Ο ειδικός επιτετραμμένος της αμερικανικής κυβέρνησης για το Αφγανιστάν, ο Ζαλμάι Χαλιλζάντ, το πρόσωπο της οδυνηρής αποτυχίας των ΗΠΑ στη χώρα της Ασίας, όπου οι Ταλιμπάν ανακατέλαβαν την εξουσία τη 15η Αυγούστου, υπέβαλε την παραίτησή του και έπαψε να ασκεί τα καθήκοντά του, ενημέρωσε χθες Δευτέρα ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν.
Αντικαταστάθηκε από τον αναπληρωτή του Τόμας Γουέστ, σύμβουλο του Λευκού Οίκου την περίοδο που ο Τζο Μπάιντεν ήταν αντιπρόεδρος, διευκρίνισε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας σε λακωνική ανακοίνωσή του.
Κατά πληροφορίες ο κ. Χαλιλζάντ υπέβαλε την παραίτησή του την Παρασκευή.
Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν νωρίτερα χθες ότι δεν θα συμμετάσχουν στις συνομιλίες για το Αφγανιστάν που προβλέπεται να διεξαχθούν σήμερα στη Μόσχα, με τη συμμετοχή, πέραν της Ρωσίας, της Κίνας και του Πακιστάν.
Οι συναντήσεις αυτού του είδους «υπήρξαν αποτελεσματικές στο παρελθόν», αλλά «για εμάς είναι δύσκολο να λάβουμε μέρος αυτή την εβδομάδα» λόγω δυσχερειών στον προγραμματισμό, είπε στον Τύπο ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Νεντ Πράις.
Στην επιστολή του προς τον αμερικανό ΥΠΕΞ, ο Ζαλμάι Χαλιλζάντ υπερασπίζεται τα πεπραγμένα του, αλλά ταυτόχρονα αναγνωρίζει την αποτυχία των προσπαθειών του. Διαβεβαιώνει επίσης ότι θέλει να κάνει στην άκρη σε αυτή τη «νέα φάση» της αμερικανικής πολιτικής σε ό,τι αφορά το Αφγανιστάν.
«Η πολιτική συμφωνία ανάμεσα στην αφγανική κυβέρνηση και στους Ταλιμπάν δεν προχώρησε όπως προβλεπόταν», ανέφερε στην επιστολή παραίτησής του και πρόσθεσε πως «οι λόγοι γι’ αυτό είναι πολύ περίπλοκοι και θα μοιραστώ τις σκέψεις μου τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες».
Διπλωμάτης καριέρας, γεννημένος στο Αφγανιστάν, ηλικίας 70 ετών, ο Ζαλμάι Χαλιλζάντ ήταν παρών στις διαπραγματεύσεις με τους Ταλιμπάν στη Ντόχα, όπου κλείστηκε η συμφωνία ανάμεσα στην κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ και τους ισλαμιστές αντάρτες, που προέβλεπε την αποχώρηση των αμερικανικών και των υπολοίπων ξένων στρατευμάτων από την αφγανική επικράτεια έπειτα από είκοσι χρόνια πολέμου.
Για να κλειστεί η συμφωνία αυτή, που χαρακτηριζόταν ιστορική την εποχή, διεξήγαγε για μήνες εντατικές διαπραγματεύσεις ταξιδεύοντας από τη μια πρωτεύουσα στην άλλη, συμμετείχε σε συνομιλίες σε πολυτελή ξενοδοχεία, εμφανιζόταν για να μιλήσει σε κέντρα μελετών με κύρος.
Παντού, διαβεβαίωνε ότι οι Ταλιμπάν ήταν διατεθειμένοι να κάνουν παραχωρήσεις, να κάνουν αυτό που τους αναλογούσε για να υπάρξει συμβιβασμός. Σε τελευταία ανάλυση, συνέβαλε στην επάνοδο των Ταλιμπάν στην εξουσία και στον θάνατο της αφγανικής δημοκρατίας.
Ο κ. Χαλιλζάντ, η ιδιαίτερη πατρίδα του οποίου είναι η Μαζάρ-ι-Σαρίφ (βόρεια), μιλά παστούν και νταρί, τις δύο βασικές γλώσσες της χώρας. Η καριέρα του συνδέθηκε άρρηκτα με τα «γεράκια» της κυβέρνησης του Τζο Ουόκερ Μπους στις αρχές της δεκαετίας του 2000· βρισκόταν πολύ κοντά στον αντιπρόεδρο Ντικ Τσέινι ειδικά.
Κατέλαβε διάφορες θέσεις στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στο Πεντάγωνο, προτού γίνει πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν (2003-2005), ασκώντας καθοριστική επιρροή, και κατόπιν αναλάβει το ίδιο αξίωμα στο Ιράκ. Απέκτησε φήμη εξαιρετικά ικανού διαπραγματευτή.
Πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ από το 2007 ως το 2009, επέκρινε αργότερα τη διαχείριση του πολέμου στο Αφγανιστάν από τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, ειδικά την απόφασή του να αποσύρει μέρος των αμερικανικών στρατευμάτων. Επανήλθε στο προσκήνιο το 2018, επί των ημερών του Ντόναλντ Τραμπ, όταν ονομάστηκε σύμβουλος μιας κυβέρνησης που είχε αποφασίσει να μιλήσει με τους Ταλιμπάν.
Την 29η Φεβρουαρίου 2020 στη Ντόχα η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ υπέγραφε με τυμπανοκρουσίες τη συμφωνία με τους Ταλιμπάν, η οποία προέβλεπε πως όλοι οι ξένοι στρατιωτικοί θα αποχωρούσαν ως την 1η Μαΐου 2021. Οι Ταλιμπάν σε αντάλλαγμα δεσμεύτηκαν πως δεν θα εξαπέλυαν επιθέσεις εναντίον των Αμερικανών και των συμμάχων τους, αλλά οι υπόλοιπες δεσμεύσεις τους – να κάψουν τις γέφυρες με την αλ Κάιντα με άλλες τζιχαντιστικές οργανώσεις, να διαπραγματευθούν με την αφγανική κυβέρνηση… – παρέμειναν νεκρό γράμμα.
Ο Αμερικανός νέος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν αποφάσισε να εφαρμόσει τη συμφωνία και να αποσύρει πράγματι τα αμερικανικά στρατεύματα, απλά την ανέβαλε μέχρι την 31η Αυγούστου. Την 15η Αυγούστου, με την αφγανική κυβέρνηση να αποσυντίθεται και τον στρατό της να καταρρέει, οι Ταλιμπάν καταλάμβαναν ξανά την εξουσία.
Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP, Reuters
