Ελίζα Καραγιώργη
[email protected]
Οι Αυστριακοί αγαπούν λίγα πράγματα περισσότερο από ένα πολιτικό σκάνδαλο, γι’ αυτό οι αποκαλύψεις που συγκλόνισαν τη χώρα τις τελευταίες εβδομάδες μοιάζουν κάπως με Λευκά Χριστούγεννα και Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες τυλιγμένους σε ένα, αναφέρει χαρακτηριστικά το Politico.
Είτε στο σπίτι είτε στη δουλειά, σε ένα βιεννέζικο καφενείο ή σε ένα τιρολέζικο καταφύγιο, είναι μεγάλες οι πιθανότητες η συζήτηση να ξεκινήσει με τη φράση: «Άκουσες…»
Μέχρι τώρα, φυσικά, όλοι έχουν ακούσει, διαβάσει και ξαναδιαβάσει τις εκρηκτικές ανταλλαγές μηνυμάτων μεταξύ του πρώην Καγκελαρίου Σεμπάστιαν Κουρτς και της ομάδας του που αποκαλύπτουν πώς σχεδίασαν και σχεδίασαν τον δρόμο τους για την εξουσία το 2017.
Ο κ. Κουρτς, ο οποίος αρνείται οποιαδήποτε εγκληματική παράβαση, κατηγορείται με εννέα συνεργάτες του για κατάχρηση δημόσιου χρήματος για δωροδοκία δημοσιογράφων, αλλά και χειραγώγηση δημοσκοπήσεων, προκειμένου τα Μέσα Ενημέρωσης της χώρας να κατασκευάσουν ένα θετικό προφίλ του και έτσι να εκλεγεί Καγκελάριος.
Όπως με κάθε καλό σκάνδαλο, υπάρχει μια «ηδονοβλεπτική γοητεία» στην υπόθεση Κουρτς. Οι συνομιλίες προσφέρουν στο κοινό μια σπάνια ματιά πίσω από την κουρτίνα των προσεκτικά σχεδιασμένων σημείων ομιλίας και κρυφής ατζέντας που χαρακτηρίζουν την πολιτική κουλτούρα της χώρας.
Φυσικά, μόλις πριν από δύο χρόνια, η Αυστρία (και ο υπόλοιπος κόσμος) αντιμετώπισαν μια ιδιαίτερα οικεία άποψη για το πώς λειτουργεί η πολιτική της χώρας, με την έτερη υπόθεση διαφθοράς του Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε.
Το σκάνδαλο – το οποίο περιστράφηκε γύρω από την υποτιθέμενη προσπάθεια του Στράχε να πουλήσει πολιτικές χάρες σε μια γυναίκα που θεωρούσε ότι εκπροσωπούσε μια ισχυρή Ρωσίδα – προκάλεσε την κατάρρευση της πρώτης κυβέρνησης του Κουρτς, αν και ο ίδιος προσωπικά δεν ενεπλάκη και σύντομα επέστρεψε στην εξουσία.
Ήταν ακριβώς τη στιγμή που η Αυστρία αγόραζε ποπ κορν για την πολυαναμενόμενη δραματοποίηση της υπόθεσης Ibiza (μια μίνι σειρά πρόκειται να κάνει πρεμιέρα την Πέμπτη), εμφανίστηκαν οι τελευταίες κατηγορίες εναντίον του κ. Κουρτς.
Παρόλο που οι Αυστριακοί παρακολουθούν ανυπόμονα το τελευταίο θέαμα, η εγγύτητα των δύο σκανδάλων έχει αναγκάσει ένα άβολο ερώτημα στη συλλογική συνείδηση της χώρας: Φταίμε εμείς;
Ο Στέφαν Γκρίεμπλ, ένας Αυστριακός χιουμορίστας που γράφει με το ψευδώνυμο Franzobel, προσδιόρισε πρόσφατα ένα τοπικό αρχέτυπο – το «homo corruptus» (σ.σ. ο διεφθαρμένος άνθρωπος) .
Η σταθερή ροή του σκανδάλου δεν σοκάρει τον πληθυσμό, γράφει ο Franzobel, επειδή οι ντόπιοι έχουν πειστεί ότι «οι άνθρωποι είναι ικανοί για όλα και οι Αυστριακοί ακόμη περισσότερα».
Έτσι, όταν η σύζυγος του υπουργού Οικονομικών πηγαίνει μια βόλτα με το μωρό τους – και το φορητό υπολογιστή του συζύγου της – λίγα λεπτά πριν φτάσει η αστυνομία για να ψάξει το διαμέρισμά τους, όπως συνέβη τον περασμένο Μάρτιο, το κοινό το δέχεται. Και όταν ένας βοηθός του καγκελαρίου έχει αρκετούς σκληρούς δίσκους επαγγελματικά κατεστραμμένους- με ψεύτικο όνομα – οι Αυστριακοί γελούν και σηκώνουν τους ώμους.
Αυτοί που βρίσκονται πίσω από τη διαφθορά παρηγορούνται γνωρίζοντας ότι ακόμη και αν πιαστούν, δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα.
«Ο Αυστριακός είναι ένας γοητευτικός λάτρης που ξέρει πώς να αλλάζει τα πράγματα προς όφελός του, πεπεισμένος ότι ούτως ή άλλως θα αντιμετωπιστεί ως μια μικρή παράβαση», κατέληξε ο Franzobel.
Αν αυτό ακούγεται σκληρό, σκεφτείτε την καταγραφή των μεγάλων πολιτικών σκανδάλων του πρόσφατου παρελθόντος: τη λεγόμενη υπόθεση Eurofighter, η οποία αφορούσε έως και 100 εκατομμύρια ευρώ σε υποτιθέμενες μίζες που συνδέονται με την προμήθεια αεριωθούμενων αεροσκαφών (μετά από περισσότερες από μια δεκαετία ερευνών, ένα μόνο άτομο έχει καταδικαστεί στην Αυστρία) · Καρλ-Χάιντς Γκράσσερ, ο πρώην υπουργός Οικονομικών, καταδικάστηκε πρόσφατα για δωροδοκία σε σχέση με την πώληση δημόσιας κατοικίας και καταδικάστηκε σε οκτώ χρόνια φυλάκιση. Εν τω μεταξύ, οι εισαγγελείς εξακολουθούν να ψάχνουν τα συντρίμμια της πολιτικά συνδεδεμένης τράπεζας Hypo Alpe-Adria, η οποία κατέρρευσε το 2014, κοστίζοντας στους φορολογούμενους σχεδόν 10 δισεκατομμύρια ευρώ.
Οι Αυστριακοί βρίσκονται συχνά στο επίκεντρο των σκανδάλων και σε άλλες χώρες. Τόσο ο διευθύνων σύμβουλος όσο και ο διευθύνων σύμβουλος της Wirecard, της γερμανικής εταιρείας πληρωμών που κατέρρευσε πέρυσι λόγω μεγάλης οικονομικής απάτης, είναι Αυστριακός (ο Jan Marsalek, ο πρώην COO, βρίσκεται ακόμα σε φυγή). Και οι δύο άντρες ήταν καλά συνδεδεμένοι με την πολιτική ελίτ της Αυστρίας, συμπεριλαμβανομένου του στενού κύκλου του Κουρτς.
Κι όμως, η χώρα αρνείται εδώ και καιρό την κουλτούρα της διαφθοράς, η οποία ορισμένοι λένε ότι είναι η κληρονομιά αιώνων μοναρχίας, άλλοι το αποτέλεσμα των καθολικών της ηθών. Αν και οι περισσότεροι Αυστριακοί δεν είναι διεφθαρμένοι, η ανοχή τους στην επίσημη δωροδοκία, είτε σε μικρή είτε μεγάλη κλίμακα, τους έχει κάνει συνένοχους του συστήματος.
Οι αυστριακές τοπικές διάλεκτοι, όπως αναφέρει στην ανάλυσή του το Politico, και η αργκό είναι γεμάτες από πολύχρωμες εκφράσεις που είναι απαραίτητες για την πλοήγηση στο δίκτυο της ευνοιοκρατίας και της πατρωνίας, όπως το Freunderlwirtschaft, η πρακτική του πλυσίματος του ενός χεριού του άλλου και το Schmatt (ένα φιλοδώρημα) ή το Maut (διόδια) για δωροδοκίες. Και παρά τη μακρά ιστορία του σκανδάλου, οι προσπάθειες για την καταστολή της επίσημης διαφθοράς δεν έχουν προχωρήσει πολύ.
Ο Κουρτς, ο οποίος πούλησε τον εαυτό του στους ψηφοφόρους ως ένας φρέσκος νέος που θα έβαζε τέλος στο παλιό στυλ της διεφθαρμένης πολιτικής, είναι το καλύτερο παράδειγμα αυτής της δονκιχωτικής προσπάθειας. Τον πίστεψαν πραγματικά οι Αυστριακοί ή έψαχναν απλώς κάποιον να τους ξεγελάσει;
Όταν «έσκασε» το σκάνδαλο Ίμπιζα πριν από δύο χρόνια, ο πρόεδρος Αλεξάντερ Φαν ντερ Μπέλεν, εμφανώς σοκαρισμένος από το βάθος της συναλλαγής, δήλωσε σε ζωντανή μετάδοση: «Δεν είμαστε αυτοί που φαίνεται». Ωστόσο, τώρα, η υπόθεση Κουρτς αμφισβητεί αυτόν τον ισχυρισμό.
«Αυτό είμαστε», έγραψε αυτή την εβδομάδα ο Χορστ Πίρκερ, εκδότης του περιοδικού News. Τα ανώτερα πολιτικά κλιμάκια και τα μέσα ενημέρωσης της χώρας, κατέληξε, είναι σε μεγάλο βαθμό «σάπια».
