Η Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία υλοποιεί επενδύσεις που αγγίζουν έως το 2026 το 1,5 δισ. ευρώ όπως εξηγεί ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ) & συνδιευθύνων σύμβουλος του ομίλου ELPEN, Θεόδωρος Τρύφων, ο οποίος επισημαίνει ότι αυτό θα σημάνει την δυνατότητα κάλυψης του 70% των φαρμακευτικών αναγκών της χώρας.
Αιχμή του δόρατος ωστόσο, αποτελούν οι υπέρογκες υποχρεωτικές επιστροφές που σε πολλές περιπτώσεις απειλούν τη βιωσιμότητα πολλών καταξιωμένων οικονομικών φαρμάκων της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας που καλύπτουν σήμερα πολλούς ασθενείς.
Κύριε Τρύφων ποιο είναι το αποτύπωμα της Ελληνικής Φαρμακοβιομηχανίας στην Ελλάδα;
H Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία υπηρετεί διαχρονικά ένα διττό ρόλο, κοινωνικό και αναπτυξιακό. Γι’ αυτό και το αποτύπωμά της εντοπίζεται τόσο στην εθνική μας οικονομία, όσο και στην ελληνική κοινωνία.
Στη χώρα μας δραστηριοποίουνται εδώ και πολλές δεκαετίες 45 εργοστάσια παραγωγής φαρμάκων που καλύπτουν το 60% περίπου των φαρμακευτικών αναγκών των Ελλήνων ασθενών. Αντιπροσωπεύοντας το 10% του ευρωπαϊκού παραγωγικού ιστού, η Ελλάδα συγκαταλέγεται στα 5 πιο σημαντικά hubs παραγωγής φαρμάκων στην Ε.Ε. Με παρουσία σε 147 χώρες, το φάρμακο αναδεικνύεται ως το 2ο πιο εξαγώγιμο προϊόν της ελληνικής οικονομίας. Ενδεικτικό είναι άλλωστε το γεγονός, ότι τα Ελληνικά Φάρμακα καλύπτουν σήμερα τις θεραπευτικές ανάγκες σχεδόν 40 εκατ. ευρωπαίων ασθενών. Οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες συγκεντρώνουν επίσης το 65% της συνολικής απασχόλησης του κλάδου, αξιοποιώντας ένα σημαντικό μέρος του επιστημονικού κεφαλαίου της χώρας μας.
Αποτελώντας σημαντικό πυλώνα προστιθέμενης αξίας για την εθνική οικονομία, η εγχώρια βιομηχανία φαρμάκου αντιπροσωπεύει το 90% των επενδύσεων του κλάδου. Υλοποιεί επενδύσεις που έχουν ήδη ξεκινήσει και αγγίζουν έως το 2026 το 1,5 δις. ευρώ. Η ολοκλήρωση του επενδυτικού προγράμματος των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών θα σημάνει την δυνατότητα κάλυψης του 70% των φαρμακευτικών αναγκών της χώρας με ποιοτικές θεραπείες σε προσιτό κόστος για το σύστημα και τον ασθενή. Αυτό σημαίνει διασφάλιση της επάρκειας της φαρμακευτικής αγοράς και δραστικός περιορισμός των ελλείψεων.
Επενδύοντας στο μέλλον, η Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία εφαρμόζει μια στρατηγική ανάπτυξης βασισμένη σε πυλώνες όπως οι επενδύσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας σε Παραγωγή & Έρευνα για την ανάπτυξη διεθνώς ανταγωνιστικών προϊόντων και τεχνολογιών, οι συνεργασίες και ανάπτυξη δικτύων με άλλες φαρμακοβιομηχανίες, πανεπιστήμια και ερευνητικούς φορείς της χώρας και του εξωτερικού, με στόχο την ανταλλαγή γνώσης, την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας, την ανάπτυξη και την εμπορική αξιοποίηση προϊόντων καινοτομίας, η εξωστρέφεια – αύξηση των εξαγωγών και κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης για φάρμακα και τέλος, η αξιοποίηση του εγχώριου ανθρώπινου δυναμικού με ιδιαίτερη έμφαση σε Έλληνες επιστήμονες υψηλής εξειδίκευσης.
Η δραστηριότητα της Ελληνικής Φαρμακοβιομηχανίας έχει ως αποτέλεσμα την κάλυψη εκατομμυρίων ασθενών ανά τον κόσμο με ασφαλή, αποτελεσματικά και οικονομικά φάρμακα που παράγονται με προδιαγραφές Ευρώπης και διατίθενται σε τιμές χωρών του τρίτου κόσμου. Η δυναμική ανάπτυξης που εμφανίζει ο συγκεκριμένος κλάδος παρεμποδίζεται ωστόσο ενεργά από την εφαρμογή τεράστιων μειώσεων τιμών, την επιβολή εξωπραγματικών επιστροφών, την αύξηση του κόστους παραγωγής λόγω της ενέργειας, του πληθωρισμού και της γεωπολιτικής αστάθειας, καθώς κι από τις τεράστιες επιβαρύνσεις που αντιμετωπίζει για την εναρμόνισή της με την ολοένα αυστηρότερη περιβαλλοντική νομοθεσία.
Τα τελευταία χρόνια αιχμή του δόρατος αποτελούν οι υποχρεωτικές επιστροφές. Παρόλα αυτά οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες επενδύουν πολλά εκατομμύρια στην αγορά. Τι κινήσεις περιμένετε από την πολιτεία έτσι ώστε να μην πληγεί ο κλάδος από τα υπέρογκα ποσά των επιστροφών;
Οι υποχρεωτικές επιβαρύνσεις που υφίσταται σήμερα η ελληνική φαρμακοβιομηχανία την καθιστούν «συγχρηματοδότη» του συστήματος φαρμακευτικής φροντίδας με ποσό συνεισφοράς που ξεπερνά μάλιστα την κρατική χρηματοδότηση. Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται από τους ίδιους τους αριθμούς, αφού το 2023 οι φαρμακευτικές ανάγκες στον ΕΟΠΥΥ και τα νοσοκομεία καλύφθηκαν με 2,8 δις ευρώ από το Κράτος, οι ασθενείς μέσω των συμμετοχών επιβαρύνθηκαν με 735 εκατ. ευρώ, ενώ η βιομηχανία συνεισέφερε με συνολικές επιστροφές που έφθασαν το δυσθεώρητο ποσό των 3,2 δις. ευρώ. Η άμεση καταβολή των συγκεκριμένων ποσών είναι αδύνατη, ενώ η λογική των δοσοποιήσεων αποτελεί πυροσβεστική λύση, γιατί στις παλιές δόσεις προστίθενται κάθε χρόνο νέες, ακόμη μεγαλύτερες.
Οι συνθήκες αυτές έχουν σοβαρές συνέπειες για τους ασθενείς, αφού απειλούν τη βιωσιμότητα πολλών καταξιωμένων οικονομικών φαρμάκων της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας που καλύπτουν σήμερα πολλούς ασθενείς. Είναι ξεκάθαρο, ότι εάν δεν υπήρχε η σανίδα σωτηρίας των εξαγωγών, τα συγκεκριμένα σκευάσματα θα είχαν αποσυρθεί από την αγορά λόγω της ασύμφορης παραγωγής τους.
Εξίσου ανησυχητικές είναι και οι επιπτώσεις για τις ίδιες τις εταιρείες που βιώνουν μια ασφυκτική κατάσταση. Ειδικά οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες που χρηματοδοτούνται από ίδια κεφάλαια και δανεισμό βρίσκονται αντιμέτωπες με έντονο πρόβλημα ρευστότητας, που θα ήταν πολύ χειρότερο, εάν δεν υπήρχαν οι εξαγωγές.
Η λήξη του Ταμείου Ανάκαμψης τι θα επιφέρει κατά τη γνώμη σας; Μπορεί η πολιτεία να καλύψει αυτό το χρηματοδοτικό κενό;
Δεν υπάρχει αμφιβολία, πως το Ταμείο Ανάκαμψης αποτέλεσε μια σημαντική χρηματοδοτική ένεση της τελευταίας περιόδου. Παρ΄ όλα αυτά, η άμεση κάλυψη του κενού που δημιούργησε η δημοσιονομική πολιτική των μνημονίων στην δημόσια χρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης παραμένει μέχρι σήμερα ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα.
Όπως ανέφερα και παραπάνω, η φαρμακοβιομηχανία συμβάλλει από το 2012 στην κάλυψη των διαρκώς αυξανόμενων φαρμακευτικών αναγκών της χώρας λόγω των κενών που υπάρχουν στη δημόσια χρηματοδότηση. Το γεγονός αυτό αποτελεί μια τεράστια επιβάρυνση για τον κλάδο, που είναι πλέον αδύνατο να συνεχιστεί.
Σε αυτό το πολύ δύσκολο περιβάλλον επιχειρείται η διαμόρφωση ενός πλαισίου βασικών εκατέρωθεν δεσμεύσεων ανάμεσα στην Πολιτεία και τη βιομηχανία σε ένα βάθος τριετίας. Πρόκειται κατά βάση για μια συμφωνία, με σκοπό τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της φαρμακευτικής αγοράς μέσω της δημιουργίας ενός λειτουργικού πλαισίου φαρμακευτικής πολιτικής με σταθερούς διάφανους κανόνες και στοχοθεσία. Το συγκεκριμένο πλαίσιο θα πρέπει ταυτόχρονα να επιτρέπει την βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και κατ΄επέκταση τη βιωσιμότητα του ίδιου του συστήματος φαρμακευτικής φροντίδας.
Από την πλευρά της, η Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία δεσμεύεται να διαδραματίσει ρόλο εγγυητή της επάρκειας στην αγορά, συμβάλλοντας στον περιορισμό των ελλείψεων και στη διασφάλιση της πρόσβασης των ασθενών σε ακόμα περισσότερες θεραπείες με το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Η Πολιτεία θα πρέπει αντίστοιχα να αναλάβει δεσμεύσεις που αφορούν στη χρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης, στο ύψος και τον επιμερισμό των φαρμακευτικών υποπροϋπολογισμών, στο όριο των επιστροφών, σε ένα χρονοδιάγραμμα για την πλήρη ανάπτυξη των εργαλείων για τον έλεγχο της δαπάνης, σε κίνητρα για την χρήση οικονομικών θεραπειών, στη διασφάλιση της πρόσβασης των ασθενών στην πραγματική καινοτομία, σε ρυθμίσεις για τη βελτίωση της χρηματοοικονομικής ρευστότητας των επιχειρήσεων που σήμερα πλήττονται από τις τεράστιες υποχρεωτικές επιστροφές και σίγουρα σε ένα σταθερό – μόνιμο πλαίσιο κινήτρων για επενδύσεις.
Στη βάση των παραπάνω εκατέρωθεν δεσμεύσεων, επιχειρείται η διαμόρφωση ενός σταθερού πλαισίου που θα οδηγήσει σε ένα προβλέψιμο περιβάλλον για την φαρμακευτική αγορά με συγκράτηση της δαπάνης, λογικές διαχειρίσιμες υποχρεωτικές επιστροφές και χαμηλές συμμετοχές για τους ασθενείς. Οι σχετικές συζητήσεις επ΄ αυτού έχουν ήδη εκκινήσει και βρίσκονται ακόμη σε προκαταρκτικό στάδιο με το περιεχόμενο της συμφωνίας να μην έχει ακόμη συγκεκριμενοποιηθεί.
Στην έκθεση του Μιλάνου πριν λίγο καιρό η ελληνική φαρμακοβιομηχανία έδειξε την τεράστια εξαγωγική της δυναμική. Τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα;
Είναι γεγονός, ότι τα ελληνικά φάρμακα γνωρίζουν σημαντική καταξίωση στις διεθνείς αγορές και διακρίνονται για την ανταγωνιστική διεθνή παρουσία τους σε σχεδόν 150 χώρες του κόσμου. Πολύτιμο διαβατήριό τους αποτελεί άλλωστε η άριστη ποιότητα που εγγυάται η παραγωγή τους σύμφωνα με τους πολύ αυστηρούς κανόνες της Ε.Ε.
Οι επενδύσεις της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας θα ενισχύσουν την εξαγωγική δραστηριότητα του κλάδου, ανοίγοντας τον δρόμο για ακόμη περισσότερες αγορές και συμβάλλοντας στη βελτίωση της εικόνας του μονίμως ελλειμματικού εμπορικού ισοζυγίου της χώρας μας. Η ολοκλήρωσή τους θα φέρει την Ελλάδα πιο κοντά στον στόχο της να καταστεί κόμβος φαρμακευτικής έρευνας και παραγωγής στη ΝΑ Ευρώπη. Βασική προϋπόθεση για την επίτευξη ενός τέτοιου στόχου είναι η έγκαιρη λήψη των κατάλληλων μέτρων που θα επιτρέψουν την απελευθέρωση της σημαντικής αναπτυξιακής δυναμικής του κλάδου.
Αναφορικά με τις ελλείψεις φαρμάκων, πώς αξιολογείτε τις ενέργειες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα από την Πολιτεία στην κατεύθυνση περιορισμού τους;
Η χώρα μας έχει ήδη αναλάβει δράση για την παρακολούθηση των ελλείψεων με τη λειτουργία της πλατφόρμας του ΗΣΠΑΔΙΦ να αποτελεί ένα σημαντικό βήμα. Ωστόσο, ο περιορισμός των ελλείψεων μπορεί να επιτευχθεί μέσω της διασφάλισης συνθηκών βιωσιμότητας ειδικά για τα οικονομικά φάρμακα που καλύπτουν εκατομμύρια ασθενείς και πλήττονται από τις τεράστιες επιστροφές που αποτελούν συνέπεια της υποχρηματοδότησης.
Η ολοκλήρωση του επενδυτικού προγράμματος των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών θα συμβάλλει καθοριστικά στον περιορισμό των ελλείψεων, διασφαλίζοντας τη δυνατότητα κάλυψης του 70% των φαρμακευτικών αναγκών της χώρας με ποιοτικές θεραπείες σε προσιτό κόστος για το σύστημα και τον ασθενή. Αυτό σημαίνει διασφάλιση της επάρκειας της φαρμακευτικής αγοράς και δραστικός περιορισμός των ελλείψεων.
Η ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής φαρμάκων και η «απεξάρτηση» από την Ασία είναι μία από τις κυριότερες στρατηγικές που ακολουθούν χώρες της Ευρώπης και οι ΗΠΑ ως μια λύση για τις ελλείψεις φαρμάκων. Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε ότι μέχρι το τέλος του έτους, αναμένονται οι πρώτες συστάσεις της «Συμμαχίας για τα Φάρμακα Κρίσιμης Σημασίας» της Ε.Ε. σχετικά με την ενίσχυση της παραγωγής εντός της Ένωσης.
Η νέα φαρμακευτική νομοθεσία σύμφωνα με την EFPIA θα δημιουργήσει προβλήματα στην έρευνα και την καινοτομία στην Ευρώπη. Ποια είναι η δική σας άποψη επί του θέματος;
Η συζήτηση για την αναθεώρηση της φαρμακευτικής νομοθεσίας είναι ακόμη ανοικτή. Αναμφίβολα, η αναθεώρηση αποτελεί μία μεγάλη ευκαιρία για την αξιοποίηση της δυναμικής της ευρωπαϊκής φαρμακοβιομηχανίας. Η πρόσφατη πανδημική κρίση ανέδειξε άλλωστε ως προτεραιότητα τη διαμόρφωση ενός ευέλικτου ρυθμιστικού συστήματος το οποίο να διευκολύνει την έγκαιρη πρόσβαση των ασθενών σε κάθε αναγκαίο φάρμακο και παράλληλα να υποστηρίζει ένα πλαίσιο που θα προωθεί την καινοτομία. Από την πλευρά μας, τονίζουμε την ανάγκη περαιτέρω ενθάρρυνσης των επενδύσεων της φαρμακοβιομηχανίας ώστε να περιοριστεί η εξάρτηση των ευρωπαϊκών συστημάτων υγείας από τις εισαγωγές εκτός ΕΕ, να διασφαλιστεί η επάρκεια των φαρμάκων, η ομαλή λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας και η έγκαιρη πρόσβαση των ασθενών σε οικονομικώς προσιτά φάρμακα.
