Στην Ολομέλεια της Βουλής προς συζήτηση και ψήφιση εισάγεται σήμερα, Δευτέρα 29 Ιουλίου, το νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας με τίτλο «Ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης».
Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με το υπουργείο το προωθούμενο νομοσχέδιο:
1. Περιλαμβάνει τις απαιτούμενες οργανωτικές αλλαγές για τη βελτίωση των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, και συγκεκριμένα:
- Δημιουργείται το Εθνικό Δίκτυο Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας (Ε.Δ.Υ.Ψ.Υ.), που διαρθρώνεται σε επτά (7) Περιφερειακά Δίκτυα Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας (Πε.Δ.Υ.Ψ.Υ.), υπαγόμενα στις Διοικήσεις των αντίστοιχων Υγειονομικών Περιφερειών (Υ.Πε.) της χώρας, υπό ενιαία Ιατρική και Νοσηλευτική Διεύθυνση. Διασυνδέονται και δικτυώνονται οι δομές και οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας.
- Αναβαθμίζεται ο θεσμός του Υποδιοικητή Υ.Πε. αρμόδιου για θέματα ψυχικής υγείας με νέες αρμοδιότητες σχετικές με τον σχεδιασμό, την λειτουργία, την οργάνωση και την εποπτεία των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας και των Εξαρτήσεων.
- Δημιουργείται ο Εθνικός Οργανισμός Πρόληψης & Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων (Ε.Ο.Π.Α.Ε.), ένα Νομικό πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου στο οποίο εντάσσεται το σύνολο των δομών, μονάδων, υπηρεσιών και προγραμμάτων του Ο.ΚΑ.ΝΑ., του ΚΕ.ΘΕ.Α. και των λοιπών Νοσοκομείων στην χώρα που λειτουργούν μονάδες και υπηρεσίες σχετικές με τις εξαρτήσεις. Στόχος του Οργανισμού είναι η πρόληψη, η θεραπεία, η απεξάρτηση και η επανένταξη καθώς και η αυτοτέλεια και ο θεραπευτικός πλουραλισμός εκάστου φορέα και προγράμματος.
- Συστήνεται το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Συστήματος Επιδημιολογικής Παρακολούθησης και Θεραπευτικής Διαχείρισης (Ο.Π.Σ.), ένα σύστημα καταγραφής και παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο των αναγκαίων πληροφοριών για τον έλεγχο του έργου των φορέων του Ε.Δ.Υ.Ψ.Υ., καθώς επίσης και της διαθεσιμότητας και πληρότητας των υπηρεσιών, των διαθέσιμων κλινών και ραντεβού σε δομές καθώς και την τροχιά πλοήγησης των ασθενών σε αυτό. Στόχος του είναι η πλήρης και στοχευμένη κάλυψη των αναγκών των ωφελούμενων καθώς και η εξαγωγή επιδημιολογικών δεδομένων για την ψυχική υγεία του πληθυσμού. Αντίστοιχο Ο.Π.Σ. δημιουργείται και στον Ε.Ο.Π.Α.Ε.
- Συστήνεται, στο πλαίσιο του Ο.Π.Σ., το Εθνικό Δίκτυο Τηλεψυχιατρικής – Τηλεσυμβουλευτικής, με σκοπό την παροχή ιατρικής και ψυχικής υποστήριξης και συμβουλευτικής μέσω ψηφιακών υποδομών και υπηρεσιών, με απόλυτη τήρηση των κανόνων του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας και του GDPR.
2. Επιφέρει τον μετασχηματισμό των εναπομεινάντων Ψυχιατρικών Νοσοκομείων.
Τα εναπομείναντα Ειδικά Ψυχιατρικά Νοσοκομεία και οι ψυχιατρικές κλινικές των Γενικών και Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων της χώρας εντάσσονται σε ένα ενιαίο και καθολικό δίκτυο συνεργαζόμενων δομών, μονάδων και υπηρεσιών, το Εθνικό Δίκτυο Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας (Ε.Δ.Υ.Ψ.Υ.).
Συγκεκριμένα, το Ψ.Ν.Α. «Δαφνί» και το «Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης» του Ενιαίου Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Γ. Παπανικολάου» μεταφέρονται στις οικείες Διοικήσεις Υγειονομικών Υπηρεσιών (Δ.Υ.Πε.) ως αποκεντρωμένες μονάδες τους, διασυνδέονται με τις δομές παροχής Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας αυτών και συνεχίζουν την εύρυθμη λειτουργεία τους.
Επομένως τα Ψυχιατρικά Νοσοκομεία δεν καταργούνται, αλλά μετασχηματίζονται αποκτώντας νέα νομική μορφή, ενισχύονται επιπλέον και μετεξελίσσονται σε Ολοκληρωμένα Κοινοτικά Δίκτυα Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας.
3. Επιφέρει βελτίωση στις εργασιακές συνθήκες των επαγγελματιών ψυχικής υγείας.
Το νομοσχέδιο σεβόμενο τα εργασιακά δικαιώματα των επαγγελματιών ψυχικής υγείας και όλων εν γένει των εμπλεκομένων στην παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας, διασφαλίζει τις θέσεις και το καθεστώς εργασίας κάθε επαγγελματία, μεταφέροντας την οργανική του θέση στον νέο φορέα, με την υφιστάμενη σχέση εργασίας, τον κλάδο και την ειδικότητά του. Επιπλέον, δημιουργεί ως εργασιακό κίνητρο για όλο το Νοσηλευτικό Προσωπικό που θα ενταχθεί στο Ε.Δ.Υ.Ψ.Υ., την απόκτηση της Νοσηλευτικής Ειδικότητας Ψυχικής Υγείας. Καμία Εργασιακή Οντότητα δεν παραβλέπεται καθώς αναφέρεται ρητά στο παρόν νομοσχέδιο.
4. Βελτιώνει την ποιότητα παροχής Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας των ωφελούμενων, των φροντιστών και των οικογενειών τους.
- Η νέα διοικητική οργάνωση, σε επίπεδο Υγειονομικών Περιφερειών ενισχύει την προσβασιμότητα στις αναγκαίες και δωρεάν υπηρεσίες για όλους τους πολίτες, ανεξάρτητα από την οικονομική και κοινωνική τους κατάσταση, εγκαθιδρύει την δικτύωση και τη συνεργασία μεταξύ των παρόχων υγείας και διασφαλίζει το μέγιστο δυνατό θεραπευτικό αποτέλεσμα.
- Ο υποδιοικητής της Υ.Πε. αρμόδιος για θέματα Ψυχικής Υγείας, θα είναι υπεύθυνος για την οργάνωση, την εποπτεία και την λειτουργία των υπηρεσιών εντός του οικείου Πε.Δ.Υ.Ψ.Υ.
- Το νέο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Επιδημιολογικής Παρακολούθησης και Θεραπευτικής Διαχείρισης αποτελεί το επιστέγασμα της ολοκλήρωσης της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης και έχει ως στόχο την συστηματική καταγραφή και παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο και με τα κατάλληλα τεχνικά και οργανωτικά μέσα, των αναγκαίων πληροφοριών για τον έλεγχο του έργου των φορέων του Ε.Δ.Υ.Ψ.Υ., ιδίως της διαθεσιμότητας και της πληρότητας των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, των διαθέσιμων κλινών και ραντεβού σε φορείς και δομές καθώς και της τροχιάς πλοήγησης των ασθενών εντός αυτών.
- Εντός του πλαισίου του Ο.Π.Σ. συστήνεται για πρώτη φορά σε όλη την επικράτεια ένα Εθνικό Δίκτυο Τηλεψυχιατρικής – Τηλεσυμβουλευτικής, για την παροχή ιατρικής και ψυχολογικής υποστήριξης – συμβουλευτικής, μέσω ψηφιακών υποδομών και υπηρεσιών.
5. Τι προσφέρει ο Ε.Ο.Π.Α.Ε. που δεν υπήρχε μέχρι σήμερα.
Ο Ε.Ο.Π.Α.Ε. έρχεται να διασυνδέσει όλες τις κατακερματισμένες υπηρεσίες, να αξιοποιήσει βέλτιστα τους πόρους, οικονομικούς και ανθρώπινους, να εξαλείψει την αλληλοεπικάλυψη των υπηρεσιών και να παρέχει υπηρεσίες στους ωφελούμενους και τους οικείους τους ολιστικά και ανθρωποκεντρικά από την πρόληψη της χρήσης και της εμφάνισης εξαρτητικών συμπεριφορών, σωματική αποτοξίνωση, θεραπεία σε πρόγραμμα με υποκατάστατο ή στεγνό, μείωση της βλάβης, ψυχοκοινωνική φροντίδα και υποστήριξη, ολοκληρωμένη φροντίδα και κάλυψη αναγκών που συνδέονται με την εξάρτηση, ανάπτυξη δεξιοτήτων, επαγγελματική κατάρτιση, ενδυνάμωση και επανένταξη. Όλα αυτά θα γίνονται με τρόπο ενιαίο, έτσι ώστε κανένας άνθρωπος που αντιμετωπίζει πρόβλημα εξάρτησης να μην μένει εκτός συστήματος, υποστήριξης και φροντίδας.
6. Η αντιμετώπιση των εξαρτήσεων παρέχεται δωρεάν.
Με το νέο νομοσχέδιο ισχυροποιείται η δημόσια παροχή υπηρεσιών για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων, καθώς ένας ενιαίος και μεγάλος φορέας αναλαμβάνει τον ρόλο της πρόληψης, της μείωσης της βλάβης, της θεραπείας με ή χωρίς υποκατάστατο και της κοινωνικής επανένταξης, με μεγαλύτερη γεωγραφική κάλυψη και περισσότερες δομές και υπηρεσίες, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται το δικαίωμα για την πρόληψη και αντιμετώπιση κάθε εξάρτησης και την έγκυρη ενημέρωση για όλους τους πολίτες σε όλη την επικράτεια. Ο νέος ενιαίος οργανισμός είναι ΝΠΙΔ του ευρύτερου δημοσίου τομέα. Η νομική μορφή των ΝΠΙΔ υπάρχει σε άπειρους φορείς του Ελληνικού Δημοσίου, όπως είναι το ΚΕΘΕΑ και ο Ο.ΚΑ.ΝΑ. Τα Ν.Π.Ι.Δ. είναι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης και χρηματοδοτούνται από το Ελληνικό Δημόσιο (άνω του 50%) κατέχοντας δημόσιο χαρακτήρα και εποπτεύονται από το αρμόδιο Υπουργείο.
7. Θα διευκολυνθεί η πρόσβαση σε δομές και υπηρεσίες, με γεωγραφική κάλυψη σε όλη την χώρα.
Η πρόσβαση θα διευκολυνθεί για τον ασθενή, καθώς όλες οι υπηρεσίες θα βρίσκονται υπό έναν Οργανισμό, δίνοντας παράλληλα την δυνατότητα του ασθενή να πλοηγηθεί στο σύστημα και να επιλέξει τη θεραπεία που του ταιριάζει. Πλέον θα υπάρχουν δομές πρόληψης, μείωσης της βλάβης, θεραπείας και κοινωνικής επανένταξης σε κάθε πόλη της Ελλάδας εξασφαλίζοντας το δικαίωμα της πρόσβασης σε όλους. Άρα θα υπάρχουν όλες οι διαθέσιμες υπηρεσίες σε ολόκληρη την επικράτεια. Δεν θα χρειάζεται να πηγαίνει από την μία πόλη στην άλλη ο εξαρτημένος συνάνθρωπός μας για να λάβει υπηρεσίες.
8. Όλοι οι φορείς αντιμετώπισης των εξαρτήσεων ενσωματώνονται στον Ε.Ο.Π.Α.Ε.
Όλοι οι φορείς αντιμετώπισης των εξαρτήσεων ενσωματώνονται στον Ε.Ο.Π.Α.Ε. (Ο.ΚΑ.ΝΑ., ΚΕΘΕΑ, 18ΑΝΩ, ΙΑΝΟΣ, ΑΡΓΩ, «ΔΙΑΠΛΟΥΣ», DETOX ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ) και συνεχίζουν κανονικά τη λειτουργία τους χωρίς να κλείσει καμία δομή και καμία υπηρεσία. Το μόνο που αλλάζει είναι ότι θα υπάρχει ενιαία διαχείριση τους, ένα ενιαίο διοικητικό σχήμα και όχι κατακερματισμός υπηρεσιών και διοίκηση διαφορετικών ταχυτήτων. Θα διασυνδέονται μεταξύ τους, ώστε να υπάρχει η βέλτιστη πλοήγηση του εξαρτημένου ατόμου στο σύστημα και να παρακολουθείται η πορεία του με στόχο να διατηρείται μέσα στο σύστημα υγείας και να μην «χάνεται».
9. Τα Κέντρα Πρόληψης συνεχίζουν κανονικά την λειτουργία τους.
Τα Κέντρα Πρόληψης συνεχίζουν κανονικά τη λειτουργία τους σύμφωνα με την Προγραμματική σύμβαση που έχει υπογραφεί από το Υπουργείο Υγείας και το Υπουργείο Εσωτερικών.
Ειδικότερα:
Τα Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας του άρθρου 61 ν. 3459/2006, ανήκουν σε μη κρατικούς φορείς (ΑΜΚΕ), μη εποπτευόμενους από το Υπουργείο Υγείας. Λειτουργούν με συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο βάσει Προγραμματικής Συμφωνίας με το Υπουργείο Εσωτερικών και από πλευράς Υπουργείου Υγείας με τον Ο.ΚΑ.ΝΑ., μέχρι το 2027. Ως εκ τούτου δεν αποτελούν αντικείμενο ρύθμισης του παρόντος νομοσχεδίου, με το οποίο ιδρύεται ένας δημόσιος οργανισμός για την πρόληψη και αντιμετώπιση των εξαρτήσεων (Ε.Ο.Π.Α.Ε.). Η μόνη αλλαγή που επέρχεται αναφορικά με αυτά είναι ότι στην ισχύουσα προγραμματική σύμβαση που διέπει τη λειτουργία των Κέντρων Πρόληψης υπεισέρχεται στη θέση του έως σήμερα συμβαλλόμενου Ο.ΚΑ.ΝΑ ο συνιστώμενος Ε.Ο.Π.Α.Ε..
10. Η πρόληψη των εξαρτήσεων ισχυροποιείται.
Δημιουργείται για πρώτη φορά Διεύθυνση Πρόληψης που θα εποπτεύει και θα συντονίζει όλες τις υπηρεσίες, έτσι ώστε να υλοποιούνται οι απαραίτητες παρεμβάσεις και η ευαισθητοποίηση σε όλες τις τοπικές κοινωνίες.
Επομένως, η πρόληψη ισχυροποιείται, καθώς θα ιδρυθούν υπηρεσίες πρόληψης και ενημέρωσης σε κάθε νομό, οι οποίες θα διαλειτουργούν ώστε να καλυφθούν οι σημαντικές και πολλές ανάγκες που υπάρχουν στο πεδίο των εξαρτήσεων.
11. Δημιουργούνται νέες δομές Detox.
Δημιουργούνται δομές Detox εντός των νοσοκομείων σε περισσότερες περιοχές της Ελλάδας, παρέχοντας τη δυνατότητα πρόσβασης σε όλους τους ωφελούμενους. Θα υπάρχει η δυνατότητα ένταξης για αποτοξίνωση σε κάθε περιοχή και ακολούθως σε θεραπευτικό πρόγραμμα του Ε.Ο.Π.Α.Ε. («στεγνό», ψυχοκοινωνική αποκατάσταση, επανένταξη κ.α).
12. Τα «στεγνά» προγράμματα συνεχίζουν τη λειτουργία τους.
Τα «στεγνά» προγράμματα συνεχίζου να λειτουργούν. Ενδυναμώνονται με την δημιουργία και άλλων υπηρεσιών και των Detox καλύπτοντας γεωγραφικά όλη την Ελλάδα. Θα λειτουργούν επομένως με ενιαίο τρόπο και ομογενοποιημένη προσέγγιση. Παράλληλα, οι ασθενείς θα μπορούν να εισέρχονται σε «στεγνό» πρόγραμμα πιο εύκολα σε σχέση με το παρελθόν, και σε περισσότερα σημεία της χώρας, καθώς θα διασυνδέονται άμεσα με όλες τις υπηρεσίες και τα θεραπευτικά προγράμματα του Ε.Ο.Π.Α.Ε.
13. Το προσωπικό των φορέων που εντάσσονται στον Ε.Ο.Π.Α.Ε. συνεχίζει να εργάζεται.
Όλο το προσωπικό ανεξαιρέτως σχέσης εργασίας θα συνεχίσει να εργάζεται με τη σύμβαση που έχει (ΙΔΑΧ, ΙΔΟΧ, ΔΠΥ, επικουρικοί, ΟΑΕΔ κ.α.), μεταφέροντας όλα τα εργασιακά δικαιώματα του στον νέο Οργανισμό. Κανένας εργαζόμενος δεν θα χάσει τη δουλειά του.
