαίρεση αρμοδιοτήτων και εξουσιών από τη Σερβική Δημοκρατία, . . . Αλλά πρέπει να είστε 100 τοις εκατό αυστηροί στην τήρηση της ειρηνευτικής συμφωνίας του Ντέιτον και του Βοσνιακού Συντάγματος», πρόσθεσε.
Πηγές στη Βοσνία και δυτικοί διπλωμάτες λένε ότι ενώ οι κινήσεις των ΗΠΑ μπορεί να προαναγγέλλουν σκληρότερες κυρώσεις, η Δύση κρατά επίσης ανοιχτή την πόρτα για συνομιλίες με τον σερβοβόσνιο ηγέτη. «Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους δεν κλιμακώθηκε η αντίδραση όσο θέλουν οι άνθρωποι», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ.
naftemporiki.gr
