Της Ανθής Αγγελοπούλου
Η κατανάλωση μιας διατροφής που είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως και χαμηλής περιεκτικότητας σε πρόσθετα σάκχαρα, νάτριο και μεταποιημένα κρέατα θα μπορούσε, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο American Journal of Epidemiology, να συμβάλει στην προαγωγή της υγιούς γήρανσης των κυττάρων στις γυναίκες.
Όπως ανέφερε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, επίκουρη καθηγήτρια διατροφικών επιστημών στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του πανεπιστημίου του Michigan, Cindy Leung, μια υγιεινή διατροφή μπορεί να μας βοηθήσει να διατηρήσουμε υγιή τα κύτταρα μας και να αποφύγουμε ορισμένες χρόνιες ασθένειες. Εκεί που θα πρέπει να δοθεί έμφαση, είναι στη βελτίωση της συνολικής ποιότητας της διατροφής, αντί στα μεμονωμένα τρόφιμα ή θρεπτικά συστατικά όπως γίνεται μέχρι σήμερα.
Στη μελέτη, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το μήκος των τελομερών για να μετρήσουν την κυτταρική γήρανση.
Τι είναι τα τελομερή
Τα τελομερή είναι τμήματα του γενετικού μας κώδικα DNA και βρίσκονται στα άκρα των χρωμοσωμάτων μας. Με κάθε διαίρεση των κυττάρων μας αυτά μειώνονται και αποτέλεσμα αυτού είναι η γήρανση του οργανισμού μας. Με απλά λόγια όταν τα τελομερή μικραίνουν τα κύτταρα μας πεθαίνουν.
Η ηλικία είναι ο ισχυρότερος παράγοντας που παίζει ρόλο στο μήκος των τελομερών καθώς, τα τελομερή ελαττώνουν το μήκος που έχουν κατά τη διάρκεια κάθε κυτταρικού κύκλου.
Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι τα τελομερή μπορούν επίσης να μειωθούν λόγω συμπεριφορικών, περιβαλλοντικών και ψυχολογικών παραγόντων.
Η κακή ψυχολογία συμβάλλει στη μείωση των τελομερών
Μάλιστα σε παλαιότερη μελέτη που έγινε στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το στρες λειτουργεί στον οργανισμό όπως η αύξηση της ηλικίας καταστρέφοντας την τελομεράση και κατ’ έκταση τα τελομερή. Στη εξέταση που έκαναν οι επιστήμονες στις γυναίκες που συμμετείχαν στη μελέτη διαπίστωσαν ότι όσες είχαν υψηλά επίπεδα στρες είχαν πολύ μικρότερο μήκος τελομερών. Το στρες μείωνε τα τελομερή μειώνοντας έτσι τη βιολογική τους ηλικία από 9-17 έτη. Δυστυχώς, όπως ανέφεραν οι ειδικοί τα κύτταρα που βοηθούν στην άμυνα του οργανισμού επηρεάζονται πολύ από το στρες, γι αυτό και όσο πιο αυξημένο ήταν το στρες που είχαν τόσο πιο χαμηλά ήταν τα επίπεδα τελομεράσης.
Τα τελομερή ευθύνονται για την εμφάνιση σοβαρών παθήσεων
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης που είχε γίνει στο παρελθόν από τους επιστήμονες στην Καλιφόρνια, τα υψηλά επίπεδα στρες κλέβουν χρόνια ζωής από τον άνθρωπο. Οι επιστήμονες κατέληξαν ότι η μείωση της δράσης της τελομεράσης και η σμίκρυνση των τελομερών επιφέρουν πρόωρη γήρανση και αυξάνουν τον κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά ή μολύνσεις.
Όμως και στη νεότερη τώρα μελέτη, οι ερευνήτριες του Χάρβαρντ συμφωνούν ότι τα βραχύτερα τελομερή ενέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής νόσου, διαβήτη τύπου 2 και κάποιων μορφών καρκίνων.
Η υγιεινή διατροφή διατηρεί μακρύτερα τα τελομερή
Η καθηγήτρια Leung και οι συνάδελφοί της εξέτασαν τη διατροφή από περίπου 5.000 ενήλικες των οποίων η υγεία ήταν πολύ καλή και τους βαθμολόγησαν με 4 τεκμηριωμένους δείκτες ποιότητας που εμπεριέχουν τη Μεσογειακή Διατροφή, τη Δίαιτα DASH και δύο κοινώς χρησιμοποιούμενα μέτρα διατροφής ποιότητας που αναπτύσσονται στις ΗΠΑ από το Τμήμα Γεωργίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του πανεπιστημίου Χάρβαρντ.
Και οι τέσσερις δίαιτες συμπεριλαμβάνουν την κατανάλωση φρούτων, λαχανικών δημητριακών ολικής αλέσεως και φυτικές πρωτεΐνες και περιορίζουν την κατανάλωση ζάχαρης, νατρίου και κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος.
Τα ευρήματα της μελέτης, δείχνουν ότι ακολουθώντας αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές ο οργανισμός συνεχίζει να διατηρεί μεγαλύτερο μήκος τελομερούς μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο σοβαρών χρόνιων παθήσεων.
Η έτερη συγγραφέας της μελέτης καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας του Σαν Φρανσίσκο, Elissa Epel, δήλωσε ότι «το κοινό χαρακτηριστικό όλων των υγιεινών διατροφικών μοτίβων είναι ότι είναι αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις δίαιτες δημιουργούν ένα βιοχημικό περιβάλλον ευνοϊκό για τα τελομερή».
Σύμφωνα με τις ερευνήτριες τα ευρήματα αυτά ήταν εξαιρετικά όσον αφορά τις γυναίκες. Συγκεκριμένα, οι γυναίκες είχαν υψηλότερες βαθμολογίες σε καθέναν από τους δείκτες, οι οποίοι συσχετίστηκαν σημαντικά με το μεγαλύτερο μήκος στα τελομερή. Ωστόσο στους άνδρες ήταν προς την ίδια κατεύθυνση, αλλά όχι στατιστικά σημαντικά.
Όπως είπε η Leung, έχει διαπιστωθεί και στο παρελθόν, σε προηγούμενες μελέτες, να υπάρχουν κάποιες διαφορές φύλου αναφορικά με τη διατροφή και τα τελομερή.
Στη νέα αυτή μελέτη, όπως και σε προηγούμενες μελέτες, οι άνδρες έδειξαν ότι τείνουν να έχουν χαμηλότερες βαθμολογίες ποιότητας διατροφής από ό, τι οι γυναίκες. Ενώ, επίσης, οι άνδρες είχαν την υψηλότερη πρόσληψη ζαχαρούχων ποτών και μεταποιημένων κρεάτων, τα οποία και έχουν συσχετιστεί με τη μείωση των τελομερών σε προηγούμενες μελέτες.
