Του Μιχάλη Ψύλου
Ένας νέος «Ψυχρός Πόλεμος» βρίσκεται σε εξέλιξη στον νότιο Ειρηνικό ωκεανό μετά την απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών, της Αυστραλίας και της Βρετανίας να συνάψουν μια «ιστορική» εταιρική σχέση ασφάλειας, ενισχύοντας το μέτωπο εναντίον της Κίνας και με παράπλευρη απώλεια την ακύρωση από την κυβέρνηση της Καμπέρας παραγγελίας ύψους 56 δισ. ευρώ για την αγορά 12 υποβρυχίων από τη Γαλλία.
Το νέο σύμφωνο ονομάζεται «AUKUS» -από τα αρχικά των τριών χωρών και στόχος του -χωρίς αμφιβολία- είναι η αντιμετώπιση των περιφερειακών φιλοδοξιών του Πεκίνου, όσο και αν η Κίνα δεν αναφέρθηκε στην κοινή ανακοίνωση των ηγετών της Αυστραλίας, της Αμερικής και της Βρετανίας. Η νέα συμμαχία θα επιτρέψει στην Αυστραλία, μεταξύ άλλων, να κατασκευάσει πυρηνικά υποβρύχια ,για πρώτη φορά. Η Κίνα επέκρινε σκληρά τη συμφωνία ΗΠΑ-Αυστραλίας για την ναυπήγηση πυρηνικών υποβρυχίων ,στο πλαίσιο της νέας συνεργασίας μεταξύ ΗΠΑ, Μεγάλης Βρετανίας και Αυστραλίας, χαρακτηρίζοντάς την «εξαιρετικά ανεύθυνη» Ο εκπρόσωπος του Κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Ζάο Λιτζιάν υποστήριξε ότι η πρωτοβουλία αυτή επηρεάζει αρνητικά «τις διεθνείς προσπάθειες μη διάδοσης τω πυρηνικών όπλων».
«Πισώπλατη μαχαιριά», λέει η Γαλλία
Άμεση συνέπεια αυτής της συμμαχίας ήταν η ανακοίνωση της Αυστραλίας ότι ακυρώνει ένα γιγαντιαίο συμβόλαιο με τη Γαλλία για την παράδοση συμβατικών υποβρυχίων, συνολικής αξίας 90 δισεκατομμυρίων δολαρίων Αυστραλίας (56 δισεκατομμυρίων ευρώ). Για πισώπλατη μαχαιριά της Αυστραλίας έκανε λόγο ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Ζαν Ιβ λε Ντριάν. «Είχαμε αποκαταστήσει μία σχέση εμπιστοσύνης με την Αυστραλία και η σχέση αυτή διερράγη», πρόσθεσε ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών.
«Είναι μια απόφαση αντίθετη με το γράμμα και το πνεύμα της συνεργασίας που επικρατούσε μεταξύ Γαλλίας και Αυστραλίας, βασισμένη σε σχέση εμπιστοσύνης», καταγγέλλει το Γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του, εξαπολύοντας πυρά εναντίον και των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Αυστραλία είχε υπογράψει το 2016 συμφωνία με την Γαλλία για την προμήθεια 12 συμβατικών (μη πυρηνικών) υποβρυχίων Attack. «Η αμερικανική επιλογή οδηγεί στην απομάκρυνση ενός συμμάχου και ενός Ευρωπαίου εταίρου όπως η Γαλλία από μια διαρθρωτική εταιρική σχέση με την Αυστραλία, σε μια εποχή που αντιμετωπίζουμε πρωτοφανείς προκλήσεις στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού», αναφέρει η ανακοίνωση . «Η θλιβερή απόφαση που ανακοινώθηκε, ενισχύει μόνο την ανάγκη να τεθεί έντονα και καθαρά το ζήτημα της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας. Δεν υπάρχει άλλος αξιόπιστος τρόπος για να υπερασπιστούμε τα συμφέροντά μας και τις αξίες μας στον κόσμο », προστίθεται στην ανακοίνωση του Γαλλικού υπουργείου Εξωτερικών.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν ,που είχε προκαλέσει το 2019 μια έντονη συζήτηση όταν μίλησε για τον «εγκεφαλικό θάνατο» του ΝΑΤΟ ,δεν αποκλείεται μάλιστα να εκμεταλλευτεί αυτή την κρίση των υποβρυχίων για να προσκαλέσει ακόμη πιο έντονα τους Ευρωπαίους στην ανάγκη για «στρατηγική αυτονομία»΄της ΕΕ. Η Γαλλία αναλαμβάνει την προεδρία της ΕΕ στις αρχές του 2022 – η οποία θα συμπέσει με την προεδρική εκστρατεία – γεγονός που αναμένεται να αποτελέσει καθοριστική στιγμή για την προώθηση των νέων αμυντικών σχεδίων του Μακρόν.
Η ΕΕ δεν είχε ενημερωθεί
Είναι πάντως ενδεικτικό ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν είχε ενημερωθεί για τη συμφωνία ΗΠΑ-Ηνωμένου Βασιλείου και Αυστραλίας. «Είμαστε σε επαφή με τους εταίρους για να μάθουμε περισσότερα και πρέπει να το συζητήσουμε με τα κράτη μέλη της ΕΕ για να κατανοήσουμε τις επιπτώσεις», περιορίστηκε να δηλώσει ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, Πήτερ Στάνο.
Το Παρίσι δεν φαίνεται να ικανοποιείται με τις συμβιβαστικές παρατηρήσεις του Τζο Μπάιντεν, ο οποίος διαβεβαίωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν «να συνεργαστούν στενά με τη Γαλλία» σε αυτήν την στρατηγικής σημασίας περιοχή του κόσμου. «Το Παρίσι είναι ένας βασικός εταίρος» των Ηνωμένων Πολιτειών, τόνισε ο Πρόεδρος Μπάιντεν, δίχως όμως να κατευνάσει τις Γαλλικές αντιδράσεις.
Διπλωματικές πηγές ,χαρακτηρίζουν μάλιστα τη συμφωνία των τριών χωρών ως νίκη για τον βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος μετά το Brexit είχε να αντιμετωπίσει τη διεθνή απομόνωση. «Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία και οι ΗΠΑ πρόκειται να συνδεθούν ακόμη πιο στενά, γεγονός που αντικατοπτρίζει το επίπεδο εμπιστοσύνης μεταξύ μας και το βάθος της φιλίας μας», δήλωσε ο Μπόρις Τζόνσον.
«Είναι μια θεμελιώδης συμφωνία που θα δεσμεύσει την Αυστραλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μεγάλη Βρετανία για γενιές », τόνισε Αμερικανός, ανώτατος αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι το σύμφωνο “AUKUS” προβλέπει επίσης συνεργασία μεταξύ των τριών χωρών στην κυβερνοάμυνα, την τεχνητή νοημοσύνη και τις κβαντικές τεχνολογίες.
