Ένα νέο στέλεχος του Covid-19, το JN.1, μεταδίδεται ταχύτατα στις ΗΠΑ και σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις είναι είτε πιο μεταδοτικό είτε καλύτερο στο να αποφεύγει τα ανοσοποιητικά συστήματα από άλλες υπομονάδες.
Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των Ηνωμένων Πολιτειών (CDC) ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι η υπομονάδα JN.1 του COVID αποτελεί το 39% έως το 50% των κρουσμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με τις προβλέψεις του οργανισμού, που σημαίνει ότι είναι η υποπαραλλαγή που κυκλοφορεί πιο ευρέως στη χώρα αυτή. H Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, η Βιολόγος Παναγιώτα Ζαχαράκη και ο Καθηγητής Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και Αντιπρόεδρος του ΕΟΔΥ Δημήτρης Παρασκευής, συνοψίζουν τα νεότερα δεδομένα.
Το CDC σημειώνει ότι η υποπαραλλαγή JN.1 φαίνεται να είναι πιο μεταδοτική ή πιο ανθεκτική, αλλά είναι νωρίς για να γνωρίζουμε εάν και με ποιον τρόπο η θα προκαλέσει νοσηλείες, προσθέτοντας ότι τα υφιστάμενα εμβόλια, τα τεστ και οι θεραπείες λειτουργούν ακόμη καλά εναντίον αυτής.
Την Τρίτη, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ταξινόμησε τη JN.1 ως «υπομονάδα ενδιαφέροντος» και δήλωσε ότι η τρέχουσα ενδεικτική Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των Ηνωμένων Πολιτειών (CDC) ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι η υπομονάδα JN.1 του COVID αποτελεί το 39% έως το 50% των κρουσμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με τις προβλέψεις του οργανισμού.
Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσίευση στο Lancet των Yang et al, η παλιότερη υποπαραλλαγή SARS-CoV-2 BA.2.86, η οποία γρήγορα τέθηκε ως παραλλαγή υπό παρακολούθηση μετά την εμφάνισή της, είχε συγκεντρώσει την παγκόσμια προσοχή. Αν και το BA.2.86 δεν έδειξε ουσιαστικό πλεονέκτημα χυμικής ανοσολογικής διαφυγής και ανάπτυξης σε σύγκριση με τις τρέχουσες κυρίαρχες παραλλαγές, έδειξε αξιοσημείωτα υψηλή συγγένεια δέσμευσης με την ACE2. Αυτή η αυξημένη συγγένεια δέσμευσης, σε συνδυασμό με τη διακριτή αντιγονικότητά του, θα μπορούσε να επιτρέψει στο BA.2.86 να συσσωρεύσει μεταλλάξεις που αποφεύγουν το ανοσοποιητικό κατά τη διάρκεια της πληθυσμιακής μετάδοσης.Με μόνο μία πρόσθετη μετάλλαξη του τομέα δέσμευσης υποδοχέα (L455S) σε σύγκριση με τον προκάτοχό της BA.2.86, η παραλλαγή JN.1 έγινε γρήγορα κυρίαρχη στη Γαλλία.
Φαίνεται να υπάρχει μια αξιοσημείωτη μείωση της συγγένειας δέσμευσης ACE2 στην υποπαραλλαγή JN.1, υποδεικνύοντας ότι οι ενισχυμένες ικανότητές της ανοσολογικής διαφυγής έρχονται σε βάρος της μειωμένης δέσμευσης ACE2.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι το L455 βρίσκεται κυρίως στον επίτοπο των αντισωμάτων Τάξης 1 της περιοχής δέσμευσης υποδοχέα, η μελέτη αυτή εξέτασε περαιτέρω τις δυνατότητες διαφυγής του JN.1 ως απόκριση σε οκτώ μονοκλωνικά αντισώματα κατηγορίας 1 εξουδετέρωσης XBB.1·5. Αυτή η μετάλλαξη αντιστάθμισε αποτελεσματικά την ευαισθησία του BA.2.86 σε αυτή την ομάδα αντισωμάτων. Μαζί, αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι το L455S ενίσχυσε σημαντικά την αντίσταση του JN.1 στη χυμική ανοσία μέσω της αντιστάθμισης της αδυναμίας του BA.2.86 στα αντισώματα κατηγορίας 1.
Τι έχει «κληρονομήσει» το JN.1
Συνοπτικά, το JN.1, κληρονομώντας την αντιγονική ποικιλομορφία του BA.2.86 και μαζί με την απόκτηση του L455S, πέτυχε γρήγορα εκτεταμένη αντίσταση στα αντισώματα κατηγορίας 1, 2 και 3 της περιοχής δέσμευσης υποδοχέα, και έδειξε υψηλότερη ανοσολογική διαφυγή σε σύγκριση με το BA.2.86 και άλλα ανθεκτικά στελέχη όπως τα HV.1 και JD.1·1, σε βάρος της μειωμένης δέσμευσης του ανθρώπινου ACE2. Τέτοια στελέχη θα μπορούσαν να επιβιώσουν και να μεταδοθούν, καθώς η αντιγονική τους διαφορά θα τους επέτρεπε να στοχεύσουν διάφορους πληθυσμούς σε σύγκριση με τα κυρίαρχα στελέχη και θα είχαν τη δυνατότητα να συσσωρεύουν γρήγορα μεταλλάξεις υψηλής ανοσοαποφυγής με κόστος τις ικανότητες δέσμευσης του ανθρώπινου ACE2.
Το καμπανάκι για τα εμβόλια
To γεγονός πάντως ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει διατηρήσει την ταξινόμηση της JN.1 ως «υποπαραλλαγή ενδιαφέροντος» σημαίνει χαμηλό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, τουλάχιστον μέχρι τα σημερινά επιστημονικά δεδομένα. Παρόλα αυτά ο ΠΟΥ έχει κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για τα απογοητευτικά χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού. Οι εμβολιαστικές εκστρατείες διεθνώς έχουν ατονήσει. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι το εμβόλιο είναι απαραίτητο για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, κάτι που ισχύει και για εκείνο της γρίπης.
