Αναγνωρίζοντας την επείγουσα ανάγκη για μια ευρεία προσπάθεια σε παγκόσμιο επίπεδο για τη μείωση των λαθών στην ιατρική διάγνωση, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) καλεί όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη «Να το κάνουμε σωστά, να το κάνουμε ασφαλές!» ως μέρος της εκστρατείας της Παγκόσμιας Ημέρας Ασφάλειας Ασθενών στις 17 Σεπτεμβρίου.
Το θέμα «βελτίωση της διάγνωσης για την ασφάλεια των ασθενών» επιλέχθηκε σε συνεννόηση με ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων – από ασθενείς έως υπεύθυνους χάραξης πολιτικής – για να τονιστεί πώς ο καθένας μπορεί να διαδραματίσει ζωτικό ρόλο στη μείωση των κινδύνων και των επιπτώσεων των λαθών στη διάγνωση.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ασφάλειας Ασθενών καθιερώθηκε το 2019 για να προωθήσει τα μέτρα που απαιτούνται για τη βελτίωση της ασφάλειας των ασθενών παγκοσμίως. Κάθε χρόνο επιλέγεται ένα νέο θέμα για να τονίσει μια περιοχή προτεραιότητας.
«Η σωστή διάγνωση, τη σωστή στιγμή, είναι η βάση της ασφαλούς και αποτελεσματικής υγειονομικής περίθαλψης. Αντίθετα, τα διαγνωστικά σφάλματα μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρή βλάβη, ακόμη και θάνατο», δήλωσε ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, Δρ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους. Σύμφωνα με τον ίδιο, «Η μείωση αυτού του κινδύνου απαιτεί συνεργασία μεταξύ των εργαζομένων στον τομέα της υγείας και των διευθυντών, των πολιτικών και των ρυθμιστικών αρχών, της κοινωνίας των πολιτών και του ιδιωτικού τομέα και, κυρίως, των ασθενών και των οικογενειών τους».
Τα διαγνωστικά λάθη ευθύνονται για το 16% των βλαβών
Κάθε χρόνο, τα διαγνωστικά σφάλματα υπολογίζεται ότι ευθύνονται για το 16% των βλαβών που μπορούν να προληφθούν στην υγειονομική περίθαλψη, με τεράστιες ανθρώπινες και οικονομικές συνέπειες. Τα δεδομένα υποδηλώνουν ότι οι περισσότεροι ενήλικες θα αντιμετωπίσουν τουλάχιστον ένα διαγνωστικό σφάλμα στη διάρκεια της ζωής τους, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε παρατεταμένη κακή υγεία, αυξημένο κόστος υγειονομικής περίθαλψης ή ακόμη και θάνατο που μπορεί να προληφθεί.
Το διαγνωστικό σφάλμα είναι όταν μια διάγνωση καθυστερεί, είναι εσφαλμένη, παραλείπεται ή κοινοποιείται εσφαλμένα και μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε στάδιο του ταξιδιού του ασθενούς. Οι στοχευμένες παρεμβάσεις από υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, ηγέτες υγειονομικής περίθαλψης, εργαζόμενους στον τομέα της υγείας, ρυθμιστικές αρχές ιατρικών προϊόντων και κατασκευαστές, με την ενεργό συμμετοχή των ασθενών, των οικογενειών τους και της κοινωνίας των πολιτών μπορούν να συμβάλουν στη μείωση του κινδύνου λάθους.
Κατάλληλες εθνικές κατευθυντήριες γραμμές, πρωτόκολλα και κανονισμοί
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι υπάρχουν και εφαρμόζονται κατάλληλες εθνικές κατευθυντήριες γραμμές, πρωτόκολλα και κανονισμοί, καθώς και ότι διατίθενται οι απαραίτητοι προϋπολογισμοί και πόροι. Οι υπεύθυνοι υγειονομικών εγκαταστάσεων και προγραμμάτων θα πρέπει να δημιουργούν ασφαλή και ευνοϊκά περιβάλλοντα εργασίας, να προωθούν τη συνεχή βελτίωση και να διασφαλίζουν ότι εφαρμόζονται επαρκή συστήματα, πρότυπα και διαδικασίες. Οι υπεύθυνοι υγειονομικών εγκαταστάσεων και προγραμμάτων θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι τα διαγνωστικά εργαλεία και οι τεχνολογίες συντηρούνται καλά, μοιράζοντας γρήγορα τα σχόλια των χρηστών με τον κατασκευαστή για τη βελτίωση των συστημάτων.
Σε ατομικό επίπεδο, οι ασθενείς και οι οικογένειές τους θα πρέπει να συμμετέχουν προληπτικά στη διαγνωστική διαδικασία μοιράζοντας τα συμπτώματά τους και το πλήρες ιατρικό τους ιστορικό, θέτοντας ερωτήσεις, θέτοντας ανησυχίες και παρακολουθώντας τα αποτελέσματα των εξετάσεων. Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας θα πρέπει να εμπλέκουν ενεργά τους ασθενείς τους ενσωματώνοντας παράλληλα την αριστεία σε κάθε στάδιο της διαγνωστικής διαδικασίας.
Σχέδιο Δράσης για την Ασφάλεια των Ασθενών
Ο ΠΟΥ αναπτύσσει ένα μοντέλο για την υποστήριξη της εφαρμογής διαγνωστικών παρεμβάσεων ασφάλειας. Στις 10–12 Σεπτεμβρίου, η Παγκόσμια Διαβούλευση για την Ασφάλεια των Ασθενών 2024 που συγκλήθηκε από τον ΠΟΥ συγκέντρωσε ασθενείς, υποστηρικτές ασθενών, εργαζόμενους στον τομέα της υγείας, διευθυντές εγκαταστάσεων υγειονομικής περίθαλψης, υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, εμπειρογνώμονες διαγνωστικής ασφάλειας και ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα για να παράσχουν πληροφορίες για το μοντέλο εφαρμογής. Οι συμμετέχοντες συζήτησαν επίσης την πρόοδο και τις προκλήσεις στην εφαρμογή του Παγκόσμιου Σχεδίου Δράσης για την Ασφάλεια των Ασθενών (GPSAP) 2021–2030.
Το GPSAP χρησιμεύει ως πλαίσιο δράσης για τα ενδιαφερόμενα μέρη να εργαστούν προς τον στόχο της ασφαλούς και υψηλής ποιότητας υγειονομικής περίθαλψης για όλους τους ασθενείς.
Η πρόσφατα δημοσιευμένη Παγκόσμια Έκθεση Ασφάλειας Ασθενών 2024 τόνισε την πρόοδο που σημείωσαν πολλές χώρες προς τους στόχους του GPSAP, αλλά υπογράμμισε επίσης τα τεράστια περιθώρια περαιτέρω βελτίωσης. Το μοντέλο υλοποίησης για τη βελτίωση της διαγνωστικής ασφάλειας θα κυκλοφορήσει το 2025 ως ένα από τα εργαλεία και πρακτικούς πόρους του ΠΟΥ για να βοηθήσουν τους ενδιαφερόμενους φορείς να οδηγήσουν την πρόοδο προς τους στόχους που έχουν τεθεί στο GPSAP.
