Για το τι σημαίνει οικοσύστημα υπηρεσιών ηλεκτρονικής υγείας, για τα οφέλη της τηλεϊατρικής στον πολίτη-ασθενή καθώς και για την επέκταση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών υγείας μας μιλά ο διδάκτωρ Ιατρικής Πληροφορικής – μέλος ΕΔΙΠ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών, Λευτέρης Γκορτζής.
Κύριε Γκορτζή Οικοσύστημα Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Υγείας ή Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών Υγείας;
Κυρία Αγγελοπούλου καταρχήν θα ήθελα να τονίσω ότι η παρατήρηση σας ήταν πολύ ακριβής μιας και κατά την γνώμη μου δεν υπάρχουν Υπηρεσίες Ηλεκτρονικής Υγείας όπως είθισται να λέγεται αλλά Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες Υγείας.
Το DOCTORSHELLO είναι το πρώτο οικοσύστημα στον τομέα των ηλεκτρονικών υπηρεσιών υγείας; Επιπλέον, που στοχεύει ένα τέτοιο σύστημα;
Με βάση την περιρρέουσα άποψη όσον αφορά την έννοια του οικοσυστήματος θα έλεγα ότι το DOCTORSHELLO δεν είναι το πρώτο οικοσύστημα.
Τον τελευταίο καιρό γίνεται πολύς λόγος για υφιστάμενα οικοσυστήματα στο χώρο της υγείας. Παρόλα αυτά μέχρι σήμερα έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχουν προσπάθειες που δρουν απομονωμένα ή μερικώς απομονωμένα. Είναι η κατάλληλη ώρα θεωρώ να ορίσουμε ξανά την έννοια του οικοσυστήματος απομακρύνοντας τον θόρυβο που έχει εισέλθει στην έννοια.
Μα πρώτα από όλα, απαιτείται να ορίσουμε γιατί πρέπει να δομήσουμε ένα οικοσύστημα. Η απάντηση δεν είναι άλλη πλην αυτής της βελτιστοποίησης των υπηρεσιών υγείας.
Με βάση την διεξοδική έρευνα που είχαμε κάνει το 2006 αναλύοντας αναδρομικά δεδομένα, υπηρεσίες και ιατρικές διαδικασίες πολλών χρόνων, φτάσαμε στο συμπέρασμα ότι σαν οικοσύστημα μπορούμε να χαρακτηρίζουμε μια νοητή οντότητα που μπορεί να φέρει κοντά τους Εμπλεκομένους Συνεργάτες (Ιατρούς, Ασθενείς, Νοσοκομεία, Νοσηλευτές, κ.α.), Τεχνολογία (με ότι αυτό συνεπάγεται), Υποδομές (Συστήματα, Δίκτυα, κ.α.), Δράσεις , Ιατρικές Διαδικασίες , και φυσικά Εξωτερικοί Φορείς.
Συνεπώς σαν οικοσυστήματα δεν μπορεί να θεωρηθούν σύνολα επιστημόνων ή φορέων που ανταλλάζουν απόψεις ή που ακόμα δρουν λαμβάνοντας μέρος σε κάποιο έργο (project).
Η δόμηση ενός οικοσυστήματος είναι μια πολύ δύσκολή διαδικασία που απαιτεί συνέργειες, καλή προαίρεση και σύνθεση όλων των προαναφερόμενων. Και αυτό γιατί πρέπει να καταλάβουμε τις ανάγκες και τις αλληλεπιδράσεις και των 6 πυλώνων και όχι μόνο των «Εμπλεκομένων». Επίσης πρέπει να καταλάβουμε πως ενσωματώνεται κάθε ένας από αυτούς τους πυλώνες στο γενικό σύνολο.
Το DOCTORSHELLO κινείται σε αυτή την κατεύθυνση σύνθεσης και πιστεύουμε ότι σταδιακά και με προσπάθεια θα συνδράμουμε στην δημιουργίας της «μεγάλης εικόνας».
Ξεκινώντας από τον πυλώνα της Τεχνολογίας, το DOCTORSHELLO εκλέχθηκε ως κόμβος αναφοράς του ευρωπαϊκού φορέα EIPonAHA και σταδιακά ενσωματώνουμε και τους υπόλοιπους πυλώνες με σκοπό τον να παρέχουμε καλύτερες υπηρεσίες υγείας.
Κύριε Γκορτζή τα τελευταία χρόνια έχουν μπει στη ζωή μας οι όροι, τηλεϊατρική και ρομποτική ιατρική. Τι ακριβώς περιμένουμε από την χρήση των δύο αυτών τεχνολογιών υγείας και πως θα διευκολύνουν τις υπηρεσίες υγείας και τους επιστήμονες;
Η έννοια της Τηλεϊατρικής δεν είναι καινούρια πάει πάρα πολλά χρόνια πίσω και φέρει μαζί της πολύ σημαντική έρευνα αλλά και σταθερά και ώριμα τεχνολογικά αποτελέσματα.
Μάλιστα αξίζει να αναφερθεί ότι κάποια στιγμή η Τηλεϊατρική σαν έννοια θεωρήθηκε «αμιγώς ιατρική» μη εφαρμόσιμη και ξεπερασμένη. Ανταλλάχθηκε δε, με τον όρο της Ηλεκτρονικής Υγείας. Άλλωστε ο όρος της Ηλεκτρονικής Υγείας για έμενα δεν έχει κανένα νόημα μιας και ηλεκτρονικό μπορεί να είναι μόνο το μέσο παροχής και όχι η πραγματική υπηρεσία ή η Υγεία.
Αλλά ας έρθουμε στην ουσία η Τηλεϊατρική που σαν έννοια συμπεριλαμβάνει και την ρομποτική χειρουργική είναι σύνολα υπηρεσιών που μπορούν να βοηθήσουν τους ιατρούς να βελτιστοποιήσουν τις υπηρεσίες που παρέχουν.
Υπό αυτή την έννοια η Τηλεϊατρική δεν είναι για τα νησιά η τις απομακρυσμένες περιοχές όπως συχνά ακούμε. Η Τηλεϊατρική είναι για τα μεγάλα αστικά κέντρα, για τους πολίτες των μεγάλων πόλεων, για τα μεγάλα Νοσοκομεία που αναζητούν τρόπους γρήγορης κατηγοριοποίησης των πολιτών που προσέρχονται στα ΤΕΠ, για τις δύσκολες επεμβάσεις που απαιτούν συνεργασία και δεύτερη άποψη, για τον καθημερινό ηλεκτρονικά παρεχόμενο προσυμπτωματικό έλεγχο των πολιτών, για την μετεγχειρητική παρακολούθηση χειρουργημένων ασθενών και πλήθος άλλων υπηρεσιών που σταδιακά θα μπαίνουν στην ζωή μας.
Αξίζει να αναφερθεί ότι η πανδημία παρόλα τα δεινά που επέφερε και επιφέρει άλλαξε τον τρόπο αντιμετώπισης της Τηλεϊατρικής την έβγαλε από το χώρο της «μη αναγκαίας» και την ενέταξε στο χώρο «της απαραίτητης». Το μέλλον θα είναι λαμπρό θεωρώ.
Ο πολίτης – ασθενής τι έχει να αποκομίσει από τις εξελίξεις των νέων τεχνολογιών στις υπηρεσίες υγείας;
Ο πολίτης είτε είναι ασθενής είτε όχι, όπως πολύ σωστά αναφέρετε, έχει να κερδίσει τα μέγιστα. Από απλός θεατής των διαδικασιών που αφορούν την υγεία του γίνεται συνεργάτης στην διαδικασία. Ο όρος αυτός μου αρέσει πάρα πολύ να τον χρησιμοποιώ μιας
και καταδηλώνει το πέρασμα από την παθητικότητα στην ενεργό δράση. Ο πολίτης μπορεί να πάρει στα χέρια του τον προσυμπτωματικό έλεγχο του κάνοντας τυπικά τεστ στον εαυτό του καθημερινά.
Έτσι από την φάση της απλή μέτρησης της πίεσης στο πλησιέστερο φαρμακείο περνάμε στην φάση που ο πολίτης χρησιμοποιεί ιατρικές συσκευές μέτρησης βιοσημάτων με καθοδήγηση ή χωρίς, δομεί και εμπλουτίζει τον ιατρικό του φάκελο, επιλέγει τον ιατρό ή τους ιατρούς του, κάνει συνόδους μαζί τους διαδικτυακά και τελικά παίρνει τις κατάλληλες αποφάσεις σε περίπτωση που νοσεί.
Θεωρώ επίσης ότι σταδιακά και όσο αυξάνει η αλληλεπίδραση των πολιτών με τα συστήματα παροχής υπηρεσιών υγείας με την αρωγή των «μεγάλων και πολλαπλών δεδομένων» που θα συλλέγονται και της τεχνητής νοημοσύνης θα έχουμε καλύτερες διαγνώσεις, ιατρική ανακάλυψη και βελτιστοποιημένα σκευάσματα και θεραπείες.
Συνεπώς ανοίγει ένας ατέρμονος κύκλος με μόνο ωφελούμενο τον πολίτη.
Είστε ιδρυτής της εταιρείας SYSTSERV, που ανέπτυξε ένα σύστημα στον χώρο αυτό. Θα θέλατε να μας εξηγήσετε σε τι ακριβώς αφορά και που χρησιμεύει;
Καθώς προείπα ο συγκεκριμένος χώρος της Τηλεϊατρικής και των ηλεκτρονικών Υπηρεσιών Υγείας είναι το βασικό μας ερευνητικό αντικείμενο τα τελευταία 22 χρόνια. Η εταιρεία SYSTSERV δομήθηκε από ερευνητές σε μία προσπάθεια να «βγάλουμε από το χαρτί» την ώριμη δημοσιευμένη έρευνα που υπήρχε και να την κάνουμε ένα σύστημα που μπορεί να παρέχει καινοτόμες ηλεκτρονικές υπηρεσίες υγείας.
Το αποτέλεσμα αυτής της προσπάθεια είναι το σύστημα CAREPOI που θεωρώ είναι ένα υβριδικό Τηλεϊατρικό σύστημα που μπορεί να λειτουργήσει και να υποστηρίξει διαφορετικά τόσο αμιγώς κλινικά όσο και προσηπτωματικού ελέγχου σενάρια με καινοτόμες ηλεκτρονικές υπηρεσίες.
Πιο συγκεκριμένα το συγκεκριμένο σύστημα στηρίζεται σε ένα διαδικτυακό υποσύστημα κορμού που ενσωματώνει τους ιατρικούς φακέλους ασθενών, ένα υποσύστημα που υποστηρίζει κωδικοποιημένη ομότιμη βιντεοεπικοινωνία ασθενή-ιατρών, και ένα υποσύστημα κόμβων (POIs) που υποστηρίζουν ένα πλήθος από διαγνωστικές μετρήσεις-τεστ (Θερμομέτρηση, Μέτρηση Γλυκόζης, Οξυμετρία, Σπιρομέτρηση, Ηλεκτροκαρδιογράφημα. Υπέρηχο κ.α.).
Όλα τα προαναφερόμενα υποσυστήματα λειτουργούν σε πραγματικό χρόνο υπό το καθεστώς πλήρους διασύνδεσης και ανταλλαγής δεδομένων με τον ιατρικό φάκελο του ασθενή ακολουθώντας παράλληλα τα διεθνή πρότυπα ασφάλεια παρέχοντας ολοκληρωμένες υπηρεσίες υγείας από απόσταση.
Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι, το CAREPOI – DOCTORSHELLO δοκιμάστηκε για 2 χρόνια στην Κύπρο. Επιλέχθηκε από τον Ευρωπαϊκό φορέα EBN (CHERRIES project) ως η καλύτερη λύση ανάμεσα από 32 άλλα συνυποψήφια συστήματα. Κατά την διάρκεια του έργου, σε συνεργασία με το ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ νοσοκομείο της Κύπρου, το CAREPOI υποστήριξε με επιτυχία πάνω από 2500 ολοκληρωμένες τηλεϊατρικές συνόδους κάτω από δύσκολες πολλές φορές συνθήκες βελτιστοποιώντας τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα σας;
Θεωρώ μετά από τα δύο επιτυχημένα χρόνια ήρθε η ώρα να δοκιμαστεί το CAREPOI εδώ στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και να αποδείξει ότι μπορεί να δώσει αυτά που υπόσχεται.
Όμως όπως είπα και πιο πριν για να λειτουργήσουν τέτοια καινοτόμα συστήματα που αλλάζουν παραδοσιακές δομές απαιτείται ένα ενεργό δυναμικό οικοσύστημα. Πιστεύω, ότι και το καλύτερο σύστημα χωρίς την ενεργή καλοπροαίρετη αλληλεπίδραση και των 6 πυλώνων είναι καταδικασμένο να αποτύχει. Χρειάζεται λοιπόν ένα φάσμα δυνάμεων για να υιοθετηθούν τέτοια συστήματα και να δώσουν πραγματική υπηρεσία στο πολίτη.
Εμείς από την δική μας πλευρά θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε όλες τις καινοτόμες υπηρεσίες που παρέχει το σύστημα CAREPOI και να πείσουμε για την χρηστικότητα του.
