Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παχυσαρκίας οι υπεύθυνοι του προγράμματος Σίτισης και Προώθησης Υγιεινής Διατροφής – ΔΙΑΤΡΟΦΗ, που υλοποιεί το Ινστιτούτο Prolepsis επισημαίνουν ότι η παχυσαρκία είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του 21ου αιώνα, την παχυσαρκία.
Αναγνωρισμένη επίσημα εδώ και πάνω από μία δεκαετία ως νόσος, ξέρουμε ότι η πρόληψη εμφάνισής της πρέπει να έχει τη βάση της στα πρώτα στάδια της ζωής. Κι όμως, στην Ευρώπη 1 στα 3 παιδιά σχολικής ηλικίας έχουν υπερβάλλον σωματικό βάρος (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), 2022).
Η Ελλάδα, μάλιστα, είναι η 2η χώρα με τα υψηλότερα ποσοστά υπερβαρότητας και παχυσαρκίας σε παιδιά 5-9 ετών, ενώ την ίδια στιγμή, κατέχει μία θλιβερή πρωτιά στον εφηβικό πληθυσμό. Σχεδόν 2 στα 5 παιδιά κάτω των 14 ετών έχουν υπερβάλλον σωματικό βάρος, ένα νούμερο που αντιστοιχεί σε περίπου 600.000 παιδιά στη χώρα. Η πραγματικότητα είναι πως μόνο προλαμβάνοντας την παιδική παχυσαρκία, μπορούμε να διασφαλίσουμε την υγεία των παιδιών τώρα αλλά και στο μέλλον.
Η σημασία της αξίας του πρώτου γεύματος
Όσον αφορά στις συμπεριφορές που σχετίζονται με τη διαχείριση του σωματικού βάρους στην παιδική και εφηβική ηλικία, υπάρχουν πολλές μελέτες που τις εξετάζουν. Μία από αυτές είναι η παράλειψη του πρωινού η οποία επανειλημμένα έχει συνδεθεί με υπερβαρότητα. Τα πιο πρόσφατα δεδομένα από τη διαχρονική μελέτη COSI του ΠΟΥ για την παιδική παχυσαρκία δείχνουν ότι περισσότερα από τα μισά παιδιά στην Ελλάδα ηλικίας 7-9 ετών δεν καταναλώνουν καθημερινά πρωινό. Η αξία του πρωινού γεύματος και τα οφέλη του για την υγεία στο πλαίσιο μιας υγιεινής διατροφής έχουν γνωστοποιηθεί μέσα από ποικίλες καμπάνιες και δράσεις ενημέρωσης.
Γιατί όμως τα παιδιά στη χώρα μας παραλείπουν το πρωινό;
Για πολλές δεκαετίες, τα μέτρα πρόληψης και διαχείρισης της παιδικής παχυσαρκίας έριχναν το βάρος της αλλαγής στην οικογένεια και το άτομο. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η προσοχή στρέφεται στο κατά πόσο το περιβάλλον και οι συνθήκες στις οποίες ζούμε και μεγαλώνουν τα παιδιά μας, μπορούν να αλλάξουν ή να διαμορφωθούν κατάλληλα. Το ζήτημα αυτό αναδεικνύει και η φετινή Παγκόσμια Ημέρα της Παχυσαρκίας με κεντρικό μήνυμα “από το άτομο στο σύστημα”. Οι οικονομικές προκλήσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπη η σύγχρονη ελληνική οικογένεια είναι τεράστιες και επηρεάζουν άμεσα όχι μόνο την ποσότητα των τροφίμων αλλά και την ποιότητα της διατροφής μικρών και μεγάλων όπως και το σωματικό τους βάρος. Στις τελευταίες εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Παρατηρητηρίου Παχυσαρκίας αποτυπώνεται ξεκάθαρα αυτή η πραγματικότητα. Συγκεκριμένα, έως το 2035, περίπου 9 στα 10 παιδιά με υπερβαρότητα και παχυσαρκία θα προέρχονται από χώρες χαμηλού ή μεσαίου κοινωνικοοικονομικού επιπέδου. Το γεγονός αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη να έρθουμε πιο κοντά στις ευάλωτες ομάδες.
Δεδομένα του Προγράμματος ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Από την έναρξη του σχολικού έτους 2023-2024 τα στοιχεία δείχνουν ότι μόλις το 61% των μικρότερων μαθητών κατανάλωνε πρωινό σε καθημερινή βάση, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό μειωνόταν στο 45% στους εφήβους. Επιπλέον, 14% των εφήβων δεν κατανάλωνε καθόλου πρωινό, σε αντίθεση με μόλις το 6% των μικρότερων μαθητών.
Αναφορικά με τη σχέση της κατανάλωσης του πρωινού με το σωματικό βάρος των μαθητών, φάνηκε ότι περίπου 40% των μαθητών με υπερβάλλον σωματικό βάρος δεν κατανάλωνε πρωινό σε καθημερινή βάση. Μάλιστα, περίπου 20% των μαθητών με υπερβαρότητα φάνηκε να μην καταναλώνει καθόλου πρωινό, ενώ η αντίστοιχη εκτίμηση για τους μαθητές με παχυσαρκία ανήλθε στο 33%.
Στη λήξη της σχολικής χρονιάς, τα στοιχεία αναδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της παροχής δωρεάν γεύματος μέσω του Προγράμματος ΔΙΑΤΡΟΦΗ, καθώς καταγράφηκε, μεταξύ άλλων, αύξηση στα επίπεδα κατανάλωσης πρωινού κατά 17%.
Το Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ: ένα παράδειγμα καλής πρακτικής στην κοινότητα Κάπως έτσι ξεκίνησε το Πρόγραμμα Σίτισης και Προώθησης Υγιεινής Διατροφής – ΔΙΑΤΡΟΦΗ, που υλοποιεί το Ινστιτούτο Prolepsis. Από το 2012 έως σήμερα, το Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ, έχει προσφέρει 18.700.000 υγιεινά γεύματα σε 198.600 μαθητές και 941 σχολεία της χώρας. Το Πρόγραμμα απευθύνεται σε μαθητές και μαθήτριες δημοσίων σχολείων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που βρίσκονται σε κοινωνικό-οικονομικά ευπαθείς περιοχές όλης της χώρας. Κάθε πρωί, στο ξεκίνημα της σχολικής ημέρας, όλοι οι μαθητές των σχολείων που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα λαμβάνουν ένα θρεπτικό και υγιεινό γεύμα το οποίο περιλαμβάνει γάλα ή γιαούρτι, αρτοσκεύασμα ολικής άλεσης και φρούτο εποχής.
