Εδώ και μήνες οι σχέσεις μεταξύ Παρισιού και Λονδίνου έχουν ενταθεί εδώ και μήνες. Η σύγκρουση για την αλιεία γεννήθηκε με το Brexit την 1η Ιανουαρίου. Πέρα από ένα τομεακό και εμπορικό πρόβλημα, απεικονίζει τη δύσκολη έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή η υπόθεση προστίθεται επίσης σε μια λίστα εντάσεων μεταξύ Παρισιού και Λονδίνου, δημιουργώντας έτσι νέες συνθήκες στις διμερείς σχέσεις.
Πώς θα μπορούσε μια ιστορία αδειών αλιείας να οδηγήσει τα δύο έθνη σε μια τέτοια κλιμάκωση; Η γαλλική Les Echos παρουσιάζει μια διερεύνηση του ζητήματος.
Πώς γεννήθηκε η σύγκρουση;
Όταν το Ηνωμένο Βασίλειο αποχώρησε από την Ευρωπαϊκή Ένωση την 1η Ιανουαρίου 2021, ανέκτησε την κυριαρχία του στις αποκλειστικές θαλάσσιες ζώνες του. Αυτά εκτείνονται έως και 300 χλμ περίπου από τις ακτές του. Ωστόσο, αυτά τα νερά ωφέλησαν και τους Ευρωπαίους ψαράδες: Ολλανδία, Βέλγιο, Δανία, Γερμανία… Η Γαλλία, από την πλευρά της, αποκτούσε το 30% των αλιευμάτων της εκεί.
Αυτή η περιοχή είναι στρατηγικής σημασίας. Κατά την περίοδο 2011-2015, σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Γεωργίας, η Γαλλία αλίευσε 100.000 τόνους ψαριών στα βρετανικά ύδατα, ή το 24% του όγκου που παράγεται στην ηπειρωτική Γαλλία. Αυτό δείχνει το διακύβευμα που αντιπροσωπεύει το πιθανό κλείσιμο αυτής της περιοχής λόγω του Brexit.
Ωστόσο, δεν απαγορευόταν καθαρά στους Γάλλους ψαράδες να εισέλθουν σε αυτές τις περιοχές. Φυσικά, η συμφωνία για το Brexit προσφέρει μια λύση. Όμως η εφαρμογή του δημιουργεί πρόβλημα.
Ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα
Οι 1.200 σελίδες της συμφωνίας για το Brexit ασχολούνται καλά με το ζήτημα της αλιείας: είναι αυτή που παραλίγο να σκοντάψει αυτό το κείμενο που συνήφθη in extremis. Η λύση που προσφέρεται στους ψαράδες είναι να συνεχίσουν το ψάρεμα σε ορισμένα βρετανικά ύδατα (λωρίδα 6 έως 12 ναυτικών μιλίων από τις βρετανικές ακτές και κοντά στα νησιά Τζέρσεϊ και Γκέρνσεϊ), αλλά υπό τον όρο ότι θα αποκτήσουν άδεια αλιείας.
Γα να αποκτήσουν αυτή τη διάσημη άδεια, πρέπει να αποδείξουν ότι ψάρευαν στα βρετανικά ύδατα μεταξύ 2012 και 2016. Μια απλή διατύπωση; Όχι, επειδή πολλές μηχανότρατες δεν ήταν εξοπλισμένες με σύστημα γεωεντοπισμού που τους επέτρεπε να παρέχουν αυτή την ουσιαστική απόδειξη. Σε αδιέξοδο βρίσκονται και τα παλιά πλοία που στο μεταξύ έχουν αντικατασταθεί από νέα.
Επίσης, η συμφωνία διευκρινίζει ότι η Γαλλία έχει προθεσμία έως την 1η Ιουνίου 2026 να μειώσει τις αλιευτικές της ποσοστώσεις στα βρετανικά ύδατα κατά 25%, που αντιστοιχεί σε δυνητικό έλλειμμα 650 εκατ. ευρώ ετησίως.
Γιατί επιδεινώνεται
Η Γαλλία επικρίνει το Ηνωμένο Βασίλειο επειδή δεν εξέδωσε τις άδειες αρκετά γρήγορα. Το Λονδίνο, ωστόσο, ισχυρίζεται ότι έχει χορηγήσει το 98%. Το Παρίσι, από την πλευρά του, υπολόγισε ότι αυτό το ποσοστό ήταν μάλλον 90%, ή 1.913 άδειες. Σύμφωνα με το υπουργείο Θαλάσσης, υπάρχει μια σημαντική λεπτομέρεια που όμως κάνει τη διαφορά: το υπόλοιπο 10% επηρεάζει τους Γάλλους ψαράδες. Και από τη συμφωνία του Ιανουαρίου άρχισε να παίρνει πολύ χρόνο.
Μέχρι σήμερα, μόνο 100 από τις 175 άδειες που ζητήθηκαν έχουν χορηγηθεί στη ζώνη 6-12 ναυτικών μιλίων, καθώς και 111 από τις 216 στο Τζέρσεϊ. Την περασμένη Παρασκευή το νησί προχώρησε σε κίνηση χορηγώντας 49 πρόσθετες αλλά προσωρινές άδειες, με ισχύ έως τις 31 Ιανουαρίου 2022.
Στο επίκεντρο αυτής της αντιπαράθεσης βρίσκεται το σκωτσέζικο πλοίο Cornelis-Gert Jan. Ακινητοποιήθηκε στη Χάβρη στα τέλη Οκτωβρίου. Φέρεται ύποπτο ότι ψάρευε δύο τόνους χτένια χωρίς άδεια στα γαλλικά ύδατα. Άλλη μια ιστορία άδειας. Το δικό της θα είχε αφαιρεθεί τον Μάιο ενώ σύμφωνα με τον καπετάνιο έτρεχε μέχρι τον Δεκέμβριο.
Η ακινητοποίηση του σκάφους αποκρυστάλλωσε τη σύγκρουση για το ψάρεμα και προκάλεσε κλιμάκωση. Σε απάντηση, οι Βρετανοί απείλησαν να ενισχύσουν τον έλεγχο των γαλλικών πλοίων. Με τη σειρά του, το Παρίσι απείλησε έναν γύρο δεσμευτικών μέτρων για τους Βρετανούς ψαράδες: απαγόρευση αποβίβασης σε ορισμένα λιμάνια και ενισχυμένους ελέγχους ασφαλείας. Αρχικά προγραμματισμένοι για τις 2 Νοεμβρίου, παραμένουν σε αναστολή από τις γαλλο-βρετανικές συζητήσεις την Πέμπτη. Εάν αποτύχουν, θα τεθούν σε ισχύ αμέσως.
Η στάση της ΕΕ
Η γαλλική κυβέρνηση ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συγκαλέσει το Συμβούλιο Εταιρικής Σχέσης «το συντομότερο δυνατό» για να «εξετάσει όλα τα εγκεκριμένα ευρωπαϊκά μέτρα». Η υπουργός Θαλάσσης, Αννίκ Ζιραρντέν, ζήτησε έτσι από την Επιτροπή «να εργαστεί επισταμένως για να διασφαλίσει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα εκπληρώσει τις δεσμεύσεις του».
Ο Μπόρις Τζόνσον είπε στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ότι οι γαλλικές απειλές ήταν «εντελώς αδικαιολόγητες και δεν φαίνεται να είναι συμβατές με τη συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και του Ηνωμένου Βασιλείου: «Με την Ευρωπαϊκή Ένωση ή με το διεθνές δίκαιο». Απείλησε επίσης να ενεργοποιήσει – πρώτα- τον μηχανισμό επίλυσης διαφορών της συμφωνίας μετά το Brexit για να ζητήσει αποζημίωση.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη παράσχει υποστήριξη στη Γαλλία μέσω της φωνής του Γάλλου Επιτρόπου Tιερί Μπρετόν, υπεύθυνου για την εσωτερική αγορά. «Η ευθύνη δεν μοιράζεται πραγματικά αυτή τη στιγμή. Από την αρχή η καλή πίστη δεν ήταν από τη βρετανική πλευρά», είπε.
Ενώ ο Μπόρις Τζόνσον θεωρεί ότι αυτή η αλιευτική σύγκρουση διαδραματίζεται σε γαλλο-βρετανική κλίμακα, η Γαλλία απαντά ότι είναι μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ηνωμένου Βασιλείου.
«Κρύβεται» κάτι άλλο από πίσω;
Αυτή η σύγκρουση απεικονίζει τις εμπορικές και στη συνέχεια διπλωματικές δυσκολίες που συνδέονται με την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Συμβάλει επίσης στην υποβάθμιση των γαλλο-βρετανικών σχέσεων, οι οποίες έχουν ήδη καταστραφεί από τη συσσώρευση εντάσεων εδώ και αρκετούς μήνες: η διαμάχη για το πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας, η υπόθεση των αυστραλιανών υποβρυχίων και η αιφνιδιαστική συμμαχία Aukus, που θεωρείται προδοσία από το Παρίσι, ο σκεπτικισμός του Εμανουέλ Μακρόν για το βρετανικό εμβόλιο AstraZeneca.
Η έκβαση αυτής της σύγκρουσης θα είναι καθοριστική για τις σχέσεις μεταξύ των δύο εθνών. Για τον Ζαν Καστέξ, σε επιστολή προς την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αυτή η αλιευτική υπόθεση «θέτει υπό αμφισβήτηση την αξιοπιστία μας και την ικανότητά μας να υπερασπιστούμε τα δικαιώματά μας όταν πρόκειται για διεθνείς συμφωνίες που έχει υπογράψει η Ένωση».
Τα υπόλοιπα αναστέλλονται στη συνάντηση της Πέμπτης στο Παρίσι με τον Ντέιβιντ Φροστ, τον Βρετανό υπουργό Εξωτερικών που είναι υπεύθυνος για το Brexit. Το Παρίσι ανακοινώνει επίσης συνάντηση την Παρασκευή στις Βρυξέλλες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ελίζα Καραγιώργη
[email protected]
