Μόλις ξεπεραστούν οι περιορισμοί κινητικότητας της πανδημίας, ο Γιοσέπ Μπορέλ επιστρέφει στο αεροπλάνο ως βασικός σύμμαχος για να ασκήσει τη θέση του ως Ύπατος Εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική της ΕΕ. Αυτή την εβδομάδα ταξιδεύει στην Ουάσινγκτον, όπου θα προσπαθήσει να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με την κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν μετά την ανησυχία που δημιουργήθηκε στο κοινοτικό μπλοκ από τη στρατιωτική συμμαχία που δημιουργήθηκε μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Αυστραλίας – χωρίς προειδοποίηση Ευρωπαίων συμμάχων – σε μια προσπάθεια αντιστάθμισης της αυξανόμενης διεκδικητικότητα της Κίνας στον Ειρηνικό.
Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας διατηρεί ανέπαφη την ικανότητά του να εκτοξεύει αιχμηρά μηνύματα και αποφεύγει την ήπια φρασεολογία που προτιμούν συνήθως οι ευρωπαϊκοί θεσμοί. Σε συνέντευξή στου στην ισπανική El País απέφυγε να σχολιάσει μόνο την πρόκληση που έχει ξεκινήσει η Πολωνία στην αρχιτεκτονική της κοινότητας, θεωρώντας ότι οι ευρωπαϊκές συνθήκες έρχονται σε αντίθεση με το Σύνταγμά της. Και όμως η απάντηση ήταν ξεκάθαρη: «Μπορώ μόνο να πω ότι η υπεροχή του κοινοτικού δικαίου είναι θεμελιώδης πυλώνας της ΕΕ».
Βασικά σημεία της συνέντευξης
Για την ενέργεια και τι μέτρα μπορεί να λάβει η ΕΕ
«Ελπίζω ότι θα υπάρξει προβληματισμός για το αν πρέπει να αλλάξει το σύστημα τιμολόγησης ηλεκτρικής ενέργειας. Είναι δύσκολο να δικαιολογηθούν ορισμένα στοιχεία του τρέχοντος μοντέλου, το οποίο δημιουργήθηκε όταν δεν είχαν αναδυθεί οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όταν τα πυρηνικά θεωρούνταν ως επιλογή αύξησης της παραγωγής και όταν η απαλλαγή από τον άνθρακα δεν ήταν στόχος προτεραιότητας και δεν υπήρχαν εντάσεις φυσικού αερίου όπως τώρα. Θα ήταν λογικό να επανεξετάσουμε το μοντέλο και να δούμε αν ταιριάζει στις περιστάσεις. Αλλά μια τροποποίηση αυτού του τύπου απαιτεί χρόνο και η κατάσταση απαιτεί ταχύτερες αποφάσεις. Οι προμηθευτές φυσικού αερίου είναι αυτοί που καθορίζουν τις τιμές της ενέργειας σε όλη την Ευρώπη. Βρίσκονται σε πολύ ισχυρή θέση. Αλλά εδώ πρέπει να υπάρχει ήδη ένα φαινόμενο οικονομικής κερδοσκοπίας, όχι μόνο ένα πρόβλημα ανισορροπίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης.»
Είναι αναγκαίο να μειωθεί η διάσταση της τιμής του φυσικού αερίου ως παράγοντας που τροφοδοτεί την κερδοσκοπία. Για το σκοπό αυτό, πρέπει να ληφθούν κανονιστικά μέτρα. Σίγουρα αρκετές κυβερνήσεις θα τα λάβουν. Και σίγουρα η Επιτροπή θα τα λάβει υπόψη»
Για τη Ρωσία και τον Nord Stream 2
«Η Ρωσία θέλει να επιταχύνει το ζήτημα με τον αγωγό. Ότι εκμεταλλεύεται είναι μέρος του παιχνιδιού αύξησης της πίεσης. Συνεχίζουμε να έχουμε ανάγκη για ρωσικό φυσικό αέριο και πιθανότατα θα χρειαστούμε περισσότερα από τη σύμβαση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Ισπανία προτείνει και καλά κάνει, ότι η διαπραγμάτευση δεν πρέπει να γίνεται χώρα με χώρα, αλλά συνολικά, όπως έγινε με τα εμβόλια. Είμαστε αντιμέτωποι με μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Και το πρόβλημα της παροχής φυσικού αερίου έχει γεωπολιτική διάσταση», απαντά ο κ. Μπορέλ.
Για την προώθηση της στρατιωτικής ολοκλήρωσης της ΕΕ
Δεν θα υπάρξει αύριο ευρωπαϊκός στρατός που θα αντικαταστήσει τους υπηκόους. Αποτελούν τη ζωντανή έκφραση της ανεξαρτησίας των χωρών. Αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να αναζητήσετε τρόπους και δεξιότητες. Υπάρχουν δύο «σχολές»: αυτό που δεν είναι απαραίτητο επειδή έχουμε ΝΑΤΟ, αυτό για τη δημιουργία ad hoc συνασπισμών και αυτό που είναι απαραίτητο να έχουμε μια άμεση ικανότητα που μπορεί να κινητοποιηθεί όταν είναι απαραίτητο. Αυτή είναι η λεγόμενη δύναμη εισόδου. Η συνθήκη δεν θέτει όρια στις ευρωπαϊκές αμυντικές φιλοδοξίες.
Για το Αφγανιστάν
«Δεν ξέρω αν το Αφγανιστάν ήταν η ώρα της κινητοποίησης μιας ευρωπαϊκής δύναμης. Γνωρίζω ότι οι Αμερικανοί ήταν σε θέση να εγγυηθούν την ασφάλεια του αεροδρομίου της Καμπούλ και εμείς δεν μπορούσαμε να το κάνουμε. Αλλά η περίπτωση του Αφγανιστάν επηρεάζει περισσότερο την πολιτική επικοινωνία μεταξύ των συμμάχων. Δεν δικαιολογώ την απόφαση που πήρε η Αυστραλία για τα υποβρύχια Ήταν μια ενέργεια όχι κατά της Γαλλίας, αλλά επηρεάζει ολόκληρη την ΕΕ. […] Το σοβαρό πρόβλημα δεν είναι η στάση της Αυστραλίας, είναι η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών.
Για την Κίνα και τις ΗΠΑ
«Έχω πει από τότε που ανέλαβα ότι ήμασταν αφελείς με την Κίνα, πρέπει να αφήσουμε πίσω αυτήν την αφέλεια. Μάθαμε ότι η οικονομική πρόοδος δεν οδηγεί απαραίτητα σε δημοκρατική πρόοδο. Και ότι στο μενού των πολιτικών επιλογών σήμερα υπάρχουν άλλες εκτός από τη δυτική φιλελεύθερη δημοκρατία. Στις ΗΠΑ έχουν εμπλακεί στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας εδώ και 20 χρόνια, αλλά τώρα μας λένε: «Οι πόλεμοι των άλλων τελείωσαν» για να επικεντρωθούν σε αυτό που αποτελεί γι ‘αυτούς μια μεγάλη γεωστρατηγική πρόκληση, την Κίνα».
Απογοήτευσε ο Μπάιντεν την ΕΕ;
«Όλοι οι μεγάλοι Ευρωπαίοι ηγέτες εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους με πολύ σταθερούς όρους. Ο Μπάιντεν και ο Μακρόν έκαναν μια ιστορική δήλωση πριν από λίγες ημέρες: αναγνωρίζοντας ότι δεν έγινε καλά, ότι η σύνδεση μιας αμυντικής απόφασης με μια άλλη βιομηχανική απόφαση είναι ένα σοβαρό λάθος. Αλλά οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν ότι η Ευρώπη μπορεί και πρέπει να έχει τη δική της αμυντική ικανότητα εκτός του ΝΑΤΟ. Είμαι έκπληκτος που ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ δεν το συμμερίζεται. Και η Ουάσινγκτον λέει επίσης ότι πρέπει να δεσμευτεί να βοηθήσει στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας στο Σαχέλ. Είναι πολύ. Δεν μπορούμε να αντέξουμε διχασμούς στο μπλοκ του Ατλαντικού, που μας αποδυναμώνουν απέναντι σε άλλους. Αυτό που προκαλεί έκπληξη στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι η έκπληξή τους που νιώσαμε περιθωριοποιημένοι. Η αντίληψη ότι η Ευρώπη πρέπει να ληφθεί υπόψη πρέπει να επαναπροσδιοριστεί.
Η πολιτική σχέση πρέπει να επανισορροπηθεί. Είμαστε σύμμαχοι. Οι σύμμαχοι μιλούν μεταξύ τους, συμβουλεύονται ο ένας τον άλλον. Το αντίθετο δεν είναι μια σταθερή συμμαχία. Η Ευρώπη πρέπει να ισχυριστεί και αυτός είναι ο ρόλος μου. Πρέπει να είναι ένας πόλος στο πλαίσιο της πολυμερούς προσέγγισης.»
Για τη συνεργασία με το Ηνωμένο Βασίλειο
«Στην ασφάλεια και την άμυνα, μετά την αποχώρησή τους δεν έχουν δείξει μεγάλη διάθεση να γίνουν συνεργάτες. Έχουμε αυξήσει την ευκολία να συνεχίσουμε να διατηρούμε τις συμφωνίες και δεν έχουν δείξει μεγάλο ενδιαφέρον. Είμαστε έτοιμοι, είναι μια μεγάλη στρατιωτική δύναμη και μια μεγάλη ευρωπαϊκή χώρα».
Οι σχέσεις με τη Λατινική Αμερική
«Οι ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν επενδύσει στην περιοχή περισσότερο από ό, τι στην Κίνα, την Ινδία, τη Ρωσία και την Ιαπωνία μαζί. Υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ της οικονομικής και της πολιτικής μας σχέσης. Παρά τις προσπάθειές μου, η Λατινική Αμερική δεν είναι αρκετά στο ραντάρ. Θα συνεργαστούμε με την Ισπανία ώστε να υπάρξει μεγαλύτερος δεσμός. Θα πρέπει να υπάρχει ένα είδος ευρωπαϊκής ομάδας για την Κεντρική Αμερική, όπου εμφανίζονται προβλήματα μετανάστευσης. Θα ενδιαφέρει επίσης τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Οι διαχωριστικές γραμμές στην ΕΕ για τη μετανάστευση
«Μια από τις μεγαλύτερες διαχωριστικές δυνάμεις στην ΕΕ είναι η μετανάστευση. Δεν είναι ποσοτική, αλλά ποιοτική. Το συζητάμε πολύ καιρό και δεν καταφέραμε να καταλήξουμε σε συμφωνία. Η διαχωριστική δύναμη στάσης απέναντι στα μεταναστευτικά προβλήματα είναι αχίλλειος πτέρνα της Ευρώπης. Και κάθε φορά που υπάρχει μια οξεία κρίση εκδηλώνεται. Πιστεύαμε ότι θα είχαμε μια οξεία κρίση για το Αφγανιστάν που δεν έχει συμβεί ακόμη. Και δεν θα συμβεί αν αποφύγουμε την οικονομική κατάρρευση της χώρας. Το 75% του αφγανικού προϋπολογισμού προέρχεται από μεταφορές από το εξωτερικό. Και τώρα είναι όλα παγωμένα. Μπορεί να συμβεί οικονομική κατάρρευση. Πρέπει να το αποφύγουμε, χωρίς να αναγνωρίσουμε ή να υποστηρίξουμε την κυβέρνηση ως τέτοια».
«Δεν μπορούμε να δώσουμε χρήματα απευθείας επειδή αρκετοί από τους υπουργούς είναι στη λίστα των τρομοκρατών των ΗΠΑ. Υπάρχουν όμως οργανισμοί των Ηνωμένων Εθνών που εργάζονται εκεί. Αν θέλουμε τα κορίτσια να πηγαίνουν σχολεία, πρέπει πρώτα να υπάρχουν σχολεία».
