Σε λίγες μέρες, 13 Μαΐου θα ξεκινήσουν τα sms στις γυναίκες για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Ωστόσο, το νέο πρόγραμμα ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ του υπουργείου Υγείας κάνοντας πράξη το όραμα του Σπύρου Δοξιάδη για μια Ελλάδα ελεύθερη από τα χρόνια νοσήματα ξεκινά και την εφαρμογή προληπτικών εξετάσεων κατά της παιδικής παχυσαρκίας, δωρεάν τεστ Παπανικολάου (ένα πρόγραμμα που αφορά 2.500.000 γυναίκες ηλικίας 21 έως 65 ετών), επίσης την εξέταση με μοριακή κολποσκόπηση και βιοψία (HPV DNA TEST) για πρόληψη του καρκίνου τραχήλου της μήτρας, διαγνωστικές εξετάσεις για τον καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου και εξετάσεις για τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Τι σημαίνει Προσυμπτωματικός Έλεγχος;
Εδώ και τουλάχιστον τρεις δεκαετίες, υπάρχει μεγάλη σύγχυση τόσο στον πληθυσμό όσο και ανάμεσα στους ειδικούς, ως προς το τι αφορά ο Προσυμπτωματικός Έλεγχος στη Δημόσια Υγεία και τι στο πλαίσιο της κλινικής φροντίδας. Πρόκειται ωστόσο για δύο διακριτά διαφορετικές κατηγορίες.
Ο Προσυμπτωματικός Έλεγχος στη Δημόσια Υγεία, αφορά σε ένα οργανωμένο, συστηματικό πρόγραμμα διενέργειας συγκεκριμένων εξετάσεων οριζόντια και όχι στη διενέργεια εξετάσεων σε ένα άτομο ευκαιριακά στο πλαίσιο της κλινικής φροντίδας. Σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), υπάρχουν δύο συνιστώμενες διαδικασίες ελέγχου π.χ. για τον Καρκίνο του Τραχήλου της Μήτρας. Η παλαιότερη μέθοδος, γνωστή ως κυτταρολογική εξέταση ή PAP test (Παπανικολάου), περιλαμβάνει την ανάληψη δείγματος κυττάρων από τον τράχηλο της μήτρας και την ανάλυσή του μικροσκοπικά σε εργαστήριο. Μια νεότερη προσέγγιση περιλαμβάνει τον έλεγχο (HPV test) για λοίμωξη από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV), καθώς οι περισσότερες περιπτώσεις Καρκίνου του Τραχήλου της Μήτρας σχετίζονται με αυτόν τον ιό. Η συνήθης πρακτική είναι η χρήση μόνο μίας εξέτασης, εκτός αν το αποτέλεσμα είναι θετικό. Τότε, μπορεί να διενεργηθεί η άλλη εξέταση για την επαλήθευση του αποτελέσματος πριν από τη διενέργεια γυναικολογικής εξέτασης.
Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας ο Προσυμπτωματικός Έλεγχος αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της δευτερογενούς πρόληψης και ορίζεται ως «το σύνολο των μέτρων που οδηγεί στην έγκαιρη ανίχνευση και κατάλληλη παρέμβαση ώστε να ελεγχθεί η νόσος και να μειωθεί η αναπηρία εξαιτίας της νόσου». Ο όρος «έγκαιρη ανίχνευση» υποδηλώνει ότι μπορεί ήδη να υπάρχουν παθολογικές αλλαγές που εξελίσσονται και μπορούν να εντοπιστούν, ακόμα κι αν δεν προκαλούν συμπτώματα. Ακριβώς αυτή η προσέγγιση εφαρμόζεται στα προγράμματα Προσυμπτωματικού Ελέγχου. Στο κλινικό πλαίσιο, η διενέργεια προληπτικών εξετάσεων αποτελεί σύσταση του ιατρού στον ασθενή, συνήθως όταν ο τελευταίος έχει υψηλό κίνδυνο για κάποιο νόσημα, είναι δηλαδή στοχευμένη, ενώ στη Δημόσια Υγεία, έχουμε το μαζικό έλεγχο σε επίπεδο πληθυσμού.
Νέα εποχή στην πρόληψη
Με αφορμή την επίσημη παρουσίαση του προγράμματος η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη επεσήμανε ότι αυτή τη στιγμή είναι σε εξέλιξη μια σειρά από προγράμματα τα οποία δεν αποτελούν δράσεις μια και έξω για το σύστημα υγείας.
Έχουν θεμελιωθεί με νόμο ήδη πριν την πανδημία από την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας το 2020 και τώρα με τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, και με χρήση άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων εφαρμόζονται και νέα προγράμματα στην προληπτική υγεία.
Προληπτικές εξετάσεις για καρκίνο του μαστού
Βήμα 1ο – Έκδοση Παραπεμπτικού Ψηφιακής Μαστογραφίας
Εκδίδεται αυτόματα από το Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης της ΗΔΙΚΑ, ηλεκτρονικό παραπεμπτικό εξέτασης Ψηφιακής Μαστογραφίας, για όλες τις γυναίκες δικαιούχους, με διάρκεια ενός έτους.
· Αν έχετε ήδη ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση: Οι γυναίκες-δικαιούχοι ηλικίας 45-74 ετών που έχουν ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση, θα λάβουν το άυλο παραπεμπτικό για την εξέταση ψηφιακής μαστογραφίας με μήνυμα (SMS) στο κινητό τους τηλέφωνο ή μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
· Αν δεν έχετε ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση: Οι γυναίκες-δικαιούχοι ηλικίας 45-74 ετών που δεν έχουν ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση, μπορούν να μπουν στην ιστοσελίδα mastografia.gov.gr να δουν τα συνεργαζόμενα κέντρα στην περιοχή τους (δημόσια και ιδιωτικά) και να κλείσουν το ραντεβού τους για την εξέταση δίνοντας απλά το ΑΜΚΑ τους. Η ενεργοποίηση της άυλης συνταγογράφησης συμβάλλει σημαντικά στη μείωση της ταλαιπωρίας του πολίτη κατά την εξυπηρέτησή του από το σύστημα υγείας και συστήνεται για όλο τον πληθυσμό.
(Για την ενεργοποίηση της άυλης συνταγογράφησης ακολουθήστε τις οδηγίες στο link ehealth.gov.gr).
Βήμα 1ο: Εκτέλεση Παραπεμπτικού Ψηφιακής Μαστογραφίας. Με το άυλο παραπεμπτικό Ψηφιακής Μαστογραφίας, διάρκειας 1 έτους ή με τη χρήση του ΑΜΚΑ τους (για όσες δεν έχουν ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση) οι γυναίκες δικαιούχοι μπορούν να απευθυνθούν σε οποιοδήποτε συνεργαζόμενο κέντρο της περιοχής τους (δημόσιο ή ιδιωτικό) και να κλείσουν το ραντεβού τους για την εξέταση, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση. Τα συνεργαζόμενα κέντρα του προγράμματος ανά περιοχή, βρίσκονται στο πεδίο «Συνεργαζόμενα Κέντρα Διενέργειας Εξετάσεων» στον ιστότοπο https://mastografia.gov.gr/
Μετά την ολοκλήρωση της εξέτασης της Ψηφιακής Μαστογραφίας, εκδίδεται η γνωμάτευση από τον ειδικό της Μονάδας Φροντίδας Υγείας (Δημόσια ή Ιδιωτική) στην οποία διενεργήθηκε η εξέταση και ενημερώνεται ο Ατομικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας με το αποτέλεσμα της εξέτασης.
Σε περίπτωση μη ανίχνευσης ευρήματος, ολοκληρώνεται ο προληπτικός έλεγχος.
Σε περίπτωση που διαπιστωθούν ευρήματα που χρήζουν περαιτέρω ελέγχου, εκδίδεται αυτόματα παραπεμπτικό εκτέλεσης Υπερηχογραφήματος Μαστού, διάρκειας 3 μηνών. Η εξέταση μπορεί να εκτελεστεί δωρεάν στο πλαίσιο του προγράμματος (βλέπε Βήμα 2ο).
Βήμα 2ο: Με το άυλο παραπεμπτικό Υπερηχογραφήματος Μαστού διάρκειας 3 μηνών ή με τη χρήση του ΑΜΚΑ τους (για όσες δεν έχουν ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση) οι γυναίκες δικαιούχοι μπορούν να απευθυνθούν σε οποιοδήποτε συνεργαζόμενο κέντρο της περιοχής τους (δημόσιο ή ιδιωτικό) και να κλείσουν το ραντεβού τους για την εξέταση, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση. Τα συνεργαζόμενα κέντρα του προγράμματος ανά περιοχή, βρίσκονται στο πεδίο «Συνεργαζόμενα Κέντρα Διενέργειας Εξετάσεων» στον ιστότοπο https://mastografia.gov.gr/
Μετά την ολοκλήρωση της εξέτασης του Υπερηχογραφήματος Μαστού, εκδίδεται η γνωμάτευση από τον ειδικό της Μονάδας Φροντίδας Υγείας (Δημόσια ή Ιδιωτική) στην οποία διενεργήθηκε η εξέταση και ενημερώνεται ο Ατομικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας (ΑΗΦΥ) με το αποτέλεσμα της εξέτασης.
Α) Σε περίπτωση που η εξέταση του Υπερηχογραφήματος Μαστού δεν ανιχνεύσει ευρήματα και αναλόγως με τα αποτελέσματα της Ψηφιακής Μαστογραφίας, ολοκληρώνεται ο προληπτικός έλεγχος
Β) Σε περίπτωση ευρημάτων που χρήζουν περαιτέρω ελέγχου από την εξέταση του Υπερηχογραφήματος Μαστού ή/και αναλόγως με τα αποτελέσματα της Ψηφιακής Μαστογραφίας, με την καταχώρηση του αποτελέσματος της εξέτασης του Υπερηχογραφήματος Μαστού στον ΑΗΦΥ, αυτόματα εκδίδεται κωδικός ιατρικής επίσκεψης, διάρκειας 3 μηνών, σε κλινικό ιατρό κατάλληλης ειδικότητας που συμμετέχει στο Πρόγραμμα μόνο με τη χρήση του ΑΜΚΑ της (βλέπε στα Συνεργαζόμενα Κέντρα Διενέργειας Εξετάσεων – Ιδιώτες Ιατροί στον ιστότοπο https://mastografia.gov.gr/)
Η γυναίκα θα διενεργήσει το Υπερηχογράφημα Μαστού και θα λάβει ενημέρωση για το αποτέλεσμα από τη Μονάδα Υγείας στην οποία διενήργησε την εξέταση.
Στην περίπτωση (Β), η επίσκεψη μπορεί να πραγματοποιηθεί, σε ιατρό ειδικότητας, όπως χειρουργό, γυναικολόγο, παθολόγο-ογκολόγο, ακτινοθεραπευτή, γενικό ιατρό ως προσωπικό ιατρό, (θεράπων ιατρός), σε δημόσια ή ιδιωτική Μονάδα Υγείας, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση της γυναίκας.
Προληπτικές εξετάσεις για γυναικολογικούς καρκίνους
Βήμα 1ο: Οι γυναίκες-δικαιούχοι που έχουν ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση, θα λάβουν άυλο παραπεμπτικό είτε με μήνυμα (SMS) στο κινητό τηλέφωνο τους είτε με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Οι δικαιούχοι που είναι από 21 έως και 29 ετών θα λάβουν παραπεμπτικό, διάρκειας 6 μηνών, για τη διενέργεια (A) PAP-TEST, ενώ οι γυναίκες που είναι από 30 έως και 65 ετών θα λάβουν παραπεμπτικό, διάρκειας 6 μηνών, για τη διενέργεια (Β) HPV-DNA TEST. Στον ιστότοπο https://testpap.gov.gr/ επιλέγοντας το σημείο «Συνεργαζόμενα Κέντρα Διενέργειας Εξετάσεων» μπορείτε να βρείτε, ανά περιοχή, τους παρόχους που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα. Οι γυναίκες-δικαιούχοι που δεν έχουν ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση, μπορούν να απευθυνθούν απευθείας σε οποιοδήποτε συνεργαζόμενο με το Πρόγραμμα κέντρο (Δημόσιο ή Ιδιωτικό) και να κλείσουν το ραντεβού τους δίνοντας απλά το ΑΜΚΑ τους.
Βήμα 2ο: Μετά την ολοκλήρωση των εξετάσεων PAP-TEST και HPV-DNA TEST ανάλογα με την εκάστοτε ηλικιακή ομάδα η Μονάδα Φροντίδας Υγείας (Δημόσια ή Ιδιωτική) που διενέργησε τη δειγματοληψία εκδίδει τα αποτελέσματα, τα παραδίδει στη δικαιούχο και την ενημερώνει για τα βήματα Προσυμπτωματικού Ελέγχου, που θα ενδείκνυται να ακολουθεί. Ανάλογα με το αποτέλεσμα, η γυναίκα θα λάβει, εφόσον έχει ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση, sms ή email με τα ηλεκτρονικά παραπεμπτικά, διάρκειας 3 μηνών έκαστο, για τη διενέργεια κολποσκόπησης και βιοψίας αναλόγως των αρχικών ευρημάτων. Τόσο οι γυναίκες με άυλη όσο και εκείνες που δεν έχουν ενεργοποιήσει την άυλη, μπορούν να κλείσουν ραντεβού σε κάποιο από τα συνεργαζόμενα κέντρα , χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση και ανεξάρτητα από το αν είναι ασφαλισμένες ή ανασφάλιστες.
Βήμα 3ο: Οι γυναίκες δικαιούχοι ενημερώνονται για το αποτέλεσμα της κολποσκόπησης και της βιοψίας από τον Γυναικολόγο Ιατρό που έκανε την εξέταση της Κολποσκόπησης και έλαβε το δείγμα της Βιοψίας.
Ποιοι είναι οι δικαιούχοι για προληπτικές εξετάσεις για καρκίνο παχέος εντέρου
Στο Πρόγραμμα μπορεί να συμμετάσχει κάθε πολίτης ηλικίας 50 έως και 69 ετών, είτε είναι ασφαλισμένος είτε είναι ανασφάλιστος, αρκεί να διαθέτει Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ), εφόσον δεν έχει υποβληθεί σε κολονοσκόπηση τα τελευταία 5.
Σύμφωνα με τις επίσημες επιστημονικές κατευθυντήριες οδηγίες η διενέργεια κολονοσκόπησης σε άτομα από 50 έως και 69 ετών συστήνεται να πραγματοποιείται κάθε πέντε (5) χρόνια. Ως εκ τούτου, όταν ένας πολίτης έχει πραγματοποιήσει κατά τα προηγούμενα 5 έτη την εξέταση της κολονοσκόπησης, δεν συστήνεται να την επαναλάβει κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους. Εξαιρούνται επίσης οι πολίτες που έχουν νοσήσει με καρκίνο του παχέος εντέρου.
«Προλαμβάνω»: Δωρεάν προσυμπτωματικός έλεγχος και για καρδιά-καρκίνο παχέος εντέρου
Πώς γίνονται οι εξετάσεις
Βήμα 1ο: Οι πολίτες δικαιούχοι ηλικίας 50-69 ετών που έχουν ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση, θα λάβουν μήνυμα (SMS) στο κινητό τους τηλέφωνο ή μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ώστε να προσέλθουν σε φαρμακείο της επιλογής τους και να παραλάβουν το self test ανίχνευσης αίματος κοπράνων. Σε περίπτωση που δυσκολεύονται να κάνουν μόνοι τους το τεστ, μπορούν να ζητήσουν βοήθεια από τον φαρμακοποιό.
Οι δικαιούχοι ηλικίας 50-69 ετών που δεν έχουν ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση, μπορούν να απευθυνθούν σε οποιοδήποτε φαρμακείο της επιλογής τους και να λάβουν το self test μόνο με τη χρήση του ΑΜΚΑ, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση.
Βήμα 2ο: Με βάση τα αποτελέσματα του self test και των ερωτήσεων διαλογής, οι πολίτες θα παραπέμπονται για διενέργεια διαγνωστικής κολονοσκόπησης. Οι πολίτες που χρειάζεται να διενεργήσουν την εξέταση της διαγνωστικής κολονοσκόπησης θα λάβουν, εφόσον έχουν ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση, sms ή email με το ηλεκτρονικό παραπεμπτικό, για τη διενέργεια διαγνωστικής κολονοσκόπησης. Τόσο οι πολίτες με άυλη όσο και εκείνοι που δεν έχουν ενεργοποιήσει την άυλη, μπορούν να κλείσουν ραντεβού σε κάποιο από τα συνεργαζόμενα κέντρα , χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση και ανεξάρτητα από το αν είναι ασφαλισμένοι ή ανασφάλιστοι. Τα αποτελέσματα όλων των εξετάσεων τηρούνται στον ατομικό ηλεκτρονικό φάκελο υγείας του κάθε πολίτη και οι πολίτες ενημερώνονται από τον ιατρό-γαστρεντερολόγο ο οποίος διενήργησε την εξέταση για τα αποτελέσματα και τα ευρήματα.
Βήμα 3ο: Εφόσον διαπιστωθούν ευρήματα που χρήζουν επεμβατικής αντιμετώπισης κατά τη διαγνωστική κολονοσκόπηση, τότε ο πολίτης που έχει άυλη συνταγογράφηση θα λάβει sms ή email με το ηλεκτρονικό παραπεμπτικό, για τη διενέργεια επεμβατικής κολονοσκόπησης σε εξειδικευμένα κέντρα που πληρούν τις προδιαγραφές τις οποίες έχει θέσει η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας. Τόσο οι πολίτες με άυλη όσο και εκείνοι που δεν έχουν ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση, μπορούν να κλείσουν ραντεβού σε κάποιο από τα συνεργαζόμενα κέντρα που θα βρουν στον ιστότοπο www.colon.gov.gr, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση και ανεξάρτητα από το αν είναι ασφαλισμένοι ή ανασφάλιστοι, δίνοντας απλά το ΑΜΚΑ τους. Τα αποτελέσματα όλων των εξετάσεων τηρούνται στον ατομικό ηλεκτρονικό φάκελο υγείας του κάθε πολίτη και οι πολίτες ενημερώνονται από τον ιατρό-γαστρεντερολόγο ο οποίος διενήργησε την εξέταση για τα αποτελέσματα και τα ευρήματα.
Για τις καρδιαγγειακές παθήσεις οι δωρεάν εξετάσεις που περιλαμβάνονται στον Προληπτικό Έλεγχο ενδεικτικά, είναι:
● Ολική χοληστερόλη (TCHOL)
● Χοληστερόλη των χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (LDL-C)
● Χοληστερόλη των υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (HDL-C)
● Τριγλυκερίδια (TG)
● Νon-HDL-C
● Σάκχαρο αίματος – γλυκόζη (GLU)
● Γενική Αίματος
Ακολουθεί επίσκεψη στον Ιατρό για:
o Έλεγχο και καταγραφή αρτηριακής πίεσης, ιστορικό (κάπνισμα, σωματομετρήσεις, κ.ά.)
o Για τους άνδρες έως 39 ετών και γυναίκες έως 49 ετών μόνο καταγραφή αποτελεσμάτων εξετάσεων και συλλογής δεδομένων.
o Για τους άνδρες από 40 και άνω και γυναίκες από 50 και άνω η αξιολόγηση θα περιλαμβάνει και την εκτίμηση καρδιαγγειακού κινδύνου.
Ποιοι είναι οι δικαιούχοι
Στο Πρόγραμμα μπορεί να συμμετάσχει κάθε πολίτης ηλικίας 30 έως και 70 ετών, είτε είναι ασφαλισμένος είτε είναι ανασφάλιστος, αρκεί να διαθέτει Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ).
Πώς μπορούν να εξεταστούν
Βήμα 1ο: Οι δικαιούχοι ηλικίας 30-70 ετών που έχουν ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση, θα λάβουν το άυλο παραπεμπτικό με μήνυμα (SMS) στο κινητό τους τηλέφωνο ή μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Οι δικαιούχοι ηλικίας 30-70 ετών που δεν έχουν ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση, μπορούν να απευθυνθούν σε οποιοδήποτε συνεργαζόμενο κέντρο της περιοχής τους (δημόσιο ή ιδιωτικό), να ζητήσουν εκτύπωση του παραπεμπτικού τους και να κλείσουν το ραντεβού τους για την εξέταση μόνο με τη χρήση του ΑΜΚΑ, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση.
