Καθώς ο Covid-19 δεν χαρακτηρίζεται πλέον ως παγκόσμια έκτακτη ανάγκη- παρόλο που συνεχίζουμε να μετράμε παγκοσμίως θύματα από αυτόν, πολλοί ειδικοί εστιάζουν την προσοχή τους στον επόμενο κίνδυνο: τη νόσο Χ.
Είναι μία γνωστή – άγνωστη απειλή, μία πιθανή πηγή της επόμενης πανδημίας, ένα θεωρητικά σενάριο. Αλλά και ένας κίνδυνος για τον οποίο αρκετοί επιστήμονες προειδοποιούν ότι το ερώτημα είναι «πότε» και «πώς» και όχι το «αν» θα μας χτυπήσει την πόρτα.
Η νόσος Χ δεν είναι πραγματική πάθηση, αλλά αντιπροσωπεύει την πραγματικότητα ότι, σύμφωνα με τα λόγια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, «μια σοβαρή διεθνής επιδημία θα μπορούσε να προκληθεί από ένα παθογόνο επί του παρόντος άγνωστο να προκαλέσει ανθρώπινη ασθένεια». Ο ΠΟΥ άρχισε να συμπεριλαμβάνει τη νόσο Χ στη λίστα με τις ασθένειες προτεραιότητας – αυτές που αποτελούν τον μεγαλύτερο κίνδυνο και για τις οποίες τα αντίμετρα είναι ανεπαρκή – το 2018, το έτος πριν από την εμφάνιση του νέου κοροναϊού στην κινεζική πόλη Γουχάν.
Ο κορωνοϊός έχει μολύνει από τότε εκατοντάδες εκατομμύρια και έχει προκαλέσει περίπου 7 εκατομμύρια θανάτους, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, αν και ο πραγματικός αριθμός πιστεύεται ότι είναι πολύ μεγαλύτερος.
«Σαφώς ο Covid άλλαξε την οπτική των περισσότερων ανθρώπων. Υποθέτω ότι οι άνθρωποι ανησυχούν ότι κάτι μπορεί να συμβεί και να είναι παρόμοιο ή ακόμα πιο καταστροφικό», σχολίασε πρόσφατα ο Δρ Andrew Freedman, ειδικός μολυσματικών ασθενειών στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Πολλοί τύποι παθογόνων μικροοργανισμών θα μπορούσαν να προκαλέσουν τη νόσο Χ, αν και οι περισσότεροι ειδικοί, συμπεριλαμβανομένου του Dr Freedman, βάζουν έναν άλλο κορωνοϊό ή έναν ιό της γρίπης στην κορυφή της λίστας των κινδύνων τους.
Η νόσος Χ είναι ένας «γνωστός άγνωστος» καθώς μπορεί να προέρχεται από ένα υπάρχον παθογόνο, που θα περάσει το φράγμα των ειδών και θα αρχίσει να μολύνει τους ανθρώπους. Ορισμένα παθογόνα που έχουν ήδη μολύνει ανθρώπους προκαλούν ανησυχία στους επιστήμονες, μεταξύ αυτών και ο ιός που προκαλεί το αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής ή Mers.
Ο κορωνοϊός Mers μολύνει τις καμήλες και πολλοί από τους ανθρώπους που αρρώστησαν ήταν εκείνοι που είχαν στενή επαφή με τα ζώα. Η μετάδοση από άτομο σε άτομο είναι σπάνια, αλλά ο ιός θα μπορούσε να μεταλλαχθεί με τρόπο που θα έκανε ευκολότερη τη μετάδοσή του.
Οι ιοί του αναπνευστικού είναι εκείνοι που τρομάζουν περισσότερο τους επιστήμονες. Για παράδειγμα ο Έμπολα και ο Μάρμπουργκ, που είναι και οι δύο φιλοϊοί, έχουν πολύ υψηλά ποσοστά θνησιμότητας, αλλά περιορίζονται πιο εύκολα επειδή δεν είναι ιοί του αναπνευστικού συστήματος, με αποτέλεσμα να θεωρείται ότι δεν είναι πιθανό να οδηγήσουν σε πανδημία, παρά μόνο σε επιδημίες σε τοπικό επίπεδο.
Η αύξηση της αντίστασης στα αντιβιοτικά μεταξύ των βακτηρίων έχει αναφερθεί επίσης ως απειλή τόσο μεγάλη όσο μια άλλη πανδημία, με μια έκθεση του ΟΗΕ του 2019 να προειδοποιεί ότι μέχρι το 2050 μπορεί να υπάρχουν 10 εκατομμύρια θάνατοι ετησίως επειδή ορισμένοι μικροοργανισμοί δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν.
Ωστόσο, αυτή την εβδομάδα προέκυψαν νέα ότι η τεχνητή νοημοσύνη εντόπισε ένα νέο αντιβιοτικό, την abaucin, που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να σκοτώσει το Acinetobacter baumannii, ένα βακτήριο που έχει χαρακτηριστεί ως υπερβακτηρίδιο.
Οι κίνδυνοι να εμφανιστεί κάτι απροσδόκητο, ασυνήθιστο, ανήκουστο θεωρούνται υψηλότεροι από ό,τι στο παρελθόν. Το συνεχές εμπόριο ζώντων ζώων σε αγορές ανά τον κόσμο παραμένει πάντα μία σοβαρή πηγή ανησυχίας για το πέρασμα ιών από τα ζώα στον άνθρωπο. Η Compassion in World Farming, μια ομάδα πίεσης που κάνει εκστρατείες κατά της εντατικής ή εργοστασιακής γεωργίας προειδοποιεί ότι «οι αγχωτικές, συνωστισμένες συνθήκες στις φάρμες εργοστασίων συμβάλλουν στην εμφάνιση και εξάπλωση επικίνδυνων, μολυσματικών ασθενειών».
«Είναι σαν τον σεισμό»
Για την απειλή μίας νέας πανδημίας μίλησε σήμερα ο καθηγητής Υγιεινής και Παθολογίας, Γκίκας Μαγιορκίνης. «Οι πανδημίες έρχονται ξανά και ξανά, είναι ένα φυσικό φαινόμενο που ζει ο πλανήτης συνέχεια και για το λόγο αυτό τα συστήματα υγείας πρέπει να είναι έτοιμα», είπε στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ.
Όπως είπε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας «κρούει» το καμπανάκι του κινδύνου, ώστε να «οχυρωθούμε» και να είμαστε έτοιμοι. «Πρόκειται για μια άσκηση επί χάρτου έτσι ώστε αν έρθει η πανδημία να είμαστε έτοιμοι».
Ερωτηθείς ειδικότερα για τη νόσο Χ την παρομοίασε με τους σεισμούς. «Δεν ξέρουμε πότε θα γίνει ωστόσο τα κτίρια τα χτίζουμε με βάση αντισεισμικούς κανόνες. Έτσι πρέπει να ετοιμάσουμε και το σύστημα υγείας», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Στο ερώτημα, αν υπάρχουν πληροφορίες για την προέλευση της φονικής νόσου, ο κ. Μαγιορκίνης, σημείωσε ότι παραμένει άγνωστο ωστόσο το πιθανότερο είναι να πρόκειται για μια «ζωονόσο που βρίσκεται στα ζώα εκατομμύρια χρόνια, με τα χρόνια προσαρμόζεται καλύτερα και μεταδίδεται στον άνθρωπο».
