Σε τέσσερα σημεία εντοπίζονται τα προβλήματα των ελλείψεων στα φάρμακα σύμφωνα με τους φαρμακαποθηκάριους οι οποίοι ευελπιστούν η νέα εφαρμογή app να θέσει υπό μερικό έστω έλεγχο την κατάσταση. Ωστόσο, πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Φαρμακαποθηκών Θεόδωρος Σκυλακάκης κάνει έκκληση στον υπουργό Υγείας να ελέγξει πολύ σοβαρά τη λίστα με τα 280 απαγορευμένα να παράλληλες εξαγωγές σκευάσματα καθώς όπως λέει τα 130 από αυτά δεν είναι ελλειμματικά.
Ο υποεφοδιασμός από συγκεκριμένες εταιρείες, η δυσκολία εύρεσης πρώτων υλών λόγω της παραγωγής στην Ασία καθώς και η γνωστή σε όλους μας «σκούπα» από επιτήδειους στα φαρμακεία αλλά και ο μη έλεγχος της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης σε σκευάσματα που είναι στη λίστα απαγόρευσης εξαγωγών δημιουργούν τις συνεχείς ελλείψεις φαρμάκων σύμφωνα με τον ΠΣΦ.
Να θυμίσουμε όμως, ότι τον Ιανουάριο του 2023 ο ΕΟΦ είχε ανακοινώσει ότι οι γιατροί θα πρέπει πλέον να συνταγογραφούν με δραστική ουσία τα σκευάσματα που λείπουν, ώστε εάν απουσιάζει το πρωτότυπο να μπορούν οι φαρμακοποιοί να το αντικαταστήσουν με γενόσημο. Ωστόσο, είναι άγνωστο αν εφαρμόζεται το μέτρο.
Ενώ, στις αρχές Αυγούστου οι χονδρέμποροι έδωσαν στον ΕΟΦ τα αποθέματα τους από τα 280 σκευάσματα που είναι στη λίστα απαγόρευσης μεγάλος αριθμός από αυτά δεν ήταν καν ελλειπτικά. Όπως εξήγησαν οι φαρμακέμποροι, από αυτά της λίστας απαγόρευσης (70 σκευάσματα που είχαν βγει στην 1 η λίστα και ξαναμπήκαν μετά από λίγες ώρες) είναι σε απόθεμα, για πιο λόγο λοιπόν απαγορεύονται οι εξαγωγές τους; Για παράδειγμα, όπως τα Eliquis, Apidra, Xarelto, Lantus, Beroventini κ.λπ. οι χονδρέμποροι τα διαθέτουν με έκπτωση 4% προκειμένου να εξαντληθούν τα αποθέματα τους. Συνεπώς το ερώτημα είναι για πιο λόγο εξακολουθούν να είναι στη λίστα απαγόρευσης.
Για το λόγο αυτό, ζητούν λοιπόν από τον ΕΟΦ, να τους κοινοποιήσει τα συνολικά αποθέματα ανά σκεύασμα, ώστε να διαπιστώσουν όλοι το μέγεθος του κινδύνου για τη δημόσια υγεία που επικαλείται ο Οργανισμός. Έχουν στείλει επανειλημμένα επιστολές στην κυρία Θωμαΐδου στον ΕΟΦ η οποία δεν έχει μέχρι σήμερα απαντήσει σε καμία.
Όπως εξηγεί ο κ. Σκυλακάκης, το πρόβλημα είναι παγκόσμιο και δεν αφορά μόνο τη χώρα μας. Μάλιστα, η Ελλάδα είναι στη 2 η καλύτερη θέση με 280 κωδικούς σε έλλειψη σε 6.500 κωδικούς που κυκλοφορούν, όταν για παράδειγμα χώρες όπως η Δανία με 3.000 κωδικούς φαρμάκων σε κυκλοφορία οι 860 είναι σε έλλειψη.
Παρόλα αυτά οι ελλείψεις έχουν δημιουργήσει μεγάλη αντιπαράθεση στην αγορά φαρμάκου και η λύση που δόθηκε από τον ΕΟΦ και το υπουργείο Υγείας ήταν η διευρυμένη λίστα απαγόρευσης εξαγωγών. Μία λίστα που όμως παρουσιάζει πρόβλημα διότι 54
σκευάσματα από τα 280 έχουν θεραπείες αντικατάστασης, άλλα 24 είναι εμβόλια τα οποία είναι σε προσωρινή απαγόρευση από το 2015 και άλλα 70 ενώ στην αρχή όταν εκδόθηκε η λίστα κρίθηκαν ασφαλή και δεν συμπεριελήφθησαν, έπειτα από παρεμβάσεις που προφανώς έγιναν από κάποιους παράγοντες μπήκαν στη λίστα.
Το μεγάλο πρόβλημα είναι σε 3 κατηγορίες φαρμάκων
Αυτό που πρέπει να γνωρίζει ο κόσμος είναι ότι στις αντιβιώσεις τα οποία είναι παλιά και δοκιμασμένα φάρμακα δεν γίνονται εξαγωγές. Το πρόβλημα είναι η έλλειψη πρώτων υλών όπως είναι η αμοξυκιλλίνη η οποία αποτελεί βασική δραστική ουσία για συγκεκριμένα φάρμακα. Ενώ, πρόβλημα επίσης παρατηρείτε στα διαβητικά φάρμακα νέας γενιάς που ξαφνικά άρχισαν να δίδονται και για άλλες θεραπευτικές ενδείξεις και στα σκευάσματα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Σημαντική μείωση των παράλληλων εξαγωγών
Το ερώτημα στο οποίο δεν απαντά κανείς σύμφωνα με τον κ. Σκυλακάκη, είναι πως γίνεται οι παράλληλες εξαγωγές που αγγίζουν μόνο το 7% της δαπάνης να ευθύνονται για τις ελλείψεις όταν, το 2006 που έφτασαν το 19% της δαπάνης δεν είχαμε κανένα πρόβλημα.
Σύμφωνα μάλιστα με τον ίδιο, οι παράλληλες εξαγωγές το 2022 υπολογίζουν ότι έφτασαν τα 250 εκατ. σε μια δαπάνη 3,7 δισ. ευρώ. Οι χονδρέμποροι θέτουν καίρια ερωτήματα για τις ελλείψεις φαρμάκων επισημαίνοντας αρχικώς, ότι οι νόμιμες εξαγωγές τους έχουν μειωθεί από €400εκ. το 2020 σε €200εκ. (κατ’ εκτίμηση) το 2022. Το ερώτημα είναι, γιατί σταμάτησε ο ΕΟΦ να δημοσιεύει τα στοιχεία των εξαγωγών και των πωλήσεων φαρμάκων στη συνολική αγορά καθώς επίσης, για το ποιος δεν θέλει να φανεί η απώλεια κατά το ΙΟΒΕ άνω των €400εκ. στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας.
Ανοιχτή κόντρα με τα φαρμακεία
Οι φαρμακαποθήκες ρίχνουν τα βέλη τους ευθέως στη ηγεσία του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου λέγοντας «Ο ΠΦΣ ξέρει ή δεν ξέρει ότι φαρμακεία-μέλη του κάνουν συστηματικά άμεσες -παράνομες- εξαγωγές ή έμμεσες μέσω “τσαντάκηδων”, με τη μέθοδο “σκούπας” και ακόμα πιο παράνομες; Αν το ξέρει πραγματικά, με ποιο ηθικό πλεονέκτημα δείχνει με το δάχτυλο τις φαρμακαποθήκες, όταν δεν έχει πρώτα καθαρίσει τον δικό του Σύλλογο». Ο κ. Σκυλακάκης ρωτά δε τον κ. Βαλτά «Θα ήθελα να μάθω τα κέρδη των φαρμακοποιών του Συνεταιρισμού Μυτιλήνης που ανήκει ο κ. Βαλτάς […] Οι φαρμακαποθήκες ήταν που πούλησαν δεκάδες χιλιάδες κουτιά πρεγκαμπαλίνης στο κύκλωμα παράνομης εξαγωγής στη Γαλλία; Με βάση τις ανακοινώσεις της ΣΔΟΕ, δεν ήταν οι φαρμακαποθήκες». (Εδώ να σημειώσουμε ότι όπως μας ανέφερε ο κ. Σκυλακάκης η πρεγκαμπαλίνη στη Γαλλία είναι θεωρείται ναρκωτικό. Και ο νοών νοείτο….
Στα ερωτήματα επίσης που θέτουν προς τους κ.κ. Βαλτά και Ευγενίδη είναι: «Ρωτάμε λοιπόν τους κυρίους Βαλτά και Ευγενίδη, μέλη Συνεταιριστικών Φαρμακαποθηκών με διοικητικό ρόλο, κάνουν ή όχι πωλήσεις οι συνεταιρισμοί σας και όλοι οι συνεταιρισμοί της Ελλάδας, σαν αυτές που δημόσια καταδικάζετε; Εάν κάνουν, πόσες μέρες πριν καταγγείλατε ως φαρμακοποιοί μια έλλειψη, έχουν οι ΣΥΦΑ κάνει την τελευταία τους πώληση για εξαγωγή; Μήπως διαθέτετε κάποιο “ηθικόμετρο” ως το προς ποια εξαγωγή είναι ηθική και ποια ανήθικη;»
Υποεφοδιασμός και έλλειψη πρώτων υλών
Αναφερόμενοι στις φαρμακευτικές επιχειρήσεις οι φαρμακαποθηκάριοι τόνισαν ότι σε μεγάλο βαθμό για τις ελλείψεις φαρμάκων ευθύνονται ο στρατηγικός και συστηματικός υποεφοδιασμός της αγοράς από συγκεκριμένες πολυεθνικές εταιρείες αλλά και προβλήματα στην παραγωγή δραστικών ουσιών λόγω της συγκέντρωσης όλων των παραγωγικών εγκαταστάσεων σε ασιατικές χώρες.
Σύμφωνα με τον κ. Σκυλακάκη, οι φαρμακαποθήκες όπως είπε έχουν δώσει στοιχεία στο υπουργείο ότι 9 εταιρείες για 54 συγκεκριμένα σκευάσματα υποεφοδιάζουν την αγορά, πιθανώς λόγων των υποχρεωτικών επιστροφών. Υπάρχει εταιρεία όπως ανέφερε που έχει μειώσει τον εφοδιασμό σε σκεύασμα κατά 62%.
Ανυπαρξία ΕΟΦ
Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φαρμακαποθηκάριων κατήγγειλε καταγγέλθηκε η «ανυπαρξία» του ΕΟΦ, όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε και η «παντελής αδυναμία ελέγχου της αγοράς, με συνέπεια να αναγκάζεται να υιοθετεί ατεκμηρίωτες καταγγελίες περί δήθεν ελλείψεων από συνδικαλιστικούς φορείς».
Δυσκολεύει η βιωσιμότητα των αποθηκών
Το κίνδυνο κλεισίματος φαρμακαποθηκών με ότι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για τη δημόσια Υγεία επισημαίνουν οι φαρμακαποθηκάριοι εξηγώντας, ότι αποτελούν το βασικό πιστωτή της περίθαλψης αφού πληρώνονται από τους πελάτες τους από 60-90 ημέρες, κάποιες φορές ξεπερνούν και τις 100, όταν την ίδια στιγμή πληρώνουν τις φαρμακευτικές σε 40 ημέρες (ΜΟ ισολογισμού 2021). Ωστόσο, κανείς δεν έχει αναλογιστεί τον κίνδυνο ενός ντόμινο κλεισιμάτων επιχειρήσεων.
Ορατός ο κίνδυνος κίτρινης κάρτας για την Ελλάδα
Υπενθυμίζουν δε, ότι το 2012 η Ελλάδα δέχτηκε κίτρινη κάρτα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «για θέση εμποδίων στην ελεύθερη διακίνηση φαρμακευτικών προϊόντων εντός της ΕΕ» ενώ, η προηγούμενη απόφαση απαγόρευσης (11/22) είχε προκαλέσει επιστολή της Επιτρόπου Υγείας, Στέλλας Κυριακίδου, προς τον τότε υπουργό Υγείας Θάνο Πλεύρη στην οποία η Επίτροπος τόνιζε ότι τα κράτη-μέλη «πρέπει να απέχουν από τη λήψη εθνικών μέτρων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την εσωτερική αγορά της ΕΕ». Συνεπώς, για ποιο λόγο ο ΕΟΦ εμμένει σε τέτοια μέτρα με κίνδυνο να πληρώσει πρόστιμο η χώρα όταν απλά, μπορεί να κάνει ελέγχους σε όλη την αλυσίδα και σωστή χρήση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης για τα σκευάσματα που μπορούν να αντικατασταθούν με γενόσημα.
Υπόγειες κινήσεις και μη συνεργασία φορέων;
Το Φεβρουάριο του 2025 η Ελλάδα υποχρεούται να έχει συστήσει το National Medicine Verification Organization (NMVO) ο οποίο θα ρεπορτάρει στο EMVO (European Medicine Verification Organization). Αυτό είναι ένα πανευρωπαϊκό σύστημα παρακολούθησης των φαρμάκων. Το Ιούλιο έγινε συνάντηση με το πανευρωπαϊκό όργανο όπως ανέφερε ο κ. Σκυλακάκης στην οποία παραβρέθηκαν όλοι οι αρμόδιοι φορείς (PIF, ΠΣΦ, ΠΦΣ, ΗΔΙΚΑ, ΕΟΠΥΥ, ΕΟΦ) εκτός του ΣΦΕΕ. Σε αυτή τη συνάντηση ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φαρμακοποιών δεσμεύθηκε να δώσει σε 15 μέρες τις προτάσεις των φαρμακοποιών.
Τελικά, εντελώς τυχαία ανακάλυψαν οι χονδρέμποροι ότι φαρμακοποιοί και ΣΦΕΕ ξεκίνησαν μόνοι τους διαδικασίες για το φορέα αυτό και το ερώτημα τους είναι ποιος νομιμοποιεί τον ΠΣΦ να χτίσει έναν ελληνικό φορέα μόνος τους χωρίς τους υπόλοιπους κρίκους της αλυσίδας;
Βάλαμε το λύκο να φυλάει τα πρόβατα
Κλείνοντας ο πρόεδρος των φαρμακαποθηκών τόνισε ότι η θέση παρατηρητή που δόθηκε στο ΣΦΕΕ στην Επιτροπή Παρακολούθησης των Ελλείψεων δεν είναι σωστή ούτε δίκαιη, είναι αυτό που λέει και η λαϊκή ρήση «Βάλαμε το λύκο να φυλάει τα πρόβατα».
