Πολλοί πίστευαν ότι με τη Συμφωνία των Πρεσπών ξεπερνώνται τα τελευταία εμπόδια για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με τη Βόρεια Μακεδονία. Ωστόσο η Βουλγαρία αποφάσισε να μπλοκάρει την επίσημη έναρξη διαπραγματεύσεων “λόγω ανοιχτών γλωσσικών και ιστορικών διαφορών” ανάμεσα στις δύο χώρες.
Συγκεκριμένα, η Σόφια δεν δέχεται να αναγνωρίσει «μακεδονική» γλώσσα, εκτιμώντας ότι πρόκειται απλώς για μία διάλεκτο της βουλγαρικής. Επιπλέον ζητεί να “αποκατασταθούν” τα ιστορικά γεγονότα, για παράδειγμα να απαλειφθούν από τα σχολικά βιβλία ιστορίας όροι απαξιωτικοί για τη Βουλγαρία.
Ποια είναι η αντίδραση του Ζόραν Ζάεφ για όλα αυτά; Μιλώντας στο σλαβομακεδονικό πρόγραμμα της DW ο πρωθυπουργός της γειτονικής χώρας αναφέρει, μεταξύ άλλων: “Η Βουλγαρία ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την ανεξαρτησία μας στη δεκαετία του ’90. Με αυτό το δεδομένο θελήσαμε να επιβεβαιώσουμε ότι μοιραζόμαστε μία κοινή ιστορία, το δεχτήκαμε με τη Συνθήκη Φιλίας που υπογράψαμε με τη Βουλγαρία το 2017. Ναι, ένα μέρος της ιστορίας μας είναι κοινό, όμως από αυτή την ιστορία προέκυψαν δύο έθνη και δύο γλώσσες. Πρέπει να αντιμετωπίζουμε την κοινή ιστορία ως κάτι που μας συνδέει, όχι ως κάτι που μας χωρίζει. Ο ισχυρισμός ότι η καταγωγή μας είναι βουλγαρική και η γλώσσα μας είναι δυτικοβουλγαρικό ιδίωμα, είναι πραγματικά ταπεινωτικός και μη αποδεκτός”.
Υπάρχουν αντιδράσεις από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες στο «φρένο» της Σόφιας; Μήπως κάποιοι αποδέχονται τα επιχειρήματα της βουλγαρικής κυβέρνησης; Ο Ζόραν Ζάεφ είναι κατηγορηματικός: “Είναι πολύ δύσκολο γι αυτούς να αντιληφθούν το πρόβλημα. Δεν στηρίζουν τις απαιτήσεις αυτές, γιατί θέλουν μια εξήγηση για το πώς μπορεί κανείς να απαιτεί τέτοια πράγματα. Να μας ζητούν να αναγνωρίσουμε κάτι που είναι αντίθετο στο δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού, σε αυτά που πιστεύουμε για το ποιοι είμαστε και τι γλώσσα μιλάμε… Είναι πολύ δύσκολο να το αντιληφθούν, γι αυτόν τον λόγο εκπλήσσονται οι υπόλοιπες 26 χώρες”.
«Συμφέρον και για την Βουλγαρία»
Ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας επιμένει ότι «η επίσημη θέση και το στρατηγικό συμφέρον της Βουλγαρίας είναι η ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ», ενώ παράλληλα υπενθυμίζει, όσον αφορά τις διμερείες σχέσεις ότι «έχουμε ήδη μία πολύτιμη συμφωνία, η οποία μας προσφέρει λύσεις για το μέλλον, βελτιώνοντας τη συνεργασία μας σε μία σειρά τομέων. Πρέπει όμως να είμαστε συνετοί και αποφασισμένοι για να εφαρμόσουμε πλήρως αυτή τη συφωνία. Έχουμε ήδη πετύχει πολλά τους τελευταίους 20 μήνες. Έχουμε κοινές επιτροπές, οι οποίες πραγματεύονται ιστορικά και εκπαιδευτικά ζητήματα και έχουν ήδη συνεδριάσει δέκα φορές».
“Υπόδειγμα” η Συμφωνία των Πρεσπών
Ο Ζόραν Ζάεφ έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι δεν θέλει να “διαπραγματευθεί” με τη Βουλγαρία θέματα γλώσσας ή εθνικής ταυτότητας, εκτιμά ωστόσο ότι η χώρα του έχει δώσει θετικά δείγματα γραφής. Όπως δηλώνει στη DW “έχουμε ήδη δώσει μαθήματα, όχι μόνο με τη Συμφωνία των Πρεσπών, που ήταν ένας εξαιρετικός τρόπος για να βρούμε λύσεις ανάμεσα σε δύο διαφορετικές εθνικές ομάδες με τη διπλωματία και με ευρωπαϊκή συμπεριφορά, να γεφυρώσουμε τις διαφορές προσθέτοντας τον γεωγραφικό προσδιορισμό ‘Βόρεια’ στο όνομά μας, ώστε να διαχωρίσουμε τη Βόρεια Μακεδονία από την Ελληνική Μακεδονία. Αυτή η συμφωνία μπορεί να αξιοποιηθεί ως υπόδειγμα σε όλον τον κόσμο. Αλλά και η συμφωνία που υπογράψαμε το 2017 με τη Βουλγαρία περιέχει πολύτιμα στοιχεία για την κοινή μας ιστορία. Μέσα από αυτή την ιστορία θα πρέπει να αναπτύξουμε καλές σχέσεις με τη Βουλγαρία”.
