Η 25η Ιουνίου είναι μια ημέρα αφιερωμένη στην ενημέρωση για τη λεύκη, στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς, αλλά και στην αποδοχή και αποστιγματοποίησή της. Στην Ευρώπη, ο επιπολασμός της λεύκης εκτιμάται στο 1%, ενώ στη χώρα μας υπολογίζεται ότι αφορά περίπου 100.000 ασθενείς.
Η λεύκη είναι μια επίκτητη αυτοάνοση δερματοπάθεια, στην οποία η τμηματική απώλεια της χρωστικής του δέρματος που ονομάζεται μελανίνη προκαλεί λευκές ή ροζ κηλίδες αποχρωματισμένου δέρματος οι οποίες μπορούν να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, αν και συχνότερα εντοπίζονται στη ραχιαία επιφάνεια των χεριών, στο πρόσωπο (γύρω από τα μάτια, τη μύτη, το στόμα), στον λαιμό, στις μασχαλιαίες περιοχές και σε περιοχές τριβής και πίεσης (αγκώνες, γόνατα, ραχιαία επιφάνεια ποδιών, πλευρά).
Άχρωμες κηλίδες επίσης μπορούν να εμφανιστούν σε περιοχές που έχει προηγηθεί τραυματισμός του δέρματος. Η λεύκη δεν μεταδίδεται και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, τα αρχικά συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως πριν από την ηλικία των 30 ετών. Υπάρχει μια οικογενειακή προδιάθεση στην εμφάνισή της, αφού περίπου το 20% των ασθενών έχει τουλάχιστον έναν συγγενή πρώτου βαθμού με λεύκη
Πώς προκαλείται
Η λεύκη προκαλείται από την απώλεια των μελανοκυττάρων, των κυττάρων που είναι υπεύθυνα για το χρώμα του δέρματος. Ο πιο κοινός τύπος λεύκης, η μη τμηματική λεύκη, είναι μια αυτοάνοση διαταραχή κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται σε ορισμένα μελανοκύτταρα και τα καταστρέφει, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται λευκές κηλίδες στο δέρμα. Ενώ οι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνισης της λεύκης είναι η απορρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος, η γενετική ευαισθησία και το περιβαλλοντικό στρες.
O καταλληλότερος θεραπευτικός δρόμος για κάθε ασθενή θα βρεθεί σε συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό, τον δερματολόγο
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για τη λεύκη, ο Δρ. Ιωάννης Μπάρκης, Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α. και Πρόεδρος της Ελληνικής Δερματολογικής & Αφροδισιολογικής Εταιρείας (ΕΔΑΕ) επεσήμανε ότι η λεύκη δημιουργεί έντονα ψυχοκοινωνικά προβλήματα, στις εκτεταμένες μορφές της νόσου, κυρίως όταν αυτές εντοπίζονται στα σκουρόχρωμα δέρματα και έτσι επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής των ατόμων που πάσχουν από αυτή. Για τον λόγο αυτό, η Ελληνική Δερματολογική & Αφροδισιολογική Εταιρεία (ΕΔΑΕ) δημιουργεί και διεξάγει εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού και υποστηρίζει προσπάθειες που έχουν σκοπό να προάγουν τη γνώση, ώστε να δοθούν χρήσιμες πληροφορίες για όλα τα αυτοάνοσα νοσήματα.
Χρόνια δερματοπάθεια με υψηλή επιβάρυνση
Η Δρ. Ηλέκτρα Νικολαΐδου, Καθηγήτρια Δερματολογίας – Αφροδισιολογίας, Α΄ Κλινική Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων Ιατρικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α., Νοσοκομείο Αφροδισίων & Δερματικών Νόσων «Ανδρέας Συγγρός» από πλευρά της επεσήμανε ότι οι ασθενείς με λεύκη ενδέχεται να πάσχουν και από κάποιο άλλο αυτοάνοσο νόσημα, όπως είναι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, η γυροειδής αλωπεκία και η ατοπική δερματίτιδα.
Η επιβάρυνση που βιώνουν στην ποιότητα ζωής τους είναι σημαντική τόσο για τη συναισθηματική τους κατάσταση όσο και για την ψυχική τους υγεία. Η αγχώδης διαταραχή και η κατάθλιψη απαντώνται πολύ συχνά στους ασθενείς με λεύκη.
Ο στιγματισμός, οι διαταραχές του ύπνου, η δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις και η τάση περιορισμού των δραστηριοτήτων αναφέρονται πολύ συχνά από τους ασθενείς. Η επιβάρυνση είναι μεγαλύτερη στις γυναίκες, στους νέους σε ηλικία ασθενείς και σε ασθενείς με εκτεταμένη νόσο ή νόσο σε ορατά σημεία του δέρματος.
Πώς επηρεάζει η λεύκη τη ζωή των πασχόντων
Ενώ η λεύκη δεν απειλεί τη σωματική υγεία, οι ασθενείς μπορεί να βιώσουν αρνητικό ψυχοκοινωνικό αντίκτυπο.
Η μελέτη VALIANT, μια μελέτη αξιολόγησης του φορτίου της λεύκης στην οποία συμπεριλήφθηκαν 3.541 άνθρωποι με λεύκη από 17 χώρες, επιβεβαίωσε την ψυχοκοινωνική επιβάρυνση και τον αντίκτυπό της στην ψυχική υγεία:
• Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η λεύκη επηρεάζει την καθημερινή ζωή και τη συναισθηματική ευεξία των ασθενών.
• Περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς (55,0%) ανέφεραν συμπτώματα μέτριας έως σοβαρής κατάθλιψης.
• 9 στους 10 ασθενείς έχουν βιώσει στιγματισμό λόγω της λεύκης τους και 3 στους 5 ασθενείς ανέφεραν ότι η λεύκη είχε αρνητική επίδραση στην αυτοεκτίμησή τους.
· Οι πιο συχνές ψυχοκοινωνικές συννοσηρότητες που περιγράφονται στις μελέτες είναι η κατάθλιψη, το άγχος, η κοινωνική φοβία, το αισθήματα στιγματισμού, οι διαταραχές προσαρμογής, οι διαταραχές ύπνου, η συμπεριφορά αποφυγής και περιορισμού, και οι δυσκολίες στη σχέση.
Στις μελέτες οι παράγοντες που συσχετίστηκαν με σημαντικά υψηλότερη ψυχοκοινωνική επιβάρυνση περιλάμβαναν το γυναικείο φύλο, την ύπαρξη βλαβών σε ορατές περιοχές (π.χ. χέρια, πρόσωπο) ή στις περιοχές των γεννητικών οργάνων, την ηλικία < 30 ετών (ιδιαίτερα τους έφηβους) και την έκταση της βλάβης.
Οι νέες θεραπευτικές επιλογές για τη νόσο
Σύμφωνα με το Δρ. Ιωάννης Μπάρκης, η ανταπόκριση στις μέχρι σήμερα υπάρχουσες θεραπείες δεν είναι ικανοποιητική, γιατί επιτυγχάνεται μερική αποκατάσταση του χρώματος στο πάσχον δέρμα. Όμως, τα νέα θεραπευτικά δεδομένα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, καθώς έχουν αναπτυχθεί και εγκριθεί νέες καινοτόμες θεραπείες για την αντιμετώπιση της λεύκης με υψηλά ποσοστά ανταπόκρισης, γεγονός που δίνει στους θεράποντες ιατρούς σημαντικότατη αισιοδοξία για το μέλλον.
Να θυμίσουμε ότι το 2023 πήρε έγκριση από τον ΕΜΑ το Opzelura για τη θεραπεία της μη τμηματικής λεύκης, μιας νόσου που προκαλεί αποχρωματισμό του δέρματος και στις δύο πλευρές του σώματος, ενώ ενδέχεται να επηρεάζει ακόμη και το πρόσωπο. Πρόκειται για κρέμα που εφαρμόζεται σε αποχρωματισμένες περιοχές του δέρματος. Η έγκριση του Opzelura βασίσθηκε στα αποτελέσματα μελέτης όπου διαπιστώθηκε ότι επετεύχθη βελτίωση κατά τουλάχιστον 75% στον χρωματισμό του προσώπου των ασθενών έπειτα από 6 μήνες θεραπείας, ενώ ο συνολικός χρωματισμός του σώματος βελτιώθηκε κατά τουλάχιστον 50% στο 22% των ασθενών. Το Opzelura ανήκει στους JAK αναστολείς και μπορεί να χορηγηθεί από την ηλικία των 12 ετών .
