Τον Νοέμβριο του 2021 η DEMO ΑΒΕΕ ανακοίνωσε επενδυτικό πλάνο ύψους 356 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027, με στόχο να πρωταγωνιστεί στην παραγωγή γενοσήμων φαρμάκων και πρώτων υλών διεθνώς.
Οι επενδύσεις ξεκίνησαν με το Κέντρο Έρευνας και Ανάπτυξης φαρμάκων, έκτασης 2.400 τ.μ., και συνεχίζονται με δύο παραγωγικές μονάδες πρώτων υλών και τρεις παραγωγικές μονάδες τελικών φαρμάκων στην Τρίπολη, καθώς και με το Ερευνητικό Κέντρο Βιοτεχνολογίας για μονοκλωνικά αντισώματα στην Αττική.
Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της DEMO ABEE, Δημήτρη Δέμο, χωρίς το γενόσημο φάρμακο δεν θα μπορούσε να υπάρχει καινοτομία, ενώ οι συνολικές επενδύσεις της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας συνεισφέρουν στο ΑΕΠ της χώρας 2,8 δισ. ευρώ.
Κύριε Δέμο, στην παρουσίαση των επενδύσεων αναφέρατε ότι τα γενόσημα προσφέρουν καινοτομία. Μπορείτε να μας εξηγήσετε πώς ακριβώς το
εννοείτε;
«Μπορεί να φαίνεται λίγο αντισυμβατικό, αλλά χωρίς το γενόσημο δεν μπορεί να υπάρχει καινοτομία και ο λόγος είναι γιατί όντως υπάρχουν καινοτόμες θεραπείες που κοστίζουν πολύ ακριβά και δικαίως έχουν πιο υψηλές τιμές γιατί το κόστος έρευνας και ανάπτυξης βρίσκεται σε πιο υψηλά επίπεδα σε σύγκριση με το παρελθόν, όπως και το κόστος παραγωγής.
Για παράδειγμα, ένα βιολογικό προϊόν έχει 40 φορές τουλάχιστον μεγαλύτερο κόστος παραγωγής από ένα χημικό μόριο. Άρα, είναι προφανές ότι οι πόροι που διοχετεύονται σε αυτήν την κατεύθυνση είναι περισσότεροι. Και τα κόστη για τις
κλινικές μελέτες, πλέον, έχουν αυξηθεί σημαντικά. Από την άλλη, το κράτος προκειμένου να διασφαλίσει πόρους πρέπει από κάπου να κάνει εξοικονομήσεις.
Αν δεν υπήρχε στην αγορά το γενόσημο δεν θα μπορούσε η πολιτεία να εξασφαλίσει τα απαραίτητα κεφάλαια για να μπορεί να έχει τα νέας γενιάς σκευάσματα. Ουσιαστικά είναι ένας κύκλος. Προκύπτουν νέα καινοτόμα φάρμακα για τα οποία υπάρχει ανάγκη να βρεθεί δημοσιονομικός χώρος.
Ο χώρος αυτός βρίσκεται με τη χρήση γενοσήμων, μετά τη λήξη προστασίας των καινοτόμων.
Αυτό το κομμάτι είναι η έμμεση συνεισφορά των γενοσήμων στην παγκόσμια αγορά. Ακόμα, πολλές χώρες, οι οποίες δεν είναι οικονομικά εύρωστες, δεν έχουν τις δυνατότητες να χρηματοδοτήσουν τα καινοτόμα φάρμακα στις υψηλές τιμές που έχουν όταν διατίθενται στην αγορά.
Επομένως, γι’ αυτές τις χώρες η μόνη λύση για να έχουν φάρμακα είναι να
τα προμηθεύονται μετά τη λήξη του καθεστώτος προστασίας σε πολύ χαμηλές τιμές από τη βιομηχανία γενοσήμων.
Και όταν μιλάμε για χώρες που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα, εννοούμε το 90% του πλανήτη. Άρα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η βιομηχανία γενοσήμων αυτή που εισάγει στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη νέες θεραπείες. Το παραπάνω μπορεί να επιβεβαιωθεί από το γεγονός ότι υπάρχουν χώρες σήμερα που έχουν ακόμα την κεφαλοσπορίνη δεύτερης γενιάς, όταν διατίθεται
ήδη κεφαλοσπορίνη τέταρτης γενιάς».
Από τη μία υπάρχει δυσαρέσκεια για το clawback, από την άλλη βλέπουμε ότι κάνετε επενδύσεις. Τι ακριβώς συμβαίνει;
«Ισχύουν και τα δύο. Οι εταιρείες που κάνουμε χρήση του clawback έχουμε εξαγωγικό χαρακτήρα. Παράλληλα, όλα τα επενδυτικά σχέδια έχουν εξαγωγικό προσανατολισμό. Μια εταιρεία που λειτουργεί σε τοπικό επίπεδο, λόγω έλλειψης κεφαλαίων, δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει έργα.
Οι μεγάλες εταιρείες χρηματοδοτούν, αντίστοιχα, έργα μέσω της δραστηριότητάς τους στο εξωτερικό. Για εμάς στην DEMO, είναι γεγονός πως αν δεν είχαμε σημαντικό μέρος πωλήσεων στο εξωτερικό δεν θα είχαμε τη δυνατότητα να
υλοποιήσουμε μεγάλα έργα. Οι τωρινές επενδύσεις στοχεύουν στην πλήρη κάλυψη της ελληνικής αγοράς ή στην αύξηση εξαγωγών. Τα δύο εργοστάσια που
κατασκευάζουμε εμείς στην Τρίπολη μπορούν να καλύψουν το 1/3 της ευρωπαϊκής αγοράς».
Υπάρχουν κάποιες συμφωνίες με Βρυξέλλες;
«Γίνονται πολλές συζητήσεις αυτή τη στιγμή για το πώς θα εξασφαλιστούν η επάρκεια και η αυτονομία στα βασικά φάρμακα της Ευρώπης. Ο χρονισμός
αυτός είναι σημαντικός για την ελληνική φαρμακοβιομηχανία γιατί με τις επενδύσεις μας ήδη αυξάνουμε την παραγωγική δυναμικότητα και ουσιαστικά
έχουμε τη δυνατότητα να γίνουμε η Φαρμακοβιομηχανία της Ευρώπης όχι μόνο για τα γενόσημα, αλλά και για τα καινοτόμα φάρμακα, καθώς πολλές είναι οι προσπάθειες που γίνονται αυτή τη στιγμή προς αυτήν την κατεύθυνση».
Θα επεκταθεί και το 2026 – 2027 το επενδυτικό clawback;
«Βασική μας επιδίωξη είναι να συνεχίσει το επενδυτικό clawback, καθώς είναι ένα πετυχημένο μοντέλο συνεργασίας ανάμεσα σε κράτος και φαρμακοβιομηχανίες, με αμοιβαία οφέλη. Επιπλέον, αποτελεί ένα σημαντικό κίνητρο όχι μόνο για
τις ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες, αλλά και για τις πολυεθνικές να προχωρήσουν σε επενδύσεις στην Ελλάδα, κάνοντας χρήση αυτού του μέτρου».
Η βιομηχανία γενοσήμων είναι αυτή που εισάγει στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη νέες θεραπείες. Αν δεν υπήρχε στην αγορά το γενόσημο δεν θα μπορούσε η πολιτεία να εξασφαλίσει τα κεφάλαια για νέας γενιάς σκευάσματα.
Επενδύσεις και συμβολή στην οικονομία
Πόσο υπολογίζετε να συμβάλλετε στο ΑΕΠ της χώρας μας μέσα στο 2024;
«Οι επενδύσεις της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας έχουν πολύ υψηλό πολλαπλασιαστή στην ελληνική οικονομία. Σήμερα, οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες συνεισφέρουν με 2,8 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ, ενώ σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ για κάθε 1 ευρώ που δαπανάται σε ελληνικό φάρμακο, το ΑΕΠ της χώρας ενισχύεται κατά 3,42 ευρώ».
Τα εργοστάσια της Τρίπολης τι παραγωγή θα έχουν;
«Υπολογίζουμε ότι θα καλύπτουν το 34% της Ε.Ε. σε πενικιλινούχα φάρμακα και το 35% της Ε.Ε. σε ογκολογικά φάρμακα».
Πώς θα επανδρωθούν αυτά τα εργοστάσια στο μέλλον;
«Η επάνδρωσή τους είναι η πρόκληση της επόμενης μέρας. Δημιουργούνται 5.500 -έμμεσες και άμεσες- θέσεις εργασίας, στο σύνολο των εργοστασίων. Αφενός, είναι γεγονός πως υπάρχει έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού κι αυτό δεν είναι μόνο πρόβλημα της Ελλάδας, αλλά ολόκληρης της Ευρώπης. Το δεύτερο ζήτημα αφορά την αποκέντρωση. Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία αυτή τη
στιγμή χτίζει σε όλη τη χώρα, όχι μόνο εδώ στην Τρίπολη.
Υπάρχουν έργα σε εξέλιξη στην Αλεξανδρούπολη, στα Γιάννενα, στη Χαλκιδική,
στα Τρίκαλα, έχουμε μια νέα επένδυση που θα ξεκινήσει στη Θεσσαλονίκη, μια ακόμα στη Λαμία κ.α. Θα ανοίξουν καλές θέσεις εργασίας σε όλη τη χώρα. Δυστυχώς, όμως, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές σε
τοπικό επίπεδο για να υποστηριχθεί αποτελεσματικά το εγχείρημα. Θα πρέπει να γίνει μια σύμπραξη της φαρμακοβιομηχανίας με την τοπική κοινωνία για να δημιουργηθούν οι υποδομές άμεσα».
