H επίδραση της βιομηχανίας φαρμακευτικής κάνναβης στην ελληνική οικονομία υπολογίζεται ότι θα ανέλθει στα 60 εκατ. ευρώ περίπου το πρώτο έτος από την παραγωγή και σε βάθος χρόνου 12 ετών θα ξεπεράσει το 1,2 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκο Παπαθανάση η Ελλάδα έχει επιτύχει να φέρνει μεταρρυθμίσεις σε ρυθμούς που άλλες χώρες δεν μπορούν και δημιουργεί φιλικό προς τις επενδύσεις περιβάλλον αντιστρέφοντας το brain drain και αποδεικνύοντας ότι αποτελεί σταθερό πυλώνα ανάπτυξης στην Ευρώπη.
Όμως, σε μια ενιαία Ευρώπη, η έννοια της ενιαίας αγοράς πρέπει να συμπεριλαμβάνει την περιφερειακή σύγκλιση, και δεν μπορεί να υπάρχει περιφερειακή σύγκλιση χωρίς να υπάρχει πολιτική συνοχής. Στην όποια συζήτηση για την επόμενη μέρα στο πλαίσιο της ΕΕ, όταν αυτή ξεκινήσει, η Ελλάδα καθιστά σαφές ότι δεν επιθυμεί μείωση της πολιτικής συνοχής, είναι σύμφωνη με την προώθηση των μεταρρυθμίσεων και δεν τις φοβάται, όπως τονίζει η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη από το 2019.
Προοπτικές στην παγκόσμια αγορά κάνναβης
Η παγκόσμια αγορά κάνναβης συνεχίζει να παρουσιάζει σημαντική ανάπτυξη, με περισσότερες χώρες να έρχονται στην αγορά το 2024 και το 2025. Η διεθνής αγορά κάνναβης και λαδιού κάνναβης γνώρισε αξιοσημείωτη επέκταση το 2023, με τις παγκόσμιες εξαγωγές αυτών των προϊόντων να αγγίζουν τη συνολική αξία των 3,61 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αυτό αντιπροσωπεύει μια αύξηση της αξίας κατά 14,2% σε όλες τις χώρες αγοραστές, υπογραμμίζοντας την αυξανόμενη ζήτηση για κάνναβη και έλαια κάνναβης παγκοσμίως.
Η Ευρώπη ηγείται των παγκόσμιων εισαγωγών
Οι ευρωπαϊκές χώρες ήταν οι μεγαλύτεροι αγοραστές κάνναβης και ελαίων κάνναβης, ξοδεύοντας 1,28 δισεκατομμύρια δολάρια — αντιπροσωπεύοντας το 35,4% του παγκόσμιου συνόλου. Ακολούθησε η Βόρεια Αμερική με 29,1% του συνολικού μεριδίου των εισαγωγών, ενώ η Ασία εισήγαγε το 28,2% ελαίων κάνναβης και κάνναβης. Οι ταχύτερα αναπτυσσόμενες αγορές για εξαγωγές λαδιού κάνναβης από το 2022 περιλαμβάνουν το Βιετνάμ, με αύξηση 131,2%, το Χονγκ Κονγκ (άνοδος 104,1%), την Ολλανδία (αύξηση 27,1%) και τη Νέα Ζηλανδία (άνοδος 19,7%).
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η ώθηση για καλύτερη πρόσβαση στη φαρμακευτική κάνναβη κερδίζει έδαφος. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέγραψε πρόσφατα μια πρωτοβουλία πολιτών που ζητά βελτιωμένη πρόσβαση στη φαρμακευτική κάνναβη σε όλες τις χώρες μέλη, καταδεικνύοντας περαιτέρω το αυξανόμενο ενδιαφέρον της περιοχής για τις θεραπευτικές δυνατότητες της κάνναβης.
Ηνωμένο Βασίλειο: Η νομιμοποίηση μπορεί να ξεκλειδώσει την αγορά 9,5 δισεκατομμυρίων λιρών
Μια νέα μελέτη έδειξε, ότι η νομιμοποίηση της κάνναβης στο Ηνωμένο Βασίλειο, μπορεί να αποφέρει περίπου 9,5 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως. Επί του παρόντος, η αγορά ιατρικής κάνναβης αποτιμάται σε 300 εκατομμύρια λίρες, εν μέρει λόγω του δισταγμού των γιατρών να συνταγογραφήσουν. Ωστόσο, οι κλινικές κάνναβης έχουν αναφέρει αύξηση της ζήτησης, με ορισμένες να βλέπουν πάνω από δεκαπλάσιο αριθμό ασθενών σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο εισήγαγε σχεδόν το 100% της φαρμακευτικής κάνναβης και των προϊόντων του CBD το 2023, αντικατοπτρίζει τη νόμιμη αγορά κάνναβης της Αυστραλίας, όπου η περισσότερη κάνναβη προέρχεται από το εξωτερικό. Παρά την εξάρτηση από τις εισαγωγές, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ξεκινήσει την εγχώρια παραγωγή ορισμένων φαρμάκων με βάση την κάνναβη, όπως το Sativex, αν και μεγάλο μέρος της πρώτης ύλης εξακολουθεί να εισάγεται.
Η Ιαπωνία, η Ισπανία και η Ουκρανία νομιμοποιούν τη φαρμακευτική κάνναβη
Αρκετές χώρες έχουν υιοθετήσει πρόσφατα την ιατρική κάνναβη. Στην Ιαπωνία, όπου η αγορά CBD και κάνναβης έχει εξαπλασιαστεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια σε αξία 154 εκατομμυρίων δολαρίων το 2023, ο νέος νόμος για την ιατρική κάνναβη αναμένεται να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη. Η γήρανση του πληθυσμού της Ιαπωνίας και οι περιορισμένες δυνατότητες οικιακής καλλιέργειας υποδηλώνουν ότι η χώρα μπορεί να βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις εισαγωγές για να καλύψει τη μελλοντική ζήτηση. Στην Ουκρανία, η κυβέρνηση ενέκρινε τη χρήση ιατρικής κάνναβης για περίπου 20 προϋποθέσεις. Ωστόσο, δεδομένου ότι η βιομηχανία κάνναβης της χώρας είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο, οι ειδικοί πιστεύουν ότι η Ουκρανία θα βασιστεί σε 100% εισαγωγές κάνναβης για το ιατρικό της πρόγραμμα τα επόμενα χρόνια.
Η αναπτυσσόμενη αγορά της Αυστραλίας
Η αγορά ιατρικής κάνναβης της Αυστραλίας συνεχίζει να επεκτείνεται, με εκτιμώμενη αξία 88,1 εκατομμυρίων δολαρίων το 2023. Οι προβλέψεις δείχνουν ότι η αγορά θα μπορούσε να αυξηθεί στα 540,6 εκατομμύρια δολάρια έως το 2030. Όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, περίπου το 80% της φαρμακευτικής κάνναβης της Αυστραλίας εισάγεται. Οι εισαγωγές κάνναβης έχουν εξαπλασιαστεί από το 2021 έως το 2023, με περισσότερες από 18 χώρες να προμηθεύουν την αγορά.
Γερμανία: Ρεκόρ εισαγωγών
Η Γερμανία, όπου η χρήση κάνναβης για ενήλικες έγινε νόμιμη την 1η Απριλίου 2023, έχει δει όγκο ρεκόρ εισαγωγών κάνναβης για ιατρικούς και επιστημονικούς σκοπούς. Μόνο το 2023, η χώρα εισήγαγε 31.398 κιλά κάνναβης, αύξηση 26% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Πάνω από 21 χώρες προμηθεύουν την αγορά κάνναβης της Γερμανίας και ένα μέρος αυτών των εισαγωγών επανεξάγεται σε άλλα έθνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υποδεικνύοντας τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζει η Γερμανία στην ευρύτερη ευρωπαϊκή αλυσίδα εφοδιασμού κάνναβης.
ΗΠΑ: Ένας σημαντικός παίκτης στις εισαγωγές
Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν ο μεγαλύτερος αγοραστής εισαγόμενων ελαίων κάνναβης, με αγορές συνολικά 928,2 εκατομμυρίων δολαρίων το 2023. Μέχρι στιγμής το 2024, οι ΗΠΑ έχουν εισαγάγει λάδι κάνναβης από 21 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας και του Νεπάλ. Δεδομένης της αυξανόμενης δημοτικότητας της κάνναβης και των προϊόντων κάνναβης στις ΗΠΑ, η αγορά αναμένεται να συνεχίσει την ανοδική της πορεία.
Καθώς όλο και περισσότερες χώρες αγκαλιάζουν την κάνναβη για ιατρική χρήση και για ενήλικες, η παγκόσμια αγορά είναι έτοιμη για περαιτέρω ανάπτυξη, με αυξανόμενη εξάρτηση από το διεθνές εμπόριο για την κάλυψη της ζήτησης. Η σταθερή αύξηση των εξαγωγών και των εισαγωγών υπογραμμίζει τη διασύνδεση της βιομηχανίας κάνναβης και τις σημαντικές οικονομικές ευκαιρίες που παρουσιάζει σε όλες τις περιοχές.
Τι προβλέπεται για την Ελλάδα
Σύμφωνα με το statista.com η αγορά φαρμακευτικής κάνναβης στην Ελλάδα γνωρίζει σημαντική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Οι ασθενείς στην Ελλάδα στρέφονται όλο και περισσότερο στα προϊόντα φαρμακευτικής κάνναβης ως εναλλακτική μορφή θεραπείας για διάφορες παθήσεις υγείας. Η στροφή προς τις φυσικές και ολιστικές θεραπείες, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση σχετικά με τα πιθανά θεραπευτικά οφέλη της κάνναβης, συνέβαλε στην αυξανόμενη ζήτηση στην αγορά. Επίσης, το εξελισσόμενο ρυθμιστικό τοπίο έχει ανοίξει το δρόμο για περισσότερες εταιρείες να εισέλθουν στην αγορά και να προσφέρουν ευρύτερο φάσμα προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης στους καταναλωτές. Επιπλέον, υπάρχει μια αυξανόμενη τάση για έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα της ιατρικής κάνναβης, που οδηγεί στην εισαγωγή καινοτόμων προϊόντων προσαρμοσμένων στις διαφορετικές ανάγκες των ασθενών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες της Ελλάδας παρέχουν ένα ιδανικό περιβάλλον για την καλλιέργεια κάνναβης, καθιστώντας την μια προνομιακή τοποθεσία για την καλλιέργεια κάνναβης. Η στρατηγική γεωγραφική θέση της χώρας χρησιμεύει επίσης ως πύλη για την εξαγωγή προϊόντων ιατρικής κάνναβης σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Επιπλέον, η υποστηρικτική στάση της κυβέρνησης προς τη βιομηχανία ιατρικής κάνναβης έχει δημιουργήσει ένα ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον τόσο για εγχώριους όσο και για διεθνείς παίκτες που επιθυμούν να επενδύσουν στην αγορά.
Η αυξανόμενη αγορά φαρμακευτικής κάνναβης στην Ελλάδα επηρεάζεται επίσης από ευρύτερους μακροοικονομικούς παράγοντες, όπως η αύξηση των δαπανών υγειονομικής περίθαλψης, η αλλαγή δημογραφικών στοιχείων και η αλλαγή των προτιμήσεων των καταναλωτών. Καθώς ο τομέας της υγειονομικής περίθαλψης συνεχίζει να εξελίσσεται, υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση για εναλλακτικές θεραπευτικές επιλογές όπως η ιατρική κάνναβη, οδηγώντας την αγορά προς τα εμπρός. Επιπλέον, το οικονομικό δυναμικό της βιομηχανίας ιατρικής κάνναβης έχει προσελκύσει επενδύσεις και συνεργασίες, τροφοδοτώντας περαιτέρω την αναπτυξιακή τροχιά της αγοράς.
Σύμφωνα με τους ειδικούς τα έσοδα στην αγορά ιατρικής κάνναβης στην Ελλάδα προβλέπεται να φτάσουν τα 8,19 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2024. Επιπλέον, τα έσοδα αναμένεται να παρουσιάσουν ετήσιο ρυθμό αύξησης (CAGR 2024-2029) 3,87%, οδηγώντας σε όγκο αγοράς 9,90 εκατομμυρίων δολαρίων έως το 2029.
Η αγορά ιατρικής κάνναβης στην Ελλάδα ανθίζει με την αυξανόμενη κρατική υποστήριξη και έναν αυξανόμενο αριθμό αδειοδοτημένων παραγωγών που εισέρχονται στη βιομηχανία.
Ωστόσο, όπως μας εξηγεί ο αντιπρόεδρος ΣΦΕΕ & αντιπρόεδρος & γενικός διευθυντής της Pharmaserve-Lilly, Σπύρος Φιλιώτης, η φαρμακευτική κάνναβη στην Ελλάδα κατατάσσεται στην Κατηγορία Δ των ναρκωτικών φαρμάκων. Σε αρκετές χώρες παγκοσμίως, η φαρμακευτική κάνναβη έχει πλέον μεταφερθεί στην κατηγορία των απλών συνταγογραφούμενων φαρμάκων, καθώς υπάρχουν πλέον πολλές αποδείξεις για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά της, οι οποίες στηρίζονται τόσο σε σύγχρονα δεδομένα όσο και στην γνώση για την χρήση της για χιλιάδες χρόνια. Μάλιστα, η χρήση της για ψυχαγωγικούς λόγους είναι νόμιμη σε αρκετά μέρη, γεγονός που υποδεικνύει ότι η ασφάλεια της κάνναβης δεν αποτελεί ζήτημα. Αυτό που έχει ανάγκη τώρα η Ελλάδα είναι καιρός να επαναταχθεί η φαρμακευτική κάνναβη στην κατηγορία απλού φαρμάκου που αντικατοπτρίζει την πραγματική της ασφάλεια και χρήση.
Το θέμα όμως, είναι αν βλέπουν φιλοεπενδυτικό το περιβάλλον στη χώρα μας και οι επιχειρήσεις που επενδύουν σε αυτό. Η Ελλάδα δεν είναι φιλοεπενδυτικό μέρος, απαντά ο κ. Φιλιώτης συμπληρώνοντας «Παρά τις επίσημες τοποθετήσεις, η Ελλάδα δεν παρουσιάζει ακόμη το ιδανικό περιβάλλον για επενδύσεις στον τομέα της φαρμακευτικής κάνναβης. Η επένδυση της Tikun Olam στην Ελλάδα αποτελεί καρπό των προσπαθειών και της δέσμευσης λίγων αφοσιωμένων Ελλήνων, οι οποίοι, με αγάπη για τη χώρα τους, κατάφεραν να πείσουν τον διεθνή κολοσσό να επενδύσει στην ελληνική αγορά». Σύμφωνα με τον κ. Φιλιώτη, η επίδραση της φαρμακευτικής κάνναβης στην ελληνική οικονομία παραμένει μέχρι στιγμής περιορισμένη σε σύγκριση με άλλους τομείς, καθώς η βιομηχανία βρίσκεται ακόμη στα πρώτα της βήματα, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και προσελκύοντας επενδύσεις. Ωστόσο, διαθέτει μεγάλες προοπτικές για ουσιαστική ενίσχυση της οικονομίας στο μέλλον και θα μπορούσε να εξελιχθεί σε έναν από τους πιο καινοτόμους τομείς της χώρας, προωθώντας την οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας.
Ενώ, ο κ. Παναγιώτης Γιαννουλέας, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Lavipharm θεωρεί ότι είναι ακόμη πολύ πρώιμο να προχωρήσουμε σε ακριβή αξιολόγηση της αγοράς, καθώς ο πρώτος ασθενής που έλαβε τελικό προϊόν φαρμακευτικής κάνναβης στη χώρα μας ξεκίνησε τη θεραπεία του τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους. «Σήμερα γνωρίζουμε ότι περισσότεροι από 2.500 άνθρωποι ήδη λαμβάνουν θεραπεία κάνοντας χρήση προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης, αποκομίζοντας τα θεραπευτικά οφέλη της. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, στη χώρα μας, ο αριθμός των ασθενών που πληροί τις προϋποθέσεις για να λάβει τη θεραπεία αυτή, ξεπερνά τα 100 χιλιάδες άτομα» επισημαίνει ο κ. Γιαννουλέας.
Να θυμίσουμε ότι η μεγαλύτερη επένδυση στη φαρμακευτική κάνναβη στην Ελλάδα είναι το φαρμακευτικό εργοστάσιο της Tikun Olam στην Κόρινθο, μια μονάδα που εντυπωσιάζει με την τεχνολογία και τις state-of-the art εγκαταστάσεις της πιστοποιημένες με EU-GMP και GACP. Είναι η μόνη μονάδα που έχει άδεια από τον ΕΟΦ για την κυκλοφορία τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης. Παράλληλα, βρίσκονται σε εξέλιξη κι άλλες επενδύσεις σε διάφορες περιοχές της χώρας, που ελπίζουμε σύντομα να λάβουν τις απαραίτητες αδειοδοτήσεις, ώστε να προσφέρουν σκευάσματα στους Έλληνες ασθενείς. Για παράδειγμα η Curity Pharma στη βιομηχανική περιοχή της Λάρισας η οποία επενδύει 20 εκατ. ευρώ στην καλλιέργεια και παραγωγή κάνναβης ευρώ σε εγκαταστάσεις παραγωγής συνολικής έκτασης 67.000 τ.μ.
Οι ασθενείς στην Ελλάδα που λαμβάνουν φαρμακευτική κάνναβη είναι, κυρίως για τη διαχείριση του χρόνιου πόνου και της σπαστικότητας που σχετίζεται με Σκλήρυνση κατά Πλάκας (ΣΚΠ) και ευελπιστούμε όλοι ότι θα επεκταθούν αυτές οι ενδείξεις για να επωφεληθούν όσοι περισσότεροι ασθενείς. Υπάρχουν όμως ακόμα Έλληνες καταφεύγουν στην παράνομη και μη ελεγχόμενη χρήση προϊόντων κάνναβης, χωρίς να γνωρίζουν ότι θα μπορούσαν να λάβουν έγκυρη θεραπεία. Οι ειδικοί συμβουλεύουν τα άτομα που κάνουν συχνή χρήση κάνναβης να μιλήσουν με τον ιατρό τους ώστε να τους συνταγογραφηθεί ένα ποιοτικό, ασφαλές προϊόν που θα το προμηθευτούν από το φαρμακείο τους.
Σε αυτό το πλαίσιο, αξίζει να τονίσουμε ότι τόσο η Lavipharm όσο και η Pharmaserv-Lilly κυκλοφορούν ήδη στην ελληνική αγορά από δύο προϊόντα ξηρού ανθού η κάθε μία και στα άμεσα σχέδια τους περιλαμβάνεται η επέκταση της γκάμας αυτής με περισσότερα είδη ξηρού ανθού καθώς και έλαια κάνναβης.
