Του Γεράσιμου Χιόνη
[email protected]
Σ’ έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο τείνει να εμπλακεί το τελευταίο διάστημα η Αιθιοπία, μία από τις πολυπληθέστερες χώρες της Αφρικής, θέτοντας σε κίνδυνο όχι μόνο το μέλλον της ίδιας, αλλά και των γειτονικών κρατών.
Η κατάσταση ξέφυγε εκτός κάθε ελέγχου στις αρχές Νοεμβρίου, όταν η ομοσπονδιακή κυβέρνηση κήρυξε τον πόλεμο στο κρατίδιο Τιγκράι, κοντά στα βόρεια σύνορα με τη γειτονική Ερυθραία.
Όμως, το σκηνικό της έντασης είχε προδιαγραφεί αρκετούς μήνες νωρίτερα. “Ήταν σαν να παρακολουθεις τη σύγκρουση ενός τρένου σε αργή κίνηση” σχολιάζει, χαρακτηριστικά, ο Ντίνο Μαχτάνι, αναλυτής του Οργανισμού Διεθνών Κρίσεων.
Η αφορμή της διαμάχης
Τον Σεπτέμβριο, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση υπό τον Άμπιι Αχμέτ, ο οποίος το 2019 κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης για την προσπάθεια εξομάλυνσης των σχέσεων με την Ερυθραία, ανέστειλε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις, υπό το πρόσχημα της πανδημίας του κορωνοϊού.
Αποτέλεσμα ήταν και η αναβολή των εκλογών για την τοπική κυβέρνηση του Τιγκράι. Η εξέλιξη αυτή, προκάλεσε την οργή του TPLF -Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο του Τιγκράι- ενός τοπικού πολιτικού κόμματος, με κυρίαρχη θέση επί αρκετές δεκαετίες στην κεντρική σκηνή της χώρας.
Το συγκεκριμένο κόμμα όμως, διαθέτει και στρατιωτική πτέρυγα (σ.σ. υπολογίζεται ότι ελέγχοι περίπου 250.000 στρατιώτες), η οποία ως αντίδραση προχώρησε σε επιθέσεις εναντίον ομοσπονδιακών στόχων. Παρότι επισήμως, η ηγεσία ου TPLF αρνήθηκε κάθε εμπλοκή, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση διέταξε να υπάρξει στρατιωτική απάντηση.
Η βαθύτερη αιτία
Ωστόσο, η αναβολή των εκλογών ήταν το πρόσχημα της αντιπαράθεσης μεταξύ του TPLF και του Άμπιι. Οι σχέσεις των δύο πλευρών είχαν επιδεινωθεί από το 2018, και συγκεκριμένα αμέσως μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας του Άμπιι.
Ο εκλεγμένος -με την ταμπέλα του μεταρρυθμιστή- πρωθυπουργός κατηγόρησε τους προκατόχους του για διαφθορά και παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιώματων, ενώ απομάκρυνε εξέχοντα στελέχη του TPLF από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Έναν χρόνο αργότερα, ο Άμπιι αποφάσισε να ενοποιήσει τα κόμματα, τα οποία υποστήριζαν την ομοσπονδιακή του κυβέρνηση, συγκροτώντας το Κόμμα Ευημερίας (PP), κίνηση η οποία πυροδότησε νέες εντάσεις, καθώς το TPLF εναντιώθηκε σ’ αυτή την απόφαση, μην συμμετέχοντας στη νέα παράταξη.
Άλλωστε, η τοπική κυβέρνηση του Τιγκράι θεωρεί ότι ο Άμπιι προσπαθεί να αλλάξει το πολίτευμα της χώρας, βάζοντας τέλος στον ομοσπονδιακό χαρακτήρα και καταργώντας τις όποιες ανεξαρτησίες των τοπικών περιφερειών.
Το χάσμα των δύο πλευρών, διευρύνθηκε περαιτέρω στις αρχές του 2020, όταν η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ανέβαλε και τις πανεθνικές εκλογές, με τον Άμπιι να παρατείνει επ’ αόριστον την πρωθυπουργική του θητεία.
Στο πλαίσιο αυτό, το TPLF απείλησε με απόσχιση από την Αιθιοπία, επικαλούμενο το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού, το οποίο προβλέπεται στο Σύνταγμα της χώρας.
Στις αρχές Οκτωβρίου, ως αντίδραση, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση αποφάσισε να κόψει κάθε δεσμό με την περιοχή του Τιγκράι, διακόπτοντας την κρατική χρηματοδότηση.
Η σύγκρουση με την Ερυθραία
Τον δικό της ρόλο στη σύγκρουση μεταξύ του TPLF και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, διαδραματίζει και η μακρά αντιπαράθεση με τον βόρειο γειτονα του Τιγκράι και της Αιθιοπίας, την Ερυθραία.
Την περίοδο 1998 – 2000, άλλωστε, Αιθιοπία και Ερυθραια ενεπλάκησαν σ’ έναν αιματηρό πόλεμο, με αντικείμενο διεκδίκησης την κυριότητα ορισμένων μεθοριακών περιοχών.
Μέχρι σήμερα μάλιστα, το εδαφικό καθεστώς της πόλης Μπάντμε, στη νότια Ερυθραία, παραμένει ασαφές, καθώς η Αιθιοπία δεν μπορεί να καταλήξει σε οριστική επίλυση του ζητήματος, χωρίς τη συνεργασία ή τη συναίνεση του Τιγκράι.
Αυτή η παρέμετρος, και λαμβάνοντας υπόψη τις καλές σχέσεις μεταξύ Άμπιι και Ερυθραίας (σ.σ. έχει βραβευτεί με το Νόμπελ Ειρήνης), προβληματίζει αρκετούς αναλυτές, οι οποίοι θεωρούν πιθανό το ενδεχόμενο εμπλοκής της Ερυθραίας στην παρούσα κρίση.
Κίνδυνος περιφερειακής σύγκρουσης
Το Κέρας της Αφρικής θεωρείται από τις πιο ευαίσθητες περιοχές της Μαύρης Ηπείρου. Οι γείτονες της Αιθιοπίας, όπως η Σομαλία και το Σουδάν, έχουν μακρά ιστορία αστάθειας και εμφύλιων συρράξεων.
Η Αιθιοπία, άλλωστε, διατηρεί μόνιμη στρατιωτική παρουσία στη Σομαλία, προς υποστήριξη της τοπικής κυβέρνησης στη μάχη εναντίον των μαχητών της τζιχαντιστικής αλ-Σαμπάμπ.
Την ίδια ώρα, οι μνήμες από τον πόλεο μεταξύ Αιθιοπίας και Ερυθραίας εξακολουθούν να είναι νωπές, ενώ ολόκληρη η περιοχή ταλανίζεται απο μικρές ή μεγάλες εστίες φυλετικών εντάσεων.
Όλα αυτά καθιστούν το Κέρας ως μια πυριτιδαποθήκη έτοιμη για ανάφλεξη.
naftemporiki.gr
